Phiên tòa xét xử vụ 'Hoài DJ': Khi HĐXX đặt câu hỏi cho đại diện VKS

21 giờ trướcBài gốc

Vừa qua, Tòa Gia đình và Người chưa thành niên, TAND TP.HCM xét xử sơ thẩm bị cáo Nguyễn Thị Hoài (tức "Hoài DJ") và 8 đồng phạm về các tội tổ chức, tàng trữ và mua bán ma túy.

Đáng chú ý, tại phiên tòa, HĐXX căn cứ Điều 317 BLTTHS 2015 để đặt 4 câu hỏi cho đại diện VKS. Theo HĐXX, việc đặt câu hỏi để làm rõ một số nội dung tại cáo trạng, nhằm đảm bảo việc xét xử khách quan và đúng quy định.

Thực hiện nguyên tắc tranh tụng

Điều 317 thuộc Mục V, Chương XXI BLTTHS quy định về “Thủ tục tranh tụng tại phiên tòa”. Điều luật này thuộc phần “Xét hỏi” trong thủ tục tranh tụng tại phiên tòa hình sự. Điều 317 BLTTHS không quy định cụ thể về quyền xét hỏi của HĐXX đối với đại diện VKS như xét hỏi đối với bị cáo, bị hại, người làm chứng…

HĐXX căn cứ Điều 317 BLTTHS 2015 để đặt 4 câu hỏi cho đại diện VKS để làm rõ một số nội dung tại cáo trạng. Ảnh: SONG MAI

Tuy nhiên, khi thấy cần thiết, HĐXX có quyền yêu cầu đại diện VKS trình bày ý kiến để làm rõ những quyết định, hành vi tố tụng trong giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử, hay nói cách khác là làm rõ sự thật khách quan của vụ án. Đây cũng chính là mục đích, ý nghĩa của việc xét hỏi. Việc đại diện VKS trình bày ý kiến về các vấn đề HĐXX yêu cầu làm rõ chính là thực hiện tranh tụng trong xét xử.

Bởi lẽ, đại diện VKS tham gia phiên tòa hình sự với tư cách thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự. Trong đó, VKS thực hành quyền công tố (buộc tội) thông qua bản cáo trạng quyết định việc truy tố bị can trước tòa án.

Theo Điều 243 BLTTHS, bản cáo trạng phải ghi rõ diễn biến hành vi phạm tội; những chứng cứ xác định hành vi phạm tội của bị can, thủ đoạn, động cơ, mục đích phạm tội, tính chất, mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra; nguyên nhân và điều kiện dẫn đến hành vi phạm tội và tình tiết khác có ý nghĩa đối với vụ án; phần kết luận phải ghi rõ tội danh và điều, khoản, điểm của BLHS được áp dụng...

Tuy nhiên, không phải lúc nào mọi nội dung trong cáo trạng cũng được thể hiện rõ ràng, đầy đủ. Việc HĐXX yêu cầu đại diện VKS trình bày ý kiến để làm rõ các điểm còn mâu thuẫn, chưa sáng tỏ là hoàn toàn cần thiết.

Việc HĐXX hỏi đại diện VKS tại phiên tòa là hành vi tố tụng rất cần thiết và phù hợp với chức năng, vai trò của HĐXX cũng như phản ánh đúng bản chất tranh tụng trong hoạt động xét xử, khẳng định vai trò độc lập của tòa án.

Luật sư NGUYỄN VIỆT HÙNG

Khẳng định vai trò độc lập của tòa án

Khoản 2 Điều 103 Hiến pháp 2013 và Điều 23 BLTTHS 2015 khẳng định: Thẩm phán, Hội thẩm xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật. Một trong những nguyên tắc cơ bản của tố tụng hình sự là nguyên tắc tranh tụng trong xét xử, các bên tham gia tố tụng gồm VKS, luật sư, bị cáo… có quyền bình đẳng trong việc đưa ra chứng cứ, đánh giá chứng cứ, đưa ra yêu cầu để làm rõ sự thật khách quan của vụ án.

Khi đó, HĐXX giữ vai trò trung lập, độc lập với các bên tham gia tranh tụng và chỉ tuân theo các quy định pháp luật và căn cứ vào kết quả kiểm tra, đánh giá chứng cứ và kết quả tranh tụng tại phiên tòa để giải quyết vụ án mà không bị ràng buộc bởi bất kỳ một cơ quan, tổ chức, cá nhân nào.

Thông qua việc yêu cầu đại diện VKS trình bày, HĐXX đánh giá tính có căn cứ, đúng đắn và chính xác của cáo trạng. Khi đó, những vấn đề liên quan đến việc buộc tội sẽ được làm rõ tại phiên tòa, từ đó bảo đảm việc thực hiện quyền bào chữa của luật sư, quyền tự bào chữa của bị cáo.

Cần phát huy để bảo đảm "xét xử là trung tâm, tranh tụng là đột phá"

Tại các phiên tòa, luật sư đưa ra những tài liệu, chứng cứ và lập luận để đối đáp với đại diện VKS.

Dù luật quy định rằng đại diện VKS phải đối đáp đến cùng với luật sư nhưng thực tế cho thấy đại diện VKS thường bảo lưu quan điểm, như diễn biến đã thấy tại phiên tòa xét xử vụ án "Hoài DJ cùng đồng phạm".

Luật sư Nguyễn Việt Hùng, Đoàn Luật sư TP.HCM. Ảnh: TRẦN LINH

Vì vậy, tôi mong có nhiều hơn nữa những phiên tòa mà HĐXX đặt câu hỏi đối với đại diện VKS để không chỉ mỗi vụ án được khách quan kiểm chứng công khai tại phiên tòa mà còn góp phần cải cách tư pháp theo đúng tinh thần: “Xét xử là trung tâm, tranh tụng là đột phá” của Nghị quyết 27-NQ/TW/2022 ngày 9-11-2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

Luật sư NGUYỄN VIỆT HÙNG

Nguồn PLO : https://plo.vn/video/phien-toa-xet-xu-vu-hoai-dj-khi-hdxx-dat-cau-hoi-cho-dai-dien-vks-post854784.html