Phó Chủ tịch Quốc hội: Không để công nghệ cũ khoác lên chiếc áo công nghệ cao

2 giờ trướcBài gốc

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan. Ảnh: Media Quốc hội.

Sáng ngày 21/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Chuyển giao công nghệ và Luật Công nghệ cao (sửa đổi).

Ngăn chặn việc nhập khẩu công nghệ lạc hậu

Góp ý về Luật Chuyển giao công nghệ, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng - Đoàn ĐBQH TP HCM cho rằng, việc bổ sung các khái niệm "Công nghệ mới" và "Công nghệ xanh" tại khoản 2 Điều 1 là cần thiết, song định nghĩa về "Công nghệ mới" là "chưa ứng dụng phổ biến tại Việt Nam", có nguy cơ tạo kẽ hở pháp lý cho việc nhập khẩu công nghệ đã lỗi thời trên thế giới.

Vì vậy, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị cân nhắc bổ sung tiêu chí định lượng rõ ràng, yêu cầu "Công nghệ mới" phải đạt trình độ tiên tiến theo chuẩn mực khu vực hoặc quốc tế và "Công nghệ xanh" phải dựa trên các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia hoặc tiêu chuẩn ISO để bảo đảm tính minh bạch, tránh tùy tiện và kiểm soát chất lượng công nghệ nhập khẩu.

Bàn về tính chặt chẽ của cơ chế hậu kiểm tại khoản 4, Điều 21: Việc bổ sung cơ chế hậu kiểm đối với trường hợp nhập khẩu máy móc có công nghệ hạn chế, cấm chuyển giao nhưng người nhập khẩu không xác định được công nghệ kèm theo có nguy cơ bị lợi dụng để né tránh trách nhiệm tuân thủ pháp luật ngay từ đầu, theo đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, cần cân nhắc quy định chi tiết và nghiêm ngặt về nghĩa vụ chứng minh và giải trình của doanh nghiệp trong việc "không xác định được bản chất công nghệ kèm theo".

Đồng thời, đại biểu đề nghị làm rõ chế tài pháp lý nặng hơn nếu phát hiện hành vi cố ý vi phạm sau hậu kiểm, nhằm ngăn chặn triệt để việc nhập khẩu công nghệ lạc hậu.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng - Đoàn ĐBQH TP HCM. Ảnh: Media Quốc hội.

Đồng quan điểm, góp ý vào Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ, đại biểu Dương Khắc Mai - Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng cho rằng, một số khái niệm vẫn còn mang tính mô tả, thiếu tiêu chí cụ thể, khó áp dụng thống nhất.

Cụ thể, khái niệm "Công nghệ mới" chủ yếu mô tả mang tính định tính, chưa đầy đủ. Về căn cứ cụ thể, đại biểu đề nghị bổ sung tiêu chí nhận diện như mức độ khác biệt về nguyên lý, quy trình hoặc chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật so với công nghệ hiện đang được sử dụng phổ biến trên phạm vi thế giới và trong nước; giao Chính phủ quy định chi tiết tiêu chí, phương pháp phân loại công nghệ mới theo lĩnh vực. Điều này giúp cơ quan Nhà nước và doanh nghiệp có căn cứ thống nhất khi xác định đối tượng được ưu tiên hỗ trợ.

Về khái niệm "Công nghệ xanh", dự thảo mô tả là "sử dụng hiệu quả tài nguyên, tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải thân thiện với môi trường, góp phần phát triển bền vững", đại biểu Dương Khắc Mai hoàn toàn thống nhất với các tiêu chí nêu trong dự thảo, nhưng cho rằng, nếu chỉ dừng ở mô tả như vậy thì khi áp dụng để xác định đối tượng được ưu tiên, ưu đãi thuế, tín dụng, đất đai... sẽ khó khăn và mỗi địa phương có thể hiểu theo cách khác nhau.

Do đó, đại biểu đề nghị luật chỉ xác lập nguyên tắc chung về công nghệ xanh gắn với mục tiêu tiết kiệm tài nguyên, giảm phát thải nhà kính, thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường. Đồng thời, giao Chính phủ ban hành bộ tiêu chí, chỉ tiêu và các ngưỡng kỹ thuật cho từng ngành, lĩnh vực.

Đại biểu Dương Khắc Mai - Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng. Ảnh: Media Quốc hội.

Hình thành thị trường công nghệ một cách thực chất

Giải trình làm rõ các vấn đề đại biểu quan tâm, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, mục tiêu chính của việc sửa đổi lần này là hình thành thị trường công nghệ một cách thực chất, chuyển giao công nghệ trở thành cơ chế lan tỏa thương mại hóa nhằm đưa công nghệ vào sản xuất nhanh hơn và mạnh hơn.

Chuyển từ kiểm soát chuyển giao sang thúc đẩy đổi mới sáng tạo, giảm thủ tục hành chính, chuyển từ tiềm kiểm sang hậu kiểm, tạo cơ chế thông thoáng phát triển các tổ chức trung gian để doanh nghiệp nhanh chóng nhập công nghệ mới, làm chủ và đổi mới công nghệ; chuyển từ tư duy công nghệ máy móc thiết bị sang công nghệ trí thức, dữ liệu, thuật toán, phần mềm, trí tuệ nhân tạo và coi tất cả đều là đối tượng chuyển giao như nhau.

Bộ trưởng cho biết, dự thảo luật lần này mở rộng phạm vi điều chỉnh sang các đối tượng công nghệ mới như thiết kế, dữ liệu, trí tuệ nhân tạo (AI) và cho phép áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox).

Để ngăn chặn tình trạng "nâng khống" giá trị hoặc nhập khẩu công nghệ lạc hậu, gây hại môi trường, cơ quan quản lý Nhà nước sẽ tăng cường công tác hậu kiểm với chế tài mạnh mẽ, đồng thời phân cấp thẩm định cho địa phương dựa trên bộ tiêu chí thống nhất quốc gia.

"Mục tiêu cốt lõi là hỗ trợ các tổ chức trung gian, kết nối cung cầu vốn và thúc đẩy công nghệ từ nghiên cứu trở thành sản phẩm thương mại," Bộ trưởng nêu.

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng. Ảnh: Media Quốc hội.

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nhấn mạnh, các dự án luật gắn với khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo cần mở ra một hệ sinh thái pháp lý thông suốt, nơi công nghệ được nhìn như dòng nước mới dẫn nhập vào ruộng đồng, nhà máy, trường học, bệnh viện và các nhu cầu đa dạng, thiết yếu của đời sống xã hội. Dòng nước ấy phải trong lành, minh bạch, an toàn, được kiểm soát tốt để không có công nghệ cũ khoác lên chiếc áo công nghệ cao, không có dòng nước tù, nước đọng gây cản trở cho đổi mới.

Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý rằng chuyển giao công nghệ không chỉ dừng lại ở mua bán thương mại mà là hành trình tiếp nhận, hấp thu và tái tạo để công nghệ nhập khẩu không nằm yên trong phòng thí nghiệm mà đi vào cuộc sống, thành năng suất, thành chất lượng, thành giá trị gia tăng.

"Công nghệ cao, công nghệ chiến lược phải thật sự nâng cao được tri thức, chiến lược, tầm nhìn và định hướng phát triển quốc gia, hướng đến việc mở trong tư duy và mở trong khả năng kết nối với thế giới," theo Phó Chủ tịch Quốc hội.

Kiều Chinh

Nguồn Mekong Asean : https://mekongasean.vn/pho-chu-tich-quoc-hoi-khong-de-cong-nghe-cu-khoac-len-chiec-ao-cong-nghe-cao-48897.html