Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, Nghị định này quy định về các hoạt động liên quan đến quản lý công viên, cây xanh và tổ chức không gian mặt nước gắn với cảnh quan tại đô thị và khu dân cư nông thôn; quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng công viên, cây xanh do Nhà nước đầu tư, quản lý.
Toàn cảnh cuộc họp
Tại cuộc họp, đại diện các bộ, ngành đã thảo luận tập trung vào các nhóm vấn đề chính: Phân định trách nhiệm quản lý mặt nước, cây xanh, công viên, tài sản trong công viên; vai trò của Bộ Xây dựng trong quy hoạch không gian và thiết kế cảnh quan đô thị; cơ chế tổ chức thực hiện và xác định trách nhiệm khi xảy ra vi phạm; định hướng phát triển công viên đô thị như một không gian công cộng; yêu cầu đổi mới tư duy thiết kế cây xanh, mặt nước nhằm bảo đảm hệ sinh thái bền vững trong đô thị…
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà phát biểu chỉ đạo cuộc họp
Kết luận buổi làm việc, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu đổi mới tư duy quy hoạch và quản lý cây xanh đô thị, việc trồng cây phải tuân thủ quy chuẩn cụ thể về hạ tầng, tầm nhìn giao thông và lựa chọn chủng loại phù hợp để tránh gãy đổ gây nguy hiểm. Trong các đô thị, khu dân cư cần xác định rõ nơi trồng cây, loại cây phù hợp với cảnh quan, khí hậu; quy định chặt hạ, thay thế, xử lý cây nguy hiểm và trách nhiệm quản lý theo cấp chính quyền.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn báo cáo tại cuộc họp
Đối với khu dân cư mới, tái định cư, cây xanh, vườn hoa, công viên phải được quy định rõ trong quy hoạch chi tiết và thiết kế hạ tầng, tránh bị giảm trừ để tăng mật độ xây dựng. Ngoài ra, cần bổ sung quy định bảo tồn hệ sinh thái cây bản địa, giữ lại cây cũ có giá trị, quy định riêng cho các "khu rừng" đô thị – một loại tài nguyên cảnh quan cần bảo vệ.
Nhấn mạnh mặt nước đô thị là tài sản công quan trọng, cần được quản lý chặt chẽ và khai thác bền vững, Phó Thủ tướng cho rằng đây là loại tài nguyên đóng vai trò đặc biệt trong cấu trúc đô thị hiện đại – vừa điều hòa vi khí hậu, tiêu thoát nước, vừa tạo cảnh quan và cải thiện môi trường sống. Tuy nhiên, hiện chưa có quy định đầy đủ và thống nhất về quản lý, khai thác, bảo vệ mặt nước trong khu vực đô thị, dẫn đến tình trạng lấn chiếm, ô nhiễm, sử dụng sai mục đích diễn ra phổ biến.
Phó Thủ tướng yêu cầu dự thảo Nghị định phải xác định mặt nước đô thị là tài sản công do Nhà nước quản lý, giao chính quyền địa phương chịu trách nhiệm cụ thể trong công tác bảo vệ, duy tu, khai thác. Mọi hoạt động khai thác, sử dụng mặt nước như làm nhà hàng nổi, bến thuyền, khu dịch vụ… đều phải được quy định bằng tiêu chuẩn, quy chuẩn cụ thể, cấp phép rõ ràng, giám sát thường xuyên, trên cơ sở bảo đảm công năng đô thị, không gian công cộng và lợi ích cộng đồng. Bên cạnh đó, Dự thảo Nghị định cần phân định rõ trách nhiệm quản lý.Việc quy hoạch đô thị cần gắn chặt với bảo vệ và phục hồi không gian mặt nước
Về quy định liên quan đến công viên, Phó Thủ tướng đề nghị phân loại rõ: Công viên hiện hữu trong các đô thị cũ, công viên mới trong các khu đô thị mới. Tỉ lệ sử dụng đất trong công viên, cần khuyến khích theo hướng tối thiểu 60–70% dành cho hệ sinh thái tự nhiên (cây xanh, mặt nước), còn lại là hạ tầng kỹ thuật, đường dạo, đèn chiếu sáng, công trình dịch vụ. Bên cạnh đó cũng cần bổ sung quy định cho phép sử dụng không gian ngầm trong công viên, tạo điều kiện cho các chức năng thương mại, thể thao, dịch vụ mà không ảnh hưởng không gian trên mặt đất.
Nhấn mạnh cảnh quan tự nhiên là tài nguyên cần được quản lý, bảo vệ, tích hợp bắt buộc vào quy hoạch đô thị, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng quy định rõ nội dung này trong Nghị định để có cơ sở pháp lý bảo vệ cảnh quan tự nhiên, định hướng lâu dài cho quy hoạch đô thị xanh – bền vững – có bản sắc. Nghị định phải là cơ sở pháp lý rõ ràng, khả thi và có giá trị thực tiễn dài hạn đối với hoạt động lập, thẩm định, tổ chức thực hiện quy hoạch không gian xanh tại các đô thị; quản lý cây xanh, mặt nước, công viên và cảnh quan đô thị.
Phương Thoa/VOV