Cùng đi có đại diện lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; đại diện Văn phòng UBND tỉnh; các phòng chuyên môn; lãnh đạo địa phương và đơn vị thi công.
Đồng chí Mai Sơn kiểm tra thực tế tại khu vực cây dã hương (xã Tiên Lục).
Cụm di tích Tiên Lục là quần thể kiến trúc tín ngưỡng đặc sắc, gắn với bề dày lịch sử và đời sống tâm linh của cộng đồng dân cư. Quần thể gồm chùa Phúc Quang, đền Tiên Lục, đình Thuận Hòa, đình Viễn Sơn và cây Dã hương nghìn tuổi đã được vua Lê Cảnh Hưng phong sắc là “Quốc chúa Đô mộc Dã Đại vương”. Với những giá trị nổi bật về lịch sử, văn hóa và kiến trúc nghệ thuật, Thủ tướng Chính phủ đã xếp hạng Quần thể di tích Tiên Lục là Di tích Quốc gia đặc biệt.
Trải qua thời gian, nhiều công trình trong quần thể đã xuống cấp. Được sự đồng thuận của ngành chức năng, xã Tiên Lục đã huy động xã hội hóa khoảng 30 tỷ đồng để tu bổ, tôn tạo. Hiện công trình đình Viễn Sơn - thuộc kế hoạch tu bổ năm 2025 đã cơ bản hoàn thành các hạng mục chính. Địa phương và đơn vị đầu tư đang xây dựng kế hoạch trùng tu các hạng mục tiếp theo như nhà truyền thống, cảnh quan tại khu vực cây Dã hương…
Qua kiểm tra, đồng chí Mai Sơn ghi nhận sự tích cực của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, chính quyền xã Tiên Lục và đơn vị thi công trong việc đẩy nhanh tiến độ tu bổ các hạng mục di tích. Đồng chí nhấn mạnh, di tích là tài sản văn hóa có giá trị; mọi hoạt động tu bổ, tôn tạo phải tuyệt đối tuân thủ nguyên tắc bảo tồn, giữ gìn tối đa yếu tố gốc, không làm sai lệch giá trị lịch sử - nghệ thuật của công trình. Đồng chí yêu cầu quá trình lập hồ sơ, đề xuất đầu tư các hạng mục tiếp theo phải bảo đảm căn cứ khoa học, đúng quy trình theo Luật Di sản văn hóa; đồng thời minh bạch về tổng mức đầu tư, tỷ lệ xã hội hóa và mức hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Mai Sơn lưu ý, cùng với tu bổ kiến trúc cổ, địa phương cần quan tâm nâng cấp hệ thống hạ tầng thiết yếu tại di tích như điện chiếu sáng, phòng cháy chữa cháy, công trình vệ sinh, biển chỉ dẫn…, bảo đảm hoạt động an toàn, đáp ứng nhu cầu của Nhân dân và du khách.
Đồng chí giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tiếp tục rà soát tổng thể hiện trạng các di tích để có kế hoạch tu bổ, ưu tiên những công trình xuống cấp hoặc có nguy cơ mất an toàn; đề xuất thứ tự đầu tư phù hợp, hài hòa giữa nguồn lực của tỉnh, vốn xã hội hóa. Đối với Quần thể di tích Tiên Lục, cần thống nhất rõ hạng mục có thể triển khai ngay và hạng mục cần bổ sung hồ sơ khoa học trước khi đưa vào kế hoạch.
Tiếp đó, đồng chí Mai Sơn kiểm tra địa điểm khảo cổ chùa Hoành Mô tại thôn Hoành Sơn (xã Lạng Giang). Năm 2024, từ hố khai quật diện tích 200 m², đơn vị chuyên môn đã thu được gần 1,3 nghìn di vật gồm gạch, ngói, gốm men, sành, tượng…, có niên đại từ thời Trần đến thời Nguyễn. Thực hiện chỉ đạo của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bảo tàng tỉnh phối hợp với Viện Khảo cổ học tiếp tục khai quật mở rộng. Tại khu vực này đã phát lộ nhiều di tích nền móng, sân nền kiến trúc thời Trần, thời Lê Trung Hưng và thời Nguyễn.
Đồng chí Mai Sơn kiểm tra địa điểm khảo cổ chùa Hoành Mô (xã Lạng Giang).
Kết quả cho thấy, chùa Hoành Mô từng là công trình kiến trúc có quy mô lớn, cấu trúc rõ ràng, mang giá trị tiêu biểu của nghệ thuật kiến trúc thời Trần. Phát hiện này góp phần khẳng định Bắc Ninh là vùng đất quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển của Phật giáo Trúc Lâm Yên Tử, đồng thời là địa bàn mang nhiều giá trị lịch sử - văn hóa - quân sự gắn với quốc gia Đại Việt.
Đánh giá cao giá trị khoa học của các di vật, đồng chí Mai Sơn giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp tục nghiên cứu sâu, hoàn thiện hồ sơ khảo cổ; xây dựng đề xuất cụ thể về kế hoạch khai quật mở rộng, bảo tồn tổng thể di tích; đồng thời nghiên cứu phương án trưng bày, giới thiệu nhằm phát huy giá trị di vật, hiện vật gắn với phát triển du lịch.
Kết luận buổi kiểm tra, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Mai Sơn khẳng định, tỉnh luôn quan tâm công tác bảo tồn và phát huy giá trị hệ thống di tích, một trong những yếu tố quan trọng góp phần làm nên bản sắc văn hóa Bắc Ninh. Đồng chí đề nghị các sở, ngành và địa phương tiếp tục thực hiện nghiêm trách nhiệm được giao, bảo đảm tiến độ, chất lượng và sự đồng thuận của Nhân dân, góp phần gìn giữ các giá trị quý báu của cha ông để lại.
Lệ Thanh