Phát triển văn hóa - kiến tạo hạnh phúc cho Nhân dân Thủ đô

6 giờ trướcBài gốc

Khẳng định vị thế trung tâm văn hóa lớn của cả nước

Nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ TP khóa XVII (2020 – 2025) đã cho thấy một Hà Nội kiên cường và sáng tạo, vượt qua những cú sốc chưa từng có để khẳng định vị thế trung tâm lớn của cả nước. Bên cạnh tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân 7,6%/năm, quy mô kinh tế đạt hơn 1,6 triệu tỷ đồng, thu nhập bình quân đầu người tăng lên trên 8.300 USD, điều đáng ghi nhận hơn cả là cách TP đã đặt văn hóa và con người vào trung tâm, biến đây trở thành nguồn lực mềm giúp Thủ đô vượt qua khó khăn và kiến tạo những bước phát triển mới.

Hà Nội hiện quản lý tới 6.489 di tích, trong đó có 22 cụm di tích quốc gia đặc biệt, 1.166 di tích quốc gia và 1.572 di tích cấp TP. Riêng trong nhiệm kỳ XVII, TP đã xếp hạng thêm 5 di tích quốc gia đặc biệt, 6 di tích quốc gia và 110 di tích cấp TP, đồng thời phê duyệt 579 dự án tu bổ, tôn tạo với tổng kinh phí hơn 14.000 tỷ đồng. Đây không chỉ là những con số về đầu tư, mà còn là minh chứng cho sự lựa chọn phát triển dựa trên chiều sâu văn hóa, để mỗi mái đình, ngôi chùa, di tích lịch sử không chỉ được bảo tồn mà còn trở thành không gian sống động nuôi dưỡng ký ức và niềm tự hào cộng đồng.

Đặc sắc Lễ hội Gò Đống Đa năm 2025. Ảnh: Phạm Hùng

Song song với bảo tồn di sản, Hà Nội đã chứng minh vai trò tiên phong trong phát triển công nghiệp văn hóa. Với nghị quyết chuyên đề đầu tiên trong cả nước về lĩnh vực này, TP đã hoàn thành 13/14 chỉ tiêu, nhiều chỉ tiêu vượt xa kế hoạch, đưa các ngành như điện ảnh, âm nhạc, thiết kế, xuất bản, quảng cáo, thời trang, du lịch văn hóa trở thành động lực mới cho tăng trưởng. Hàng trăm không gian sáng tạo ra đời, từ bảo tàng tư nhân, studio nghệ thuật, thư viện mở cho đến các hub khởi nghiệp sáng tạo, góp phần đưa Hà Nội vào Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO. Đây không chỉ là sự phát triển về quy mô, mà còn khẳng định tầm vóc của Thủ đô như một trung tâm sáng tạo văn hóa hàng đầu trong khu vực.

Dấu ấn văn hóa còn được thể hiện đậm nét qua chuỗi sự kiện lớn mà Hà Nội tổ chức thành công. SEA Games 31 là một ví dụ điển hình, không chỉ là đại hội thể thao mà còn là lễ hội văn hóa, nơi Hà Nội thể hiện sự thân thiện, năng động và sáng tạo trước bạn bè quốc tế. Các sự kiện thường niên như Lễ hội Thiết kế sáng tạo, Liên hoan phim quốc tế Hà Nội, Lễ hội Áo dài, Lễ hội Du lịch đã trở thành thương hiệu văn hóa quen thuộc. Đặc biệt, năm 2025 – dấu mốc kỷ niệm 80 năm Quốc khánh – Hà Nội đã tạo nên những bữa tiệc văn hóa để đời. Concert “Tổ quốc trong tim” tại Sân vận động Mỹ Đình do Báo Nhân Dân tổ chức quy tụ hàng vạn khán giả trong một không gian nghệ thuật tràn đầy cảm xúc, để âm nhạc trở thành tiếng nói của lòng yêu nước. Cùng với đó, “V Concert – Rạng rỡ Việt Nam” và “V Fest – Thanh xuân rực rỡ” diễn ra tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam không chỉ là những sự kiện nghệ thuật hoành tráng, mà còn đánh dấu sự khai trương của một biểu tượng mới về thiết chế văn hóa quy mô lớn.

Những sự kiện ấy đã thu hút hàng triệu khán giả, tạo bầu không khí lễ hội, góp phần thúc đẩy du lịch và dịch vụ, đồng thời khẳng định năng lực tổ chức sự kiện quốc gia và quốc tế của Thủ đô.

Sức sống văn hóa của Hà Nội còn được nuôi dưỡng từ nền tảng cơ sở với 88% gia đình được công nhận Gia đình văn hóa, 65% thôn làng đạt Làng văn hóa, 75% tổ dân phố đạt danh hiệu văn hóa và 92% cơ quan, đơn vị, DN đạt chuẩn văn hóa. Những con số ấy phản ánh sự lan tỏa của phong trào xây dựng đời sống văn hóa trong cộng đồng, làm bền chặt thêm khối đoàn kết xã hội và nuôi dưỡng tinh thần nhân văn trong đời sống đô thị.

Lễ hội Văn hóa Thế giới Hà Nội năm 2025 vừa diễn ra tại Hà Nội đã giới thiệu đa sắc màu văn hóa của Việt Nam và thế giới. Ảnh: VH

Nhìn lại chặng đường vừa qua, có thể thấy Hà Nội đã chứng minh văn hóa không phải là phần phụ của phát triển, mà chính là trụ cột tạo nên bản sắc và sức mạnh cạnh tranh. Từ hàng chục nghìn tỷ đồng đầu tư cho di sản, đến sự bùng nổ của công nghiệp văn hóa, từ phong trào cơ sở đến các sự kiện kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, tất cả đã khẳng định Thủ đô không chỉ là trung tâm chính trị – hành chính, mà còn là trung tâm văn hóa lớn của cả nước. Chính văn hóa và con người đã làm nên bản lĩnh, sức sống và khát vọng vươn mình của Hà Nội trong Kỷ nguyên mới.

Những kỳ vọng phát triển văn hóa mới

Bước vào nhiệm kỳ XVIII, Hà Nội được kỳ vọng sẽ tiếp tục khẳng định bản lĩnh tiên phong bằng cách lấy văn hóa làm thước đo cho sự phát triển. Sự giàu có của một đô thị không chỉ được tính bằng con số GDP, bằng nhà cao hay đường rộng, mà quan trọng hơn nằm ở chất lượng sống, ở niềm tin và sự tự hào của người dân về nơi mình đang sinh sống. Một Hà Nội văn minh, hiện đại và nhân văn chỉ thực sự bền vững khi mỗi người dân cảm nhận được hạnh phúc ngay trong đời sống hàng ngày, khi văn hóa trở thành hơi thở gắn liền với từng hành vi ứng xử, từng nếp sống trong cộng đồng.

Hình ảnh người Hà Nội thời kỳ mới vì vậy cũng được định nghĩa rộng hơn. Không chỉ dừng lại ở phẩm chất thanh lịch, văn minh vốn đã trở thành đặc trưng, con người Hà Nội hôm nay phải có thêm bản lĩnh chính trị, tri thức hiện đại, tinh thần sáng tạo, trái tim nhân văn và khả năng hội nhập quốc tế. Đó là lớp công dân Thủ đô vừa tự tin giao tiếp với thế giới, vừa biết giữ gìn cốt cách riêng; vừa sẵn sàng đổi mới, sáng tạo, vừa mang trong mình tinh thần nhân ái và trách nhiệm với cộng đồng.

Để nuôi dưỡng những phẩm chất ấy, Hà Nội phải mở rộng và khai thác các không gian văn hóa mới. Không gian sông Hồng, Hồ Tây không chỉ là tài nguyên thiên nhiên, mà cần trở thành không gian văn hóa – sáng tạo, nơi diễn ra các sự kiện nghệ thuật, du lịch và cộng đồng. Không gian ngầm, không gian trên cao, các phố đi bộ, quảng trường, công viên, trung tâm thương mại… cần được biến thành “sân khấu mở” cho hoạt động văn hóa. Kinh tế đêm, văn hóa số, các không gian sáng tạo ở phố cổ, phố nghề, khu đô thị mới sẽ trở thành động lực làm phong phú đời sống tinh thần, đồng thời tăng sức hấp dẫn và tính cạnh tranh của Thủ đô trong thời kỳ toàn cầu hóa.

Hà Nội cũng phải coi phát triển công nghiệp văn hóa là một trụ cột chiến lược. Những ngành mũi nhọn như điện ảnh, nghệ thuật đương đại, thời trang, du lịch sáng tạo, xuất bản, quảng cáo cần được đầu tư bài bản, gắn với thương hiệu Hà Nội – Thành phố sáng tạo toàn cầu.

Đó không chỉ là ngành kinh tế tạo ra việc làm, thu nhập, mà còn là kênh truyền tải bản sắc, nâng tầm hình ảnh và sức mạnh mềm của Việt Nam trên trường quốc tế. Khi một bộ phim gắn với Hà Nội thành công, khi một festival nghệ thuật đương đại quy tụ tài năng khu vực, khi du khách tìm đến để trải nghiệm sáng tạo độc đáo ở Thủ đô – đó là lúc công nghiệp văn hóa thật sự biến thành sức mạnh cạnh tranh quốc gia.

Để tất cả những kỳ vọng ấy thành hiện thực, đầu tư cho con người phải được đặt ở vị trí trung tâm. Giáo dục nhân cách và văn hóa ứng xử cần được chú trọng từ gia đình, nhà trường đến xã hội; xây dựng văn hóa đọc, văn hóa ứng xử trên không gian số, văn hóa công vụ trong quản trị Nhà nước và lan tỏa tinh thần văn hóa trong từng hành vi công dân. Một Thủ đô hiện đại không chỉ là nơi của công nghệ, của hạ tầng thông minh, mà trước hết là nơi mà người dân sống tử tế, biết yêu thương, biết chia sẻ và biết tự hào về bản sắc của mình.

Hoạt động văn hóa tại không gian Hoàng thành Thăng Long, Hà Nội. Ảnh: Phạm Hùng

Khi văn hóa trở thành thước đo phát triển, khi con người Hà Nội thực sự hội tụ đủ phẩm chất thanh lịch, bản lĩnh, sáng tạo và nhân văn, khi những không gian mới từ sông Hồng, Hồ Tây đến kinh tế đêm, văn hóa số được khai thác hiệu quả, khi công nghiệp văn hóa trở thành ngành mũi nhọn và khi giáo dục nhân cách được đầu tư đúng tầm, thì Hà Nội không chỉ khẳng định vị thế trung tâm lớn của cả nước, mà còn vươn mình xứng đáng là một Thủ đô văn hiến – văn minh – hiện đại – hạnh phúc trong mắt bạn bè quốc tế.

Hà Nội – từ chiều sâu văn hóa đến khát vọng hạnh phúc

Có thể nói, hành trình mà Hà Nội đang bước đi trong giai đoạn chuẩn bị cho Đại hội XVIII không chỉ là sự nối tiếp những thành tựu đã đạt được, mà còn là lời cam kết mạnh mẽ về một tầm nhìn mới. Thủ đô hôm nay không chỉ hướng đến những con số tăng trưởng kinh tế, mà cao hơn, là xây dựng một cộng đồng văn minh, nhân văn và hạnh phúc. Văn hóa trở thành trụ cột, con người trở thành trung tâm và hạnh phúc của Nhân dân trở thành thước đo đích thực cho mọi chiến lược phát triển.

Khi những di sản nghìn năm được gìn giữ và khoác áo mới, khi công nghiệp văn hóa bừng nở, khi sông Hồng, hồ Tây và các không gian sáng tạo được khai thác thành động lực mới, khi con người Hà Nội vừa thanh lịch, nhân văn vừa bản lĩnh, sáng tạo và hội nhập quốc tế – đó là lúc Thủ đô thực sự vươn mình cùng dân tộc. Tầm vóc của Hà Nội không chỉ nằm ở vai trò trung tâm chính trị – hành chính, mà còn ở sức mạnh mềm văn hóa, ở khát vọng xây dựng một Thủ đô đáng sống, đáng tự hào trong mắt người dân và bạn bè quốc tế.

Trong thời đại hội nhập, sức mạnh của một quốc gia không chỉ đo bằng tiềm lực kinh tế hay quân sự, mà còn bằng khả năng lan tỏa giá trị văn hóa và xây dựng bản sắc riêng. Hà Nội, với vai trò là trái tim cả nước, đang mang trên mình sứ mệnh ấy. Mỗi di tích được gìn giữ, mỗi không gian sáng tạo được mở ra, mỗi sự kiện văn hóa – nghệ thuật được tổ chức đều không chỉ mang ý nghĩa trong phạm vi Thủ đô, mà còn là thông điệp của Việt Nam gửi ra thế giới: chúng ta có một nền văn hóa nghìn năm, chúng ta có một dân tộc giàu bản lĩnh và sáng tạo và chúng ta đang đi tới tương lai bằng sự hội nhập nhưng không hòa tan.

Từ chiều sâu văn hóa đến khát vọng hạnh phúc, Hà Nội đang mở ra một chương mới – chương của bản lĩnh, sáng tạo và hội nhập. Đó không chỉ là kỳ vọng của nhiệm kỳ XVIII, mà còn là lời nhắn gửi cho tương lai: Thủ đô ngàn năm văn hiến sẽ tiếp tục là trái tim của cả nước, là biểu tượng của sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, giữa bản sắc dân tộc và tinh thần toàn cầu. Một Hà Nội không chỉ “đáng sống”, mà còn “đáng yêu”, để mỗi người dân Thủ đô tự hào nói rằng họ đang sống trong một thành phố hạnh phúc, mỗi du khách khi rời đi đều mang trong mình một ấn tượng sâu sắc về một Hà Nội vừa cổ kính vừa hiện đại, vừa thanh lịch vừa sôi động.

Với niềm tin ấy, kỳ vọng đặt vào nhiệm kỳ XVIII của Đảng bộ TP Hà Nội không chỉ nằm ở những chỉ tiêu kinh tế, mà còn ở khát vọng kiến tạo một Thủ đô văn hiến – văn minh – hiện đại – hạnh phúc, nơi văn hóa và con người thực sự trở thành động lực bền vững để Hà Nội vươn mình cùng dân tộc.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/phat-trien-van-hoa-kien-tao-hanh-phuc-cho-nhan-dan-thu-do.874043.html