Phó Thủ tướng chỉ ra 5 xu hướng lớn tác động đến khoa học công nghệ

một ngày trướcBài gốc

Nhiệm vụ trọng tâm năm 2025

Tại buổi làm việc giữa Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng và Bộ Khoa học và Công nghệ diễn ra chiều 1/4, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Phạm Đức Long báo cáo một số nhiệm vụ trọng tâm của Bộ trong năm 2025.

Về chuyển đổi số, Bộ đang xây dựng chương trình chuyển đổi trí tuệ nhân tạo (AI) quốc gia để ứng dụng AI trong tất cả lĩnh vực, dự kiến trình Thủ tướng Chính phủ ban hành tháng 5/2025. Đồng thời triển khai hạ tầng 5G với mục tiêu tăng tốc gấp đôi, phủ sóng 5G toàn quốc bằng vệ tinh tầm thấp trong tháng 12/2025; các bộ, ngành địa phương phải có trung tâm điều hành thông minh.

Cùng với đó, Bộ Khoa học và Công nghệ phấn đấu tối thiểu 80% thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của Bộ có đủ điều kiện, được cung cấp trực tuyến toàn trình và tích hợp, cung cấp trên Cổng Dịch vụ công quốc gia; tỷ lệ hồ sơ giải quyết trực tuyến toàn trình trên tổng số hồ sơ đạt tối thiểu 50%.

Về kinh tế số, Bộ đã xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ ban hành chương trình hỗ trợ chuyển đổi số cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, hợp tác xã (dự kiến tháng 4/2025); xây dựng bộ tiêu chí đánh giá mức độ chuyển đổi số; xây dựng nền tảng số dùng chung ngành, lĩnh vực…

Về xã hội số, Bộ đặt mục tiêu hướng tới mỗi người dân và công chức viên chức có một trợ lý ảo.

Về lĩnh vực công nghệ số, Bộ tập trung hoàn thành danh mục công nghệ chiến lược; chương trình phát triển công nghệ chiến lược; công nghiệp chiến lược. Cùng với đó là ban hành Đề án quốc gia khởi nghiệp với tinh thần đổi mới sáng tạo trong toàn dân; sử dụng hiệu quả quỹ đổi mới công nghệ quốc gia; xây dựng và triển khai quỹ đầu tư mạo hiểm…

Trong lĩnh vực khoa học công nghệ, Bộ đang tích cực xây dựng hạ tầng khoa học công nghệ dùng chung; tái cấu trúc các chương trình khoa học công nghệ quốc gia; ban hành bộ chỉ số đánh giá hiệu quả hoạt động khoa học công nghệ, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo.

6 thách thức và 5 xu hướng

Bên cạnh những kết quả đáng khích lệ của Bộ Khoa học và Công nghệ đã đạt được, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng lưu ý những thách thức lớn cần phải giải quyết triệt để trong thời gian tới.

Theo Phó Thủ tướng, khoảng cách về trình độ phát triển khoa học công nghệ của Việt Nam với các nước phát triển còn lớn. Nhận thức về vai trò của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số ở một số bộ, ngành, địa phương vẫn chưa thực sự đầy đủ.

Nguồn nhân lực về khoa học công nghệ, đặc biệt là các nhà khoa học dẫn dắt còn thiếu hụt nghiêm trọng. Nguồn lực đầu tư cho các cơ sở nghiên cứu khoa học, hệ thống phòng thí nghiệm, hạ tầng số chưa đồng bộ.

Cùng với đó, hành lang pháp lý chưa đồng bộ, còn tồn tại một số điểm nghẽn kìm chế sự phát triển của lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Hoạt động nghiên cứu và ứng dụng công nghệ chưa đạt được những bước đột phá chiến lược.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng tại buổi làm việc với Bộ Khoa học và Công nghệ chiều 1/4. Ảnh: VGP.

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cũng phân tích 5 xu hướng lớn đang tác động mạnh mẽ đến lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Một là, dòng vốn đầu tư cho lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo ngày càng tăng bao gồm vốn đầu tư công và đầu tư từ khu vực tư nhân.

Hai là, AI và AI tạo sinh phát triển ngày càng nhanh và tác động mạnh mẽ đến toàn bộ nền kinh tế.

Ba là, hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo ngày càng phát triển dựa trên nền tảng của các hệ sinh thái với sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, các viện, trường, tập đoàn, startup… và chịu tác động ngày càng lớn từ các yếu tố địa chính trị.

Bốn là, cạnh tranh ngày càng khốc liệt về nguồn lực cho phát triển lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo gồm nguồn nhân lực chất lượng cao, dữ liệu và năng lực tính toán…

Năm là, chính phủ các nước đang nhanh chóng điều chỉnh chính sách và thúc đẩy hợp tác công - tư với tham vọng dẫn dắt lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, đặc biệt là các ngành chiến lược như bán dẫn, AI…

Là lực lượng chủ lực, nòng cốt thực hiện Nghị quyết 57, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng chỉ rõ, Bộ Khoa học và Công nghệ cần thay đổi ngay nhận thức và cách làm, vượt qua những giới hạn hiện nay của tư duy, tầm nhìn để thực hiện được các nhiệm vụ của Nghị quyết quan trọng này. Như vậy có thể đưa khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo trở thành động lực chính cho phát triển kinh tế, tăng tốc để kinh tế đất nước tăng trưởng 2 con số.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đưa ra một số định hướng và nhiệm vụ trọng tâm mà Bộ Khoa học và Công nghệ cần tập trung thực hiện trong thời gian tới.

Thứ nhất, sớm kiện toàn bộ máy tổ chức.

Thứ hai, quán triệt sâu sắc và triển khai quyết liệt các chủ trương của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, nghị quyết 193 của Quốc hội và Nghị quyết 03 của Chính phủ.

Thứ ba, hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật theo hướng đồng bộ, xóa bỏ mọi tư tưởng, quan niệm, rào cản đang cản trở sự phát triển. Quyết tâm loại bỏ tư duy “không quản được thì cấm” và đề cao tính linh hoạt của thể chế, đưa thể chế trở thành một lợi thế cạnh tranh trong phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Theo Phó Thủ tướng, hoàn thiện thể chế cũng như phát triển cơ sở dữ liệu quốc gia, nghiên cứu hình thành các sàn giao dịch dữ liệu, trong đó cần đảm bảo vai trò dẫn dắt của Nhà nước, hài hòa giữa lợi ích của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân trong quản lý và sử dụng dữ liệu.

Nghiên cứu, xây dựng cơ chế thí điểm để doanh nghiệp thử nghiệm công nghệ mới có sự giám sát của Nhà nước. Hoàn thiện khung pháp lý để thúc đẩy phát triển lĩnh vực sở hữu trí tuệ.

Thứ tư, đẩy mạnh phát triển hạ tầng số và công nghệ chiến lược, trong đó, sớm thúc đẩy hoàn thành 2 tuyến cáp quang biển và triển khai mạng 5G toàn quốc, xây dựng các trung tâm dữ liệu lớn.

Phát triển các công nghệ mũi nhọn, chiến lược. Hạ tầng số phải được đầu tư đồng bộ, hiện đại, làm nền tảng cho phát triển kinh tế số, xã hội số và Chính phủ số.

Thứ năm, tập trung nghiên cứu khoa học công nghệ và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là cho các ngành công nghệ chiến lược. Đặc biệt, đẩy mạnh liên kết "ba nhà" (Nhà nước - nhà khoa học - nhà doanh nghiệp), lấy ứng dụng thực tiễn làm thước đo hiệu quả nghiên cứu.

Xây dựng cơ chế chính sách đặc thù, đột phá để thu hút nhân tài trong và ngoài nước. Có cơ chế tài trợ đặc biệt cho các nhóm nghiên cứu xuất sắc, ghi nhận, tôn vinh các nhà khoa học xứng đáng thông qua truyền thông mạnh mẽ cũng như các hiệu ứng lan tỏa của xã hội.

Thứ sáu, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong doanh nghiệp gắn với nâng cao vai trò của khu vực kinh tế tư nhân trong phát triển lĩnh vực khoa học công nghệ. Tăng cường liên kết giữa khu vực kinh tế trong nước với khu vực FDI để tiếp nhận chuyển giao công nghệ.

"Làm thế nào để khuyến khích được công nghệ mới, công nghệ cao, nâng cao được năng lực của doanh nghiệp Việt Nam mà vẫn thu hút được doanh nghiệp FDI chất lượng cao; rút ngắn khoảng cách giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp FDI, đưa Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu,” Phó Thủ tướng cho rằng khi thiết kế chính sách phải hết sức lưu ý việc này.

Thứ bảy, tăng cường hợp tác quốc tế, khai thác tối đa nguồn lực từ các nước tiên tiến, các tổ chức quốc tế và các tập đoàn công nghệ lớn để nâng cao năng lực nội tại của Việt Nam.

Thứ tám, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước trên nền tảng số, xây dựng các cơ sở quốc gia đồng bộ, bảo đảm an ninh mạng và an toàn dữ liệu.

Trước những chỉ đạo và chia sẻ của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhận định, Bộ Khoa học và Công nghệ là hạt nhân, nòng cốt trong việc triển khai Nghị quyết 57. Bộ ba khoa học công nghệ,đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là 3 trụ cột chính tạo ra động lực để phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Ảnh: VGP.

“Bộ Khoa học và Công nghệ nhận nhiệm vụ với Chính phủ là nếu đất nước tăng trưởng 10% thì ngành khoa học và công nghệ chịu trách nhiệm thúc đẩy ít nhất 5% tăng trưởng, tức là chiếm trên 50% mục tiêu tăng trưởng của đất nước”. Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng

Hà Anh

Nguồn Mekong Asean : https://mekongasean.vn/pho-thu-tuong-chi-ra-5-xu-huong-lon-tac-dong-den-khoa-hoc-cong-nghe-39934.html