Phi công Ukraine xin đường bay an toàn qua vùng dày đặc drone và tín hiệu gây nhiễu

một ngày trướcBài gốc

Các phi công Ukraine chia sẻ với trang Insider rằng để tránh việc hệ thống phòng thủ của phe mình vô tình làm rơi drone (máy bay không người lái), họ phải gửi tin nhắn cho các đơn vị lân cận để xin đường bay an toàn vào những thời điểm và khu vực cụ thể. Việc này tạo nên một kiểu phối hợp mới, kỳ lạ, trong bối cảnh cuộc chiến ngày càng diễn ra trên mặt trận điện từ, nơi thiết bị gây nhiễu từ Ukraine và Nga có thể khiến vũ khí của chính mình tê liệt.

“Chúng tôi phải phối hợp với nhau, thông báo khi nào sẽ bay qua tiền tuyến”, Dimko Zhluktenko, phi công thuộc Lực lượng Hệ thống Không người lái của Ukraine, nói.

Ukraine cần drone cho cuộc chiến với Nga, nhưng phải đảm bảo rằng các hệ thống gây nhiễu không làm cản trở hoạt động của chúng - Ảnh: Reuters

Một mặt trận quan trọng trong nỗ lực phản công của Ukraine trước Nga chính là chiến tranh điện tử - trận chiến vô hình diễn ra trên phổ điện từ, nơi hai bên tìm cách gây nhiễu, chặn tín hiệu và kiểm soát bầu trời kỹ thuật số. Cuộc chiến này ngày càng khốc liệt hơn khi việc sử dụng drone lan rộng và cả hai bên đều liên tục tìm cách giành lợi thế.

Dimko Zhluktenko cho biết một phần công việc của anh là xác định vị trí các hệ thống tác chiến điện tử của Nga để quân đội Ukraine có thể nhắm mục tiêu tấn công.

Một phi công drone Ukraine (giấu tên vì lý do an ninh) nói với Insider rằng họ phải phối hợp chặt chẽ không chỉ với đơn vị của mình mà còn cả các đơn vị khác trong khu vực. Các thiết bị tác chiến điện tử thường phủ sóng một vùng rộng lớn bằng tín hiệu gây nhiễu, nên các phi công phải tìm cách thương lượng để tìm đường bay qua khu vực đó.

“Chúng tôi phải tìm cách hoạt động trong điều kiện như vậy, tìm ra đường nào có thể đi được”, Dimko Zhluktenko nói. Anh cho biết việc phối hợp với đơn vị khác đôi khi rất khó khăn, nhiều khi không thể đạt được thỏa thuận mong muốn.

Tác chiến điện tử là hình thức sử dụng năng lượng điện từ (sóng vô tuyến, radar, tín hiệu liên lạc…) để tấn công, phòng thủ hoặc giành lợi thế trên chiến trường. Mục tiêu là làm gián đoạn, đánh lừa, vô hiệu hóa hoặc kiểm soát các hệ thống điện tử của đối phương, đồng thời bảo vệ các hệ thống điện tử của mình.

Trên thực tế, tác chiến điện tử gồm ba mảng chính là gây nhiễu và phá sóng liên lạc hoặc radar của đối phương; thu thập, đánh chặn tín hiệu để do thám, định vị; bảo vệ hệ thống thông tin - radar của mình khỏi sự tấn công bằng điện từ. Ví dụ, quân đội có thể dùng thiết bị gây nhiễu để làm drone mất kết nối với người điều khiển hoặc chặn radar để máy bay đối phương “mù đường” trước khi bị tấn công.

Bức tranh lớn hơn

Jakub Jajcay, cựu sĩ quan Slovakia từng phục vụ 6 tháng trong quân đội Ukraine, nói với Insider rằng do nhu cầu cấp thiết phải ngăn chặn drone Nga, nên các hệ thống gây nhiễu và thiết bị chống drone xuất hiện khắp nơi. Dù các đơn vị Ukraine cố gắng phối hợp, việc đó không phải lúc nào cũng khả thi.

“Anh không thể thông báo cho từng đơn vị bộ binh trong khu vực biết mình đang hoạt động ở đâu. Không phải lúc nào họ cũng có thể nói: Này các cậu, một trong những drone của chúng ta sắp bay qua, đừng bắn hạ nó nhé!”, Jakub Jajcay giải thích.

Theo Jakub Jajcay, trên thực tế, các phi công điều khiển drone và binh sĩ cùng cấp bậc hoàn toàn không có quyền kiểm soát các hệ thống tác chiến điện tử mà việc đó được quyết định ở cấp chỉ huy cao hơn.

“Đôi khi chúng tôi có thể đề nghị tạm tắt hoặc bật hệ thống khi cần, nhưng điều đó không nằm trong quyền kiểm soát của chúng tôi. Khi Ukraine cần hệ thống gây nhiễu hoạt động, chúng tôi chỉ được thông báo khi nào bật và khi nào tắt. Chúng tôi chẳng thể làm gì thêm được”, Jakub Jajcay cho hay.

“Hệ thống không hoàn hảo”

Một phi công thuộc Lữ đoàn Tổng thống độc lập của Ukraine cho biết đơn vị của anh thường xin phê duyệt trước các chuyến bay drone với chỉ huy phụ trách tác chiến điện tử để tránh bị bắn nhầm.

Lữ đoàn Tổng thống độc lập của Ukraine là đơn vị quân đội tinh nhuệ trực thuộc lực lượng vũ trang Ukraine, có nhiệm vụ bảo vệ Tổng thống và các cơ quan đầu não ở thủ đô Kyiv.

Tuy nhiên, anh thừa nhận hệ thống này không hoàn hảo, vẫn có sự cố xảy ra, nhất là khi Nga tấn công bằng số lượng lớn drone FPV (góc nhìn thứ nhất), khiến hệ thống gây nhiễu phải duy trì hoạt động để đối phó.

Drone FPV là loại drone được trang bị camera truyền hình ảnh trực tiếp về cho người điều khiển, giúp họ nhìn thấy mọi thứ giống đang ngồi trên chính chiếc drone.

Không bên nào có thể chiến đấu nếu thiếu drone, vốn trở nên thiết yếu trong bối cảnh khan hiếm vũ khí khác, từ đạn pháo đến tên lửa dẫn đường chính xác.

Drone được sử dụng để trinh sát và tấn công, với kích thước từ loại thương mại nhỏ gọn đến dòng quân sự cỡ lớn, mang theo thuốc nổ, súng máy, lựu đạn và nhiều trang bị khác. Cả Ukraine và Nga còn triển khai drone chuyên đánh chặn drone đối phương.

Giới chức Ukraine cho biết ít nhất 70% thương vong trong cuộc chiến với Nga hiện nay là do drone gây ra.

Số lượng drone quá lớn khiến việc di chuyển trên chiến trường trở nên vô cùng khó khăn, gây rắc rối cho bộ binh và xe cơ giới. Binh sĩ đôi khi không biết drone trên đầu là của phe nào, nên nhiều người hoảng loạn, bật gây nhiễu toàn bộ tần số hoặc bắn vào bất cứ thứ gì bay qua.

Jakub Jajcay nói rằng đôi khi binh sĩ Ukraine không nhận ra drone của phe mình đang bay qua. "Họ sẽ không chờ đợi để xác định xem đó là drone của Nga và Ukraine mà bắn hạ ngay lập tức", ông kể.

Dimko Zhluktenko chia sẻ với Insider rằng drone Nga và Ukraine có hình dạng rất giống nhau, khiến binh sĩ khó phân biệt và thường tấn công bất kể đó là của phe nào.

“Hãy tưởng tượng bạn là một người lính bộ binh. Bạn thấy một drone FPV bay về phía mình mà hoàn toàn không biết nó là của Nga hay Ukraine. Lính phụ trách điều khiển hệ thống tác chiến điện tử khi đó có thể bật gây nhiễu toàn bộ tần số vì sợ hãi”, ông nói.

Công nghệ mới ngăn drone bị gây nhiễu

Phát triển drone và tác chiến điện tử đều là cuộc chạy đua vũ trang trọng yếu trong trận chiến giữa Ukraine với Nga. Nhiều công nghệ mới đang được phát triển để ngăn drone bị gây nhiễu, gồm drone không dùng GPS, drone điều khiển bằng cáp quang, drone ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), drone nhảy tần số liên tục.

Tuy nhiên, công nghệ mới không thể đến tiền tuyến ngay lập tức và cả hai bên phải liên tục thích ứng để đối phó. Vì thế, binh sĩ Ukraine thường phải vừa dùng công nghệ tối tân vừa dùng thiết bị cũ kỹ trong cùng trận chiến, mắc kẹt trong cuộc đua gây nhiễu không có hồi kết, đòi hỏi mức độ phối hợp và liên lạc ăn ý giữa các đơn vị.

Sơn Vân

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/phi-cong-ukraine-xin-duong-bay-an-toan-qua-vung-day-dac-drone-va-tin-hieu-gay-nhieu-238963.html