Quy hoạch tổng thể mạng lưới đô thị - nông thôn trên toàn quốc
Sáng 9/9, chủ trì cuộc họp góp ý cho Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn sửa đổi (Dự thảo Luật); Dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phân loại đô thị và văn bản hướng dẫn (Dự thảo Nghị quyết), Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà lưu ý, quy hoạch đô thị không thể tách rời quản lý và hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là cấp, thoát nước.
Về dự thảo luật, Phó Thủ tướng nêu 3 mục tiêu lớn. Trước hết, luật phải bảo đảm tính đồng bộ và thống nhất với hệ thống chính quyền hai cấp, gắn với phân cấp, phân quyền và xử lý triệt để những bất cập kéo dài.
Thứ hai, luật cần kế thừa những thành quả đã có là hàng trăm đô thị đã hình thành, nhiều quy hoạch vùng và chiến lược phát triển kinh tế - xã hội vẫn đang phát huy tác dụng, không thể phủ nhận hay xóa bỏ, nhưng phải được rà soát, điều chỉnh cho phù hợp.
Và cuối cùng, luật phải định hướng phát triển hiện đại, xây dựng quy hoạch tổng thể mạng lưới đô thị - nông thôn trên phạm vi toàn quốc, đồng thời phân loại đô thị dựa trên tiêu chí khoa học, có tính dự báo và phản ánh đúng chất lượng sống.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp với các bộ ngành để nghe báo cáo, cho ý kiến góp ý Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn sửa đổi (Dự thảo Luật); Dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phân loại đô thị và văn bản hướng dẫn (Dự thảo Nghị quyết). Ảnh: Minh Khôi
Đối với nội dung tiêu chí phân loại đô thị, Phó Thủ tướng đề nghị cơ quan soạn thảo (Bộ Xây dựng), các đại biểu phân tích, làm rõ cơ sở thực tiễn, khoa học của việc pháp lý hóa thành nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, mấu chốt là cần xác định rõ bản chất quy hoạch đô thị và nông thôn là quy hoạch quốc gia hay quy hoạch ngành, cơ sở khoa học và vị trí pháp lý ra sao. Việc phân loại đô thị đặc biệt, đô thị loại I, II, III, IV không thể chỉ dựa vào quy mô dân số hay mật độ xây dựng mà cần bộ tiêu chí phản ánh chiều sâu chất lượng, từ bản sắc văn hóa - kiến trúc, thích ứng biến đổi khí hậu, đô thị thông minh, chuyển đổi số, đến quy hoạch giao thông, không gian ngầm, các thiết chế y tế, giáo dục, văn hóa, thể thao.
Từ những vấn đề đặt ra, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng thành lập tổ công tác gồm các chuyên gia, bộ, ngành liên quan để cùng Bộ rà soát, xác định lại cơ sở lý luận, thực tiễn, phạm vi, đối tượng, kết cấu nội dung luật, báo cáo Chính phủ và kiến nghị lên Quốc hội.
Phó Thủ tướng nêu rõ, luật sửa đổi phải vừa giữ được những thành quả, di sản đã có, vừa loại bỏ những bất cập cũ, để mở ra một giai đoạn phát triển đô thị - nông thôn hiện đại, bền vững, phù hợp với bối cảnh mới. Những vấn đề lớn, mang tính nguyên tắc phải được luật hóa, còn các vấn đề kỹ thuật, chi tiết sẽ giao Chính phủ quy định. Bộ tiêu chí phân loại đô thị cần được xây dựng rõ ràng, có thể đưa vào nghị quyết của Quốc hội hoặc của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua để tạo cơ sở triển khai ngay.
Quy hoạch đô thị và nông thôn phù hợp với mô hình chính quyền 2 cấp
Báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn cho biết, các mục tiêu chính của lần sửa đổi này là hoàn thiện hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn, làm rõ mối quan hệ với hệ thống quy hoạch quốc gia và quy hoạch ngành; phù hợp với mô hình chính quyền 2 cấp, xác định rõ phạm vi, đối tượng lập quy hoạch thay cho cách tiếp cận cũ vốn dựa vào đơn vị hành chính (thành phố, thị xã, thị trấn).
Một điểm mới quan trọng là phân cấp mạnh mẽ hơn nhưng linh hoạt. Cấp xã có thể tự lập, phê duyệt quy hoạch khi đủ năng lực; trường hợp vùng sâu, vùng xa chưa bảo đảm, cấp tỉnh sẽ trực tiếp hỗ trợ và quyết định.
Thứ trưởng Nguyễn Tường Văn khẳng định, quy hoạch đô thị và nông thôn bao gồm đầy đủ chỉ tiêu kỹ thuật, kinh tế - xã hội, quy chuẩn xây dựng. Chẳng hạn, mỗi đô thị khi phân loại theo cấp độ đều có quy định cụ thể về diện tích cây xanh, hạ tầng giao thông, hạ tầng xã hội. Nhờ đó, loại quy hoạch này có thể thay thế cho nhiều quy hoạch khác, kể cả kế hoạch sử dụng đất.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn báo cáo tại cuộc họp. Ảnh: Minh Khôi
Đáng chú ý, với việc không còn chính quyền đô thị riêng (thành phố trực thuộc tỉnh, thị trấn, thị xã…), Bộ Xây dựng đề xuất tiêu chí mới để xác định phạm vi và ranh giới đô thị, dựa trên quy mô dân số và diện tích, gắn với hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật, là nơi tập trung dân cư đông, có tỉ lệ lao động phi nông nghiệp cao, có hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội đầy đủ.
Nêu ý kiến góp ý, TS. Ngô Trung Hải, Tổng Thư ký Hiệp hội Các đô thị Việt Nam cho rằng, quá trình sửa đổi Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn cần tháo gỡ bất cập, trao quyền chủ động cho cấp cơ sở nhưng không làm méo mó cấu trúc không gian đô thị vốn đã hình thành, phát triển theo quy luật tự nhiên và lịch sử. Nếu để quy hoạch cục bộ ở cấp xã/phường dẫn dắt, có thể phát sinh mâu thuẫn thực tiễn như thiếu đất nghĩa trang, bãi rác, xử lý nước thải… gây khó khăn trong quản lý và phối hợp.
Trong khi đó, TS. Lưu Đức Hải, Viện trưởng Viện Nghiên cứu đô thị và Phát triển hạ tầng (Tổng hội Xây dựng Việt Nam) cho rằng giải pháp căn bản là giao cho chính quyền cấp tỉnh quản lý, kế thừa và tiếp tục định hướng phát triển các đô thị đã có quy hoạch trước đây, để từng bước đô thị hóa trở lại trong phạm vi đơn vị hành chính hiện nay.
Đồng tình với ý kiến này, lãnh đạo UBND TP. Hà Nội, TP. Hải Phòng nêu ý kiến, cần nhìn nhận quy hoạch đô thị và nông thôn như là quy hoạch không gian phát triển liên ngành, tránh bị quy nạp thành quy hoạch ngành; bổ sung cơ chế, công cụ quản lý phù hợp với thực tiễn các đô thị lớn, sau khi sáp nhập, sắp xếp lại.
Theo các ý kiến góp ý, việc sửa đổi luật lần này phải được nghiên cứu kỹ lưỡng, mang tính định hướng dài hạn, giải quyết song song hai hướng: Phát triển vùng nông thôn lên thành đô thị, và giữ gìn, phát triển các đô thị hiện hữu dù không còn vai trò hành chính...
Lê Hoàng/VOV.VN