Siêu bão Fung-wong đã rời khỏi khu vực Tây Bắc Philippines sáng 10/11, sau khi tàn phá hàng chục tỉnh thành với mưa lớn, gió giật dữ dội và sạt lở đất nghiêm trọng. Ít nhất 4 người thiệt mạng, hàng nghìn ngôi nhà bị phá hủy và hơn 1,4 triệu người phải rời bỏ nơi ở để lánh nạn.
Cơ quan Khí tượng Philippines (PAGASA) cho biết, bão Fung-wong đổ bộ vào tỉnh Aurora tối 9/11 với sức gió duy trì 185 km/h và giật tới 230 km/h, được xếp loại siêu bão theo tiêu chuẩn quốc gia.
Sau khi quét qua các tỉnh miền núi phía Bắc và vùng đồng bằng trồng trọt rộng lớn của đảo Luzon, bão suy yếu dần rồi di chuyển ra khỏi tỉnh La Union để tiến vào Biển Đông.
Dù tâm bão đã đi xa, mưa lớn vẫn tiếp tục trút xuống nhiều khu vực, gây lũ quét và ngập sâu tại ít nhất 132 ngôi làng ở miền Bắc.
“Bão đã đi qua, nhưng lượng mưa còn lại vẫn tiềm ẩn nguy cơ rất lớn, Chúng tôi sẽ triển khai công tác cứu hộ, cứu trợ và đánh giá thiệt hại trong ngày hôm nay”, ông Bernardo Rafaelito Alejandro IV, Giám đốc Văn phòng Phòng vệ Dân sự (OCD), cảnh báo.
Lũ quét, sạt lở và thương vong gia tăng
Theo chính quyền địa phương, một người thiệt mạng ở tỉnh Catanduanes do lũ quét, một phụ nữ ở thành phố Catbalogan (Samar) bị ngôi nhà sập đè trong lúc đang di tản. Tại tỉnh Nueva Vizcaya, một vụ sạt lở đất chôn vùi căn nhà nhỏ ở thị trấn Kayapa khiến hai trẻ em tử vong, bố mẹ và anh chị của các em bị thương.
“Chúng tôi không thể ra ngoài suốt đêm qua vì mưa xối xả và nước dâng cao. Giờ đây, chúng tôi thấy nhiều ngôi nhà bị hư hại nặng, đường chính bị chặn bởi bùn đất và cây đổ”, một nhân viên cứu hộ tên Geofry Parrocha ở thị trấn Dipaculao nói với hãng AFP.
Dự báo đường đi của bão Fu-wong. Ảnh: CNN.
Hình ảnh từ các đội cứu hỏa địa phương cho thấy, nhân viên cứu hộ đang dùng rìu và cưa máy dọn dẹp đống đổ nát khổng lồ từ mái tôn, cây gãy cho tới các mảng bê tông vỡ để mở lại đường vào các khu dân cư.
Trước khi bão đổ bộ, giới chức đã sơ tán khẩn cấp hơn 1,4 triệu người đến các trung tâm tạm trú hoặc nhà người thân. Đến sáng 10/11, vẫn còn hơn 318.000 người trú trong các điểm lánh nạn khi nhà cửa bị phá hủy hoặc khu vực sinh sống vẫn chìm trong nước lũ.
Khoảng 1.000 ngôi nhà bị hư hại, nhiều tuyến đường chính bị chia cắt do sạt lở. “Chúng tôi hy vọng thời tiết tốt lên trong hôm nay để có thể dọn dẹp và khôi phục giao thông”, ông Alejandro nói thêm.
Nhiều tỉnh tại Philippines chìm trong ngập lụt sau khi bão Fung-wan quét qua. Ảnh: Reuters.
Tại vùng Bicol ở miền Nam Luzon - nơi có khoảng 80.000 dân, nhiều tuyến phố tại thị trấn Guinobatan đã biến thành sông. Người dân phải trèo lên mái nhà để tránh dòng nước cuồn cuộn.
Fung-wong cũng khiến nhiều tỉnh miền Bắc rơi vào tình trạng mất điện toàn phần. Cơ quan chức năng cho biết hàng nghìn hộ gia đình vẫn chưa có điện do hệ thống cột và dây dẫn bị gió bão quật ngã.
Không có khoảng ngừng để "thở"
Philippines vốn không xa lạ với bão tố, nhưng năm nay dường như cơn giông nào cũng dữ dội hơn. Theo giới chức địa phương, Fung-wong là cơn bão có tên thứ 21 tấn công đất nước này chỉ trong năm nay - minh chứng cho mùa bão ngày càng khốc liệt ở quốc gia nằm trên “vành đai bão” Thái Bình Dương.
Trước khi Fung-wong ập đến, bão Kalmaegi đã để lại một vệt dài tang thương và tàn phá khắp miền Trung Philippines hôm 4/11. Cơn bão chậm di chuyển này gần như xóa sổ cả khu dân cư, cuốn trôi hàng chục nghìn ngôi nhà và khiến ít nhất 188 người thiệt mạng, phần lớn ở tỉnh Cebu - trung tâm du lịch nổi tiếng của nước này.
Dù không phải là cơn bão mạnh nhất trong năm, Kalmaegi lại mang theo lượng mưa kỷ lục, dồn dập đổ xuống những khu vực đông dân cư. Hầu hết nạn nhân thiệt mạng vì đuối nước, do mưa lớn khiến hệ thống thoát nước quá tải.
Ông Bernardo Rafaelito Alejandro IV thừa nhận trên truyền thông địa phương rằng thiệt hại nặng nề hơn do kênh rạch bị tắc nghẽn lâu ngày, trong khi người dân chưa có sự chuẩn bị và hiểu biết đúng mức về cảnh báo sớm.
Thậm chí, theo truyền thông Philippines, công tác cứu hộ sau bão Kalmaegi đã phải bị tạm dừng và các cuộc sơ tán trước đã bắt đầu vào 8/11 để chuẩn bị cho cơn bão Fung-wong.
Ông Butch Meily, Chủ tịch Tổ chức Phục hồi Thảm họa Philippines (PDRF), cho biết: “Người dân gần như chưa kịp hoàn hồn. Chỉ trong vòng 7 tuần, đất nước đã liên tiếp hứng chịu 4 cơn bão lớn và 2 trận động đất”.
Bão gây ra mưa to và gió giật cực mạnh, làm cây cối đổ ngổn ngang, giao thông tê liệt, và mất điện trên diện rộng. Ảnh: Reuters.
Ông cho hay các hoạt động cứu trợ tại Cebu và Davao - hai khu vực chịu thiệt hại nặng nề sau bão Kalmaegi - buộc phải tạm ngưng để tập trung nguồn lực ứng phó với bão Fung-wong.
“Tình hình hiện rất căng thẳng, bởi nguồn quỹ cứu trợ của chúng tôi đang cạn dần”, ông Meily nói thêm.
Khi đại dương nóng lên, bão cũng “nổi giận” hơn
Các nhà khoa học từ lâu đã cảnh báo rằng khủng hoảng khí hậu do con người gây ra - mà các quốc gia công nghiệp hóa phải chịu trách nhiệm lịch sử lớn hơn - đang làm trầm trọng thêm cường độ và quy mô của các cơn bão ở khu vực nhiệt đới. Những quốc gia thuộc “phương Nam toàn cầu” như Philippines là nơi hứng chịu hậu quả nặng nề nhất, theo CNN.
Chuyên gia khí tượng Meily cho biết, mô hình thời tiết ở Philippines đang thay đổi nhanh chóng: các cơn bão xuất hiện dày đặc hơn, vòng mưa (rain band) mở rộng hơn và cường độ mưa ngày càng khủng khiếp.
“Trước đây, chúng ta chỉ cần tập trung vào khu vực bão đổ bộ. Nhưng giờ đây, dải mưa quá rộng, đến mức những vùng cách xa tâm bão hàng trăm km cũng bị ngập sâu. Mưa không còn là vấn đề riêng của khu vực ven biển mà là bài toán quốc gia”, bà nói.
Theo các chuyên gia khí tượng quốc tế, Tây Thái Bình Dương - nơi Philippines nằm ở trung tâm - là vùng biển có hoạt động bão nhiệt đới mạnh nhất thế giới. Đáng lo hơn, nhiệt độ đại dương toàn cầu đã lập kỷ lục trong suốt 8 năm liên tiếp, cung cấp nguồn năng lượng khổng lồ để các cơn bão tăng tốc và mạnh lên bất ngờ.
Các nhà khoa học nhấn mạnh rằng biến đổi khí hậu do con người gây ra đang “tiếp nhiên liệu” cho các trận mưa cực đoan. Không khí ấm hơn có thể giữ nhiều hơi nước hơn và khi mây dồn lại, lượng nước đó sẽ được “vắt” xuống với sức mạnh dữ dội, gây mưa xối xả kéo dài trên các thị trấn, thành phố và làng mạc.
Chỉ trong tuần này, điều đó đã trở thành hiện thực ở Đông Nam Á, nơi bão Kalmaegi và Fung-wong nối tiếp nhau khiến hàng trăm người chết, hàng triệu người mất nhà, và vô số vùng đất canh tác biến thành biển nước.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng nếu thế giới không hành động mạnh mẽ để cắt giảm khí thải, các cơn bão như Kalmaegi hay Fung-wong sẽ không còn là ngoại lệ, mà trở thành “bình thường mới” của khu vực nhiệt đới.
“Philippines đã quen sống trong tâm bão, nhưng chúng tôi không bao giờ muốn quen với việc mất đi hàng trăm sinh mạng mỗi năm chỉ vì thiên nhiên đang giận dữ”, ông Alejandro nói.
Mưa to, gió lớn khi siêu bão Fung-wong đổ bộ Philippines Tối ngày 9/11, siêu bão Fung-wong tiến vào bờ biển phía đông Philippines đêm nay với sức gió 185 km/h, giật 230 km/h, cùng dải mưa và gió rộng tới 1.800 km.