Phó thủ tướng: Rà soát để áp dụng thuế lũy tiến với đất bỏ hoang

4 giờ trướcBài gốc

Tại cuộc họp sơ kết tình hình 3 năm thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW về "Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao", 1 năm thi hành Luật Đất đai và nhiệm vụ, giải pháp, sửa đổi Luật Đất đai 2024 vừa diễn ra ngày 26/6, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng cần khẳng định đất đai là không gian nền tảng cho mọi hoạt động kinh tế - xã hội - quốc phòng - an ninh.

Luật Đất đai không thể chỉ là luật chuyên ngành, mà cần được xác định là luật gốc, để từ đó đảm bảo tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, giải quyết mâu thuẫn, chồng chéo với các luật khác như Luật Xây dựng, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Quy hoạch đô thị...

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu rà soát chính sách thuế, đặc biệt với đất bỏ hoang, sử dụng không hiệu quả để áp dụng thuế lũy tiến.

Áp dụng thuế lũy tiến với đất bỏ hoang, sử dụng không hiệu quả

Cho ý kiến về một số nội dung cụ thể cần xem xét, sửa đổi trong Luật Đất đai 2024, Phó thủ tướng yêu cầu cần phân biệt rõ các trường hợp được thỏa thuận và trường hợp Nhà nước bắt buộc thu hồi. Việc đấu giá, đấu thầu cũng cần xác định rành mạch: đất có hạ tầng, quy hoạch cụ thể thì đấu giá; còn đất cho các mục tiêu xã hội, như phát triển đô thị, nhà ở xã hội, giáo dục, y tế... thì nên áp dụng đấu thầu để lựa chọn nhà đầu tư có hiệu quả xã hội cao nhất.

Chính sách cho thuê đất cần điều chỉnh lại tư duy, "không thể chỉ nhìn vào nguồn thu trước mắt, mà phải tính đến giá trị gia tăng và lợi ích lâu dài của dự án".

Luật cũng cần làm rõ trường hợp nào được thuê đất, trường hợp nào phải định giá, đấu giá, và trường hợp nào cần ưu tiên vì lợi ích xã hội. "Cần rà soát chính sách thuế, đặc biệt với đất bỏ hoang, sử dụng không hiệu quả để áp dụng thuế lũy tiến. Tuy nhiên, cần tránh mâu thuẫn với chủ trương tích tụ ruộng đất trong nông nghiệp. Thuế phải đánh trúng đối tượng đầu cơ bất động sản, không áp dụng tràn lan".

Về định giá đất, Phó Thủ tướng đánh giá vẫn còn nhiều vướng mắc do cơ sở dữ liệu chưa đồng bộ, không thống nhất giữa các địa phương, chưa rõ cơ chế vận hành bảng giá đất. "Nghị quyết 18-NQ/TW đã nêu rõ nhiệm vụ này nhưng chưa có giải pháp triển khai thực sự đột phá. Đề nghị cần có cơ chế mạnh, lựa chọn nhà đầu tư dữ liệu, phần mềm thống nhất, có cơ chế tài chính cụ thể để thực hiện đồng bộ trên toàn quốc".

Đối với lĩnh vực quản lý thị trường đất đai, Phó Thủ tướng cho rằng cần phân định rõ thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp. Theo đó, thị trường đất đai sơ cấp là nơi Nhà nước thực hiện quản lý điều tiết bằng công cụ chính sách và pháp luật thông qua các hình thức giao đất, cho thuê đất, đấu giá hoặc thu hồi để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích công. Ngược lại, khi đất đai đã chuyển sang lưu thông trên thị trường, tức thị trường thứ cấp, thì nên để vận hành theo cơ chế thị trường, và quản lý bằng quy hoạch về mục tiêu sử dụng đất, định hướng phát triển không gian và hạ tầng.

Xây dựng thể chế về thuế, phí để khơi thông nguồn lực đất đai

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, qua 3 năm thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW, hiệu quả sử dụng và quản lý nguồn lực đất đai được nâng cao, quyền lợi của người dân được bảo vệ tốt hơn, đồng thời tăng cường công khai, minh bạch trong tiếp cận đất đai, hạn chế tham nhũng, tiêu cực.

Tuy nhiên, quy định về thu hồi đất còn bất cập, khi phân biệt giữa dự án công và tư, thiếu cơ chế cho các loại hình dự án đầu tư có yêu cầu đặc thù hoặc mới xuất hiện; nhiều dự án "treo" do không đạt thỏa thuận về đất đai.

Công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thiếu linh hoạt, giá đất bồi thường áp dụng giá cụ thể, còn giá giao đất tái định cư theo bảng giá đất, gây chênh lệch, khiếu kiện, phát sinh chi phí lớn cho nhà nước và nhà đầu tư.

Bên cạnh đó, lãnh đạo các tỉnh Khánh Hòa, Thanh Hóa, Điện Biên, Cần Thơ, Tp.HCM, Hà Nội… cũng nêu thực tế quy định bắt buộc giao đất, cho thuê đất thông qua đấu giá hoặc đấu thầu trong mọi trường hợp đang thiếu linh hoạt, gây khó khăn cho công tác triển khai dự án và tiếp cận đất đai của người dân, nhà đầu tư.

Công tác định giá đất còn nhiều bất cập khi giá đất do nhà nước quyết định chưa sát thực tế thị trường, thiếu tham chiếu dữ liệu tư vấn độc lập, làm suy yếu vai trò điều tiết và bình ổn thị trường.

Hình thức trả tiền thuê đất hiện hành chủ yếu theo năm, chưa đáp ứng nhu cầu thực tế của nhà đầu tư muốn trả một lần để huy động vốn và triển khai dự án nhanh chóng. Quy định lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ở cả 3 cấp hiện nay còn cồng kềnh, thiếu đồng bộ, gây lãng phí nguồn lực.

Trong khi đó, quyền sử dụng đất chưa được công nhận đầy đủ là tài sản kinh tế trong khung pháp lý, khiến việc khai thác nguồn lực đất đai chưa hiệu quả. Một số hành vi "thổi giá đất" thông qua giao dịch ảo đang làm méo mó thị trường, gây khó khăn cho quản lý nhà nước.

Phó chủ tịch UBND Tp.HCM Bùi Xuân Cường kiến nghị sớm có cơ chế cho phép khai thác tạm thời các quỹ đất lớn chưa thực hiện quy hoạch chính đối với các dự án thân thiện môi trường, nông nghiệp hữu cơ, năng lượng tái tạo...; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, viễn thám, trí tuệ nhân tạo (AI) trong giám sát quản lý, sử dụng đất đai; xây dựng các quy định pháp lý có tính dự báo để quản lý hiệu quả các mô hình sử dụng đất mới.

Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương Nguyễn Duy Hưng đã chỉ ra một số bất cập cần sửa đổi trong chính sách đất đai hiện nay, như: Định nghĩa pháp lý về đất đai chưa rõ ràng; hệ thống quy hoạch đất đai, đô thị, khoáng sản, lâm nghiệp... đang mâu thuẫn, không rõ thứ tự ưu tiên, gây lãng phí và cản trở phát triển; thiếu bình đẳng trong tiếp cận đất đai giữa các nhà đầu tư, loại hình dự án; cơ chế đấu giá chưa kiểm soát được giá đất; thủ tục hành chính còn rườm rà, thiếu linh hoạt, gây chậm trễ…

GS.TS. Hoàng Văn Cường cho rằng nút thắt lớn nhất hiện nay là hệ thống tài chính về đất đai, do đó, cần tập trung xây dựng thể chế về thuế, phí, đồng thời phân định rạch ròi cơ chế đấu thầu - đấu giá và trao thêm quyền cho địa phương để khơi thông nguồn lực.

Đồng tình với ý kiến này, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam Nguyễn Văn Khôi nhấn mạnh việc sửa đổi Luật Đất đai 2024 phải mang tính đồng bộ, đi kèm với Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản…; sử dụng các công cụ tài chính (thuế) và hành chính (rút ngắn thời gian thu hồi đất) một cách mạnh mẽ để điều tiết thị trường, chống đầu cơ, lãng phí và đảm bảo đất đai thực sự là nguồn lực quan trọng cho sự phát triển.

Trước đó, Chính phủ cũng đã có thông báo yêu cầu Bộ Tài chính nghiên cứu, đề xuất ban hành ngay chính sách đánh thuế đối với nhà ở, bất động sản không sử dụng; đánh thuế đổi phần chênh lệch giá giữa giá tính tiền sử dụng đất và giá bán sản phẩm bất động sản của các dự án; thu thuế phần chênh lệch giữa các lần giao dịch để hạn chế đầu cơ, thổi giá bất động sản, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 6/2025.

Ngoài ra, Chính phủ cũng yêu cầu đánh thuế đổi phần chênh lệch giá giữa giá tính tiền sử dụng đất và giá bán sản phẩm bất động sản của các dự án. Thu thuế phần chênh lệch giữa các lần giao dịch để hạn chế đầu cơ, thổi giá bất động sản.

Hoàng Tư

Nguồn TCDN : https://taichinhdoanhnghiep.net.vn/pho-thu-tuong-ra-soat-de-ap-dung-thue-luy-tien-voi-dat-bo-hoang-d59482.html