Sáng 13-8, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp trực tiếp, kết hợp trực tuyến toàn quốc cho ý kiến về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).
Mở cửa có chọn lọc cho người nước ngoài tiếp cận bất động sản
Nêu một số nội dung lớn đặt ra trong quá trình xây dựng dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Phó Thủ tướng cho rằng, cần xem xét, bảo đảm mối quan hệ, liên kết chặt chẽ giữa quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch tỉnh với các loại quy hoạch xây dựng đô thị, nông thôn, bảo đảm tránh trùng lặp, chồng chéo, lãng phí nguồn lực. Cùng với đó là nâng cấp quy hoạch phân khu, quy hoạch chung xây dựng để đáp ứng tốt hơn yêu cầu quản lý đất đai.
Quy định thu hồi đất phải bảo đảm quyền lợi của người dân trên cơ sở đã tách bạch giữa các trường hợp Nhà nước thu hồi và các trường hợp tự thỏa thuận. Điều kiện thu hồi cần được giới hạn trong phạm vi Nhà nước, tránh lạm dụng.
Đồng thời, nếu mở rộng thu hồi vì lợi ích quốc gia, công cộng thì phải thu hẹp ở lĩnh vực khác để cân bằng quyền lợi.
Về thị trường bất động sản, Phó Thủ tướng đề nghị nghiên cứu kỹ các quy định nhằm “mở cửa có chọn lọc”, cho phép nhà khoa học, doanh nhân, người nước ngoài yêu nước tiếp cận bất động sản ngoài khu vực hạn chế, nhưng vẫn bảo đảm yêu cầu quốc phòng, an ninh.
Việc định giá đất cần kiên định nguyên tắc “một giá” do Nhà nước quyết định và áp dụng thống nhất trong mọi giao dịch. Việc điều chỉnh giá đất nên giao cho địa phương để vừa bảo đảm công bằng, vừa đạt hiệu quả kinh tế - xã hội.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu thiết lập cơ chế xử lý dứt điểm những vướng mắc, bất cập tồn tại nhiều năm. Ảnh: VGP
Luật Đất đai 2024 bộc lộ vướng mắc sau 1 năm thực thi
Theo Bộ NN&MT, sau 1 năm thực hiện Luật Đất đai năm 2024, bên cạnh những kết quả đạt được, nhiều tồn tại, vướng mắc đã bộc lộ, đòi hỏi phải tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung.
Theo đánh giá, hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hiện nay chưa phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Việc giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dẫn đến mất nhiều thời gian chuẩn bị dự án.
Nhiều trường hợp không lựa chọn được nhà đầu tư có năng lực khiến tiến độ dự án kéo dài. Ngoài ra, Luật Đất đai năm 2024 hiện vẫn chưa có quy định rõ ràng về thu hồi đất để thực hiện các dự án chỉnh trang đô thị gây khó khăn trong việc tiếp cận đất đai, đồng thời ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh.
Thực tế cũng cho thấy tình trạng “dự án treo” do một phần diện tích đất không thể thỏa thuận chuyển nhượng, dẫn đến lãng phí nguồn lực đất đai, làm chậm tiến độ đầu tư.
Về giá đất, Nhà nước cần kiểm soát và quyết định giá đất tại thị trường sơ cấp, tuy nhiên, hiện nay việc định giá đất lại phụ thuộc vào giá đất thị trường thứ cấp và kết quả tư vấn từ đơn vị chuyên môn, dẫn đến giá đất không phản ánh đúng bản chất thực tế.
Trước những khó khăn, vướng mắc nói trên, Bộ NN&MT đã xây dựng Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) nhằm thể chế hóa đầy đủ, kịp thời các quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước về chính sách đất đai.
Các nhóm nội dung lớn được sửa đổi, bổ sung bao gồm: Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; căn cứ, thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; xác định diện tích đất ở khi công nhận quyền sử dụng đất; căn cứ tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, áp dụng bảng giá đất, hệ số điều chỉnh giá đất; tách thửa đất, hợp thửa đất...
Dự thảo Luật cũng quy định chuyển tiếp với 11 khoản liên quan đến quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, nhận chuyển quyền sử dụng đất thực hiện dự án, lựa chọn hình thức thuê đất, giá đất, xác định lại diện tích, loại đất, thời hạn sử dụng đất đối với một số trường hợp và nhận chuyển nhượng dự án bất động sản.
Tại hội nghị, nhiều địa phương tập trung ý kiến vào các vấn đề lớn như: Phương án lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã; quy định thu hồi đất; bảng giá đất và nghĩa vụ tài chính; đấu giá quyền sử dụng đất; thẩm quyền giao, cho thuê đất và xử lý tài sản công trên đất.
Nhiều ý kiến đồng tình đề xuất bỏ yêu cầu quy hoạch chi tiết 1/500 trước khi đấu giá, để nhà đầu tư trúng thầu tự lập.
Phó Thủ tướng khẳng định cần áp dụng bảng giá đất thống nhất, điều chỉnh giá theo dữ liệu thị trường. Ảnh: VGP
Cần áp dụng bảng giá đất thống nhất
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ NN&MT tiếp thu đầy đủ các ý kiến, trong đó cần tập trung vào một số vấn đề trọng tâm.
Theo đó, cần xác định cụ thể vai trò của cấp xã, cấp tỉnh và cấp Trung ương trong quản lý đất đai, phân cấp rõ ràng để tránh vướng mắc, chồng chéo.
Với việc quy hoạch xây dựng, Phó Thủ tướng cho rằng những nơi chưa có quy hoạch xây dựng cần lập quy hoạch sử dụng đất có sự phân định rõ hai nhóm: Khu vực bảo tồn, bảo vệ, hạn chế phát triển (như đất lúa, rừng, di sản văn hóa…) và khu vực phát triển theo cơ chế thị trường, xây dựng.
Về chính sách tiếp cận đất đai, Phó Thủ tướng chỉ ra vướng mắc lớn là chưa phân biệt rạch ròi giữa đấu giá (bán quyền sử dụng đất cho người trả giá cao nhất) và đấu thầu (chọn nhà đầu tư thực hiện dự án với hiệu quả tối ưu, giá thấp nhưng đáp ứng yêu cầu).
“Đấu giá là lợi ích cụ thể, đấu thầu là lợi ích tổng thể”, Phó Thủ tướng nói và yêu cầu dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần quy định tiêu chí rõ ràng cho từng hình thức đấu giá, đấu thầu.
Đối với chính sách tài chính đất đai, Phó Thủ tướng khẳng định cần áp dụng bảng giá đất thống nhất, điều chỉnh giá theo dữ liệu thị trường trong khi hệ số giá đất không thay đổi nếu chưa có quyết định chính sách mới.
Bộ Tài chính cần kiên định nguyên tắc, thuế bất động sản nên đánh vào đất bỏ hoang, dự án chậm tiến độ, nhà xây xong để trống, không đánh vào dự án sử dụng nhiều đất để phát triển.
Liên quan đến các dự án đất đai, bất động sản bị vướng mắc tồn đọng, Phó Thủ tướng yêu cầu dự án Luật phải có công cụ pháp lý để giải quyết dứt điểm, tránh lãng phí. Bên cạnh đó, khi mở rộng quyền định đoạt của Nhà nước về đất đai cần song song bảo đảm quyền của người dân.
MINH TRÚC