Bộ phim do hai đạo diễn Lê Thanh Lịch và Đặng Minh Hùng (Trung tâm Điện ảnh Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam) thực hiện. Với lối kể mộc mạc, chân thật, tác phẩm tái hiện hành trình hơn nửa thế kỷ gắn bó của nghệ sĩ Chu Bảo Quế với những làn điệu quan họ cổ, từ thời niên thiếu đến khi trở thành một trong những gương mặt tiêu biểu trong công cuộc gìn giữ di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Nghệ sĩ Chu Bảo Quế trình diễn quan họ.
Sinh năm 1967 trong một gia đình nghèo, cậu bé Bảo Quế sớm thấm từng làn điệu qua lời mẹ ru, lời ca của các liền anh, liền chị quan họ trong làng. Không có điều kiện được đào tạo bài bản, ông miệt mài tự học: Tự nghe, tự ghi chép, tự luyện giọng giữa bộn bề khó khăn của cuộc sống. Chính tình yêu cháy bỏng với dân ca quan họ đã giúp ông vượt lên hoàn cảnh, từng bước khẳng định mình trong vai trò nghệ sĩ, nhà nghiên cứu, nhà sưu tầm có ảnh hưởng lớn đối với kho tàng quan họ cổ.
Ống kính của ê-kíp làm phim theo chân nghệ sĩ Chu Bảo Quế để làm nổi bật hình ảnh đắt giá: Những đêm ông chăm chú ghi chép tư liệu, những buổi truyền dạy từng câu hát cổ cho lớp trẻ, khoảnh khắc ông nâng niu mở lại những trang tài liệu đã gắn bó cả đời. Những thước phim chân thực và giàu xúc cảm đã khắc họa chân dung một người nghệ sĩ sống vì cộng đồng, vì di sản, vì mong muốn lời ca quan họ được trường tồn.
Nghệ sĩ Chu Bảo Quế truyền dạy hát quan họ. (Ảnh tư liệu do đơn vị sản xuất phim cung cấp).
Không chỉ dừng lại ở hành trình nghiên cứu, bộ phim còn tái hiện những chuyến đi của ông đến nhiều quốc gia, nơi ông mang quan họ - loại hình nghệ thuật đậm dấu ấn quê hương giao lưu với bạn bè quốc tế. Ông là một trong những người tiên phong quảng bá quan họ ra thế giới đồng thời sáng tác, biểu diễn và truyền dạy không nhạc đệm các làn điệu quan họ cổ và nhiều loại hình dân gian khác. Những đóng góp ấy giúp ông được ghi nhận với nhiều danh hiệu cao quý như Kỷ lục thế giới về sáng tác - đạo diễn - trình diễn - truyền dạy dân ca quan họ cổ và Giải Nghệ sĩ truyền cảm hứng tại Lễ trao giải Cống hiến 2025. Theo Nghệ sĩ Chu Bảo Quế, di sản không thuộc về riêng ai mà là kho báu chung của cộng đồng. Mong muốn lớn nhất của ông là những làn điệu dân ca quan họ của quê hương tiếp tục ngân vang qua nhiều thế hệ.
Được biết, quá trình thực hiện “Người giữ hồn di sản” kéo dài nhiều tháng với vô vàn khó khăn về bối cảnh, thời tiết, tư liệu. Thế nhưng chính những thử thách ấy lại khiến bộ phim đậm chiều sâu, chân thật và giàu nhân văn. Mỗi cuộc trò chuyện với nghệ sĩ Chu Bảo Quế, mỗi lần trở về các làng quan họ gốc đều mang đến cho đoàn làm phim những xúc động đặc biệt. Có những lúc cả ê-kíp lặng người khi nghe ông cất giọng hát cổ hay khi nhìn cách ông nâng niu từng tư liệu quý.
Với giải Bông sen Vàng, “Người giữ hồn di sản” không chỉ khẳng định thành công của một tác phẩm điện ảnh giàu tính nghệ thuật mà còn góp thêm một tiếng nói mạnh mẽ trong việc gìn giữ, phát huy giá trị dân ca quan họ - niềm tự hào của quê hương Kinh Bắc. Đây là sự ghi nhận xứng đáng dành cho nghệ sĩ Chu Bảo Quế, người đã dành tâm huyết để giữ gìn hồn cốt quan họ, đưa di sản quê hương vươn ra thế giới.
Lệ Thanh