Chia sẻ tại hội thảo "Thanh toán QR Code: Minh bạch và trải nghiệm không giới hạn", được tổ chức chiều 19/11, ông Phạm Tiến Dũng, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước, cho biết thanh toán hàng hóa, dịch vụ ở Việt Nam như cốc nước trà, bó rau… đều có thể dùng mã QR. Nhiều đơn vị còn sáng tạo thêm hệ thống loa tự động “ting ting - đã nhận 50.000 đồng”, giúp hộ kinh doanh không phải chạm tay vào điện thoại khi đang bán hàng. “Đó chính là minh bạch, là tiện lợi", Phó Thống đốc nói.
Tuy nhiên, Phó Thống đốc lưu ý rằng nhận được 50.000 đồng qua chuyển khoản không đồng nghĩa số tiền đó đã được hạch toán thuế. Không phải ai dùng tiền mặt hay QR chuyển khoản là trốn thuế, và cũng không phải cứ dùng QR thanh toán là nộp đủ thuế. “QR thanh toán mới chỉ giải quyết bước đầu là khâu chuyển tiền, nhận biết tiền vào tài khoản. Để minh bạch thuế phải có thêm bước tự động đưa dữ liệu vào hệ thống kế toán, báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Nếu chỉ dừng ở chuyển khoản thì vẫn chưa đủ”, ông Dũng phân tích.
Các chuyên gia trao đổi tại hội thảo.
Theo ông, vấn đề QR thanh toán cần được nhìn từ góc độ đơn vị bán hàng. Để vận hành hiệu quả, doanh nghiệp phải có đầy đủ hệ thống từ công nghệ, nhập - xuất hàng, giao nhận, xuất hóa đơn đến thanh toán. Khi đó, khoản tiền thu được mới có thể tự động hạch toán vào phần mềm kế toán. Vì vậy, triển khai QR thanh toán không hề đơn giản, nhưng nếu làm tốt sẽ giúp các đơn vị bán hàng giảm nhiều thời gian và khối lượng công việc.
Chỉ ra một số vấn đề trong quá trình triển khai thanh toán qua QR Code thời gian qua, ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán (Ngân hàng Nhà nước), cho biết quá trình triển khai thanh toán bằng QR Code thời gian qua tồn tại nhiều vấn đề.
Một thực tế phổ biến là nhiều đơn vị bán hàng vẫn dùng mã QR cá nhân để nhận tiền thanh toán hàng hóa, dịch vụ. Hình thức này được ưa chuộng vì nhanh gọn, tiện lợi, không mất phí và không cần ký kết hợp đồng. Tuy nhiên, đây lại là một hạn chế lớn trong quản lý và minh bạch giao dịch.
Ở góc độ đơn vị trung gian thanh toán, ông Đỗ Tuấn Anh, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Công nghệ KiotViet đề xuất một số giải pháp: Các bên cần thống nhất API, KYC và quy trình tích hợp để đảm bảo hệ thống QR Pay vận hành ổn định trên giao diện nhất quán cho đơn vị chấp nhận thanh toán; Phí giao dịch cần được công bố rõ ràng từ đầu, thủ tục đơn giản, hướng tới hoàn toàn online...
"Khi QR Pay được triển khai đồng bộ và nhất quán, ngành thuế sẽ có nguồn dữ liệu minh bạch, có cấu trúc, có thể đối soát được. Đây sẽ là đầu vào giá trị để giảm các khâu kiểm tra thủ công, hỗ trợ phân loại rủi ro và thúc đẩy quản lý thuế theo hướng thông minh, hiện đại", ông Đỗ Tuấn Anh bày tỏ.
Ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế, Bộ Tài chính cho biết, thực tiễn từ “chiến dịch 60 ngày đêm” cho thấy hộ kinh doanh cần các giải pháp khép kín, từ phần mềm kế toán, công cụ kê khai thuế cho đến những phương thức thanh toán thuận tiện như chuyển khoản, quét mã QR… Những giải pháp này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn bảo đảm tính minh bạch của giao dịch. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng mọi hình thức thanh toán phải dựa trên cơ sở pháp lý rõ ràng, phù hợp thực tiễn và xuất phát từ nhu cầu thật của người nộp thuế.
Phó Cục trưởng Cục Thuế khẳng định: “Một nền kinh tế minh bạch cần những giao dịch minh bạch”. Trong khi doanh nghiệp lớn đã quen với thanh toán số, khu vực tiểu thương và hộ kinh doanh nhỏ vẫn còn nhiều hạn chế. Việc áp dụng thanh toán số, đặc biệt là mã QR, sẽ giúp hộ kinh doanh không phải ghi chép thủ công; dòng tiền được tổng hợp cuối ngày rõ ràng, giảm nhầm lẫn và tăng tính minh bạch. Đây cũng là cơ sở để cơ quan thuế hỗ trợ hiệu quả hơn và bảo đảm công bằng trong kinh doanh.
Ông Mai Sơn cho biết ngành thuế đang hướng tới việc kết nối và khai thác đồng bộ các cơ sở dữ liệu quốc gia, cho phép tự động gợi ý tờ khai, giảm thời gian và chi phí tuân thủ, đặc biệt đối với hộ kinh doanh và doanh nghiệp siêu nhỏ. Khi hệ thống thanh toán số được tích hợp, công tác quản lý dòng tiền sẽ minh bạch hơn, giúp phát hiện sớm các rủi ro như gian lận hóa đơn hay mua bán hóa đơn bất hợp pháp, góp phần bảo vệ người tiêu dùng và môi trường kinh doanh.
Theo Ngân hàng Nhà nước, lũy kế 9 tháng đầu năm 2025, giao dịch thanh toán không tiền mặt đạt hơn 17,8 tỷ giao dịch với giá trị đạt hơn 260 triệu tỷ đồng, tăng 43,32% về số lượng và 24,23% về giá trị. Trong đó, giao dịch qua mã QR bứt phá với hơn 337 triệu giao dịch, giá trị đạt 288.000 tỷ đồng, tương ứng mức tăng 61,63% về số lượng và 150,67% về giá trị, trở thành phương thức dẫn đầu trong các loại hình thanh toán điện tử.
Thanh Hoa