Phát triển thủy điện tích năng để nâng hiệu quả hệ thống điện

4 giờ trướcBài gốc

Dự án thủy điện tích năng Bác Ái. (Ảnh: EVN)

Hệ thống pin lưu trữ khổng lồ từ thủy điện tích năng

Khác với thủy điện truyền thống, thủy điện tích năng được đánh giá là loại hình nhà máy thủy điện có khả năng lưu trữ năng lượng. Hệ thống gồm: hai hồ chứa nước ở độ cao khác nhau; khi nhu cầu điện thấp, hệ thống sẽ sử dụng điện dư thừa để bơm nước từ hồ thấp lên hồ cao, và khi có nhu cầu điện, nước sẽ được xả từ hồ cao xuống hồ thấp để chạy tuabin phát điện.

Do chủ động về nước dự trữ, quá trình vận hành của thủy điện tích năng không phụ thuộc nhiều vào chế độ thủy văn hằng năm, có thể linh hoạt điều chỉnh công suất vận hành theo nhu cầu phụ tải.

Theo Hiệp hội Thủy điện Quốc tế, công suất lắp đặt của thủy điện tích năng toàn cầu đã đạt gần 200GW, trong đó, Trung Quốc dẫn đầu với tổng công suất 58,7GW (chiếm 31,1%), Nhật Bản sở hữu 27,5GW (14,6%), Mỹ có 23,2GW (12,3%)… Điều đó cho thấy sự quan tâm đối với thủy điện tích năng đang ngày càng phát triển trên toàn cầu.

Việt Nam có điều kiện địa lý, khí hậu thuận lợi để phát triển thủy điện tích năng, đặc biệt ở các khu vực miền núi - nơi có nguồn nước dồi dào và độ chênh lệch cao giữa các hồ chứa.

Theo TS. Nguyễn Quy Hoạch, Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam, cũng cho biết thêm: thủy điện tích năng không cần nhiều diện tích đất để làm hồ chứa, bởi chỉ cần dự trữ một lượng nước vừa đủ cho số giờ chạy máy bơm lên hồ theo công suất thiết kế (thường từ 5 đến 7 giờ) là đủ lượng nước cần thiết chảy xuống qua tuabin để phát điện.

Với những lợi thế như vậy, thủy điện tích năng nổi lên như giải pháp lưu trữ năng lượng hiệu quả, góp phần ổn định hệ thống điện quốc gia trước sự biến động của các nguồn tái tạo như gió và mặt trời theo các điều kiện thời gian, thời tiết.

Tập trung hoàn thành dự án thủy điện tích năng đầu tiên

Tại Việt Nam, trong bối cảnh nhu cầu điện tăng nhanh và yêu cầu bảo đảm an ninh năng lượng, thủy điện tích năng được coi là giải pháp chiến lược nhằm cân bằng hệ thống, lưu trữ năng lượng tái tạo và bảo đảm vận hành lưới điện ổn định.

Quy hoạch Điện VIII điều chỉnh đã xác định phát triển các nhà máy thủy điện tích năng với quy mô công suất khoảng 2.400-6.000MW đến năm 2030; định hướng đến năm 2050, công suất thủy điện tích năng đạt 20.691-21.327MW. Trong đó, các dự án như Bác Ái (1.200MW), Phước Hòa (1.200MW) và các dự án ở Sơn La, Lâm Đồng… sẽ hỗ trợ cân bằng hệ thống, đặc biệt trong thiên tai như mưa lũ, bão.

Tuy nhiên, phát triển thủy điện tích năng ở Việt Nam không phải là nhiệm vụ đơn giản. Mặc dù có tiềm năng lớn, việc triển khai các dự án nguồn điện này vẫn đối mặt với nhiều thách thức liên quan đến công nghệ, chi phí đầu tư và các yếu tố xã hội, môi trường.

TS. Nguyễn Quy Hoạch, thành viên Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam cho biết thêm: Việt Nam thiếu kinh nghiệm, chưa đủ năng lực, phải nhập khẩu toàn bộ thiết bị cơ điện (tuabin thuận nghịch, máy phát-động cơ), dẫn đến chi phí cao (17-20 triệu đồng/kW) và phụ thuộc tiến độ cung cấp của nhà chế tạo nước ngoài.

Ví dụ điển hình là Dự án Thủy điện tích năng Bác Ái tại tỉnh Khánh Hòa được khởi công tháng 1/2020 và dự kiến hoàn thành năm 2028. Tuy nhiên, do một số vấn đề về cơ chế và kỹ thuật, thời gian vận hành đã bị lùi đến cuối năm 2029.

Theo ông Phạm Thanh Hoài, Giám đốc Ban Quản lý Dự án 3 (EVNPMB3) - đơn vị đại diện chủ đầu tư quản lý, điều hành dự án cho biết: Dù có nhiều khó khăn về công nghệ, nhưng EVNPMB3 và các nhà thầu tự tin có thể làm chủ công nghệ và triển khai xây dựng công trình đầu tiên tại Việt Nam là Nhà máy Thủy điện tích năng Bác Ái.

Hết quý III, hạng mục hầm thi công-vận hành và cấp gió đã đào và gia cố 166,5/180 mét dài, đạt 92% kế hoạch quý. (Ảnh: NGỌC LINH)

Dựa trên các công trình EVNPMB3 đã triển khai và thực hiện, ông Phạm Thanh Hoài tin tưởng vào năng lực của các nhà thầu Việt Nam dựa trên kinh nghiệm từ các dự án thủy điện như Hòa Bình, Ialy, Đa Nhim, Huội Quảng… Các đơn vị như Tổng công ty Sông Đà, Công ty cổ phần Lilama 10… có khả năng thi công công trình ngầm, cột nước cao độ trên 400m, địa chất phức tạp. Với quyết tâm, Việt Nam có thể vượt qua thách thức công nghệ để khai thác tiềm năng của thủy điện tích năng, đóng góp cho phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Điều đó đã được minh chứng bằng kết quả công tác xây dựng Dự án Thủy điện tích năng Bác Ái tính đến hết tháng 9: các nhà thầu thực hiện nhiều gói vượt kế hoạch như thông tuyến đường thi công, đào hố móng chính, đào hầm cáp điện vượt kế hoạch. Để bảo đảm tiến độ và chất lượng công trình, các đơn vị đang tăng ca, tham vấn các chuyên gia quốc tế và thực hiện nghiêm công tác giám sát, đánh giá tiến độ.

Ban QLDA Điện 3 đã yêu cầu Nhà thầu tập trung nhân lực, thiết bị, thi công 3 ca liên tục, đẩy nhanh cường độ đào và gia cố hầm đáp ứng mục tiêu thi công đã đề ra. (Ảnh: NGỌC LINH)

Trong những tháng cuối năm, EVNPMB3 đặt ra mục tiêu thi công cho các tuyến đường phục vụ thi công vận hành (VH1, VH2, VH3A). Trong đó, tập trung vào các công tác: Đào đắp đất đá, hoàn thiện móng và mặt đường, lắp đặt cống thoát nước, đào và gia cố 260 mét dài (md) hầm thi công vận hành VH3A… Đối với các hạng mục hầm khác (hầm cáp điện và thoát gió, hầm thi công, hầm thi công vận hành cấp gió, hầm thoát nước) tiếp tục tích cực triển khai công tác đào và gia cố.

Hạng mục thi công tháp van hạ lưu, phấn đấu hoàn thành đào hở và gia cố mái bằng phun vẩy bê tông 2.186m2; công tác san nền trạm phân phối 500kV, phấn đấu đạt khối lượng đắp đá nền là 77.600m3… Nhiều hạng mục khác liên quan đến hệ thống đường điện, cấp nước phục vụ thi công cũng đang được nhà thầu tích cực triển khai trên tinh thần khẩn trương, đặt mục tiêu hoàn thành trong quý IV/2025.

THÙY CHI - TIẾN PHÚ

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/phat-trien-thuy-dien-tich-nang-de-nang-hieu-qua-he-thong-dien-post917320.html