Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình: 'Chúng ta không thể chậm trễ hơn nữa'

6 giờ trướcBài gốc

Kỳ họp thứ 9 vừa qua, Quốc hội đã thông qua Luật Đường sắt (sửa đổi). Để thể chế hóa Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, luật đã có nhiều chính sách hỗ trợ đặc thù cho phát triển đường sắt và các doanh nghiệp tham gia đầu tư lĩnh vực này.

Tại nghị quyết kỳ họp, Quốc hội cũng cho phép Chính phủ lựa chọn hình thức đầu tư, nhà đầu tư phù hợp với dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam bên cạnh hình thức đầu tư công.

Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình đã có những chia sẻ với báo chí bên hành lang Quốc hội về vấn đề này.

Các đại biểu tham dự phiên họp của kỳ họp 9, Quốc hội khóa XV, ngày 27-6. Ảnh: PHẠM THẮNG

Không thể đi mãi trên những con đường sắt từ 100 năm trước

. Phóng viên: Thưa ông, tại Nghị quyết Kỳ họp 9 vừa được Quốc hội thông qua có nêu rõ dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam được bổ sung thêm hai hình thức đầu tư là theo phương thức đối tác công tư (PPP) và đầu tư kinh doanh, bên cạnh hình thức đầu tư công.

+ Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình: Chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam được Quốc hội thông qua sau khi được Trung ương, Bộ Chính trị có kết luận. Điều này đã tạo được sự phấn khởi trong toàn dân. Người dân cũng rất chờ đợi và việc này lẽ ra phải làm từ lâu rồi.

Bởi kinh tế của đất nước đã phát triển nhưng để phục vụ cho tăng trưởng, đến nay chúng ta vẫn phải đi trên những con đường sắt từ 100 năm trước, rất bất cập và lạc hậu.

Bây giờ mà tổ chức đầu tư công thì kể như mọi việc đã xong vì Quốc hội đã có nghị quyết, cứ thế mà triển khai.

Tuy nhiên, vừa qua Bộ Chính trị đã có Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, trong đó đánh giá kinh tế tư nhân đã và đang là lực lượng đi đầu trong đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ, nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm, đủ khả năng thực hiện những nhiệm vụ, công trình trọng yếu quốc gia. Chính vì vậy, Nhà nước cần có cơ chế tạo điều kiện cho tư nhân tham gia vào các công trình trọng yếu.

Trên thực tế, nhiều công trình quan trọng cũng đã được giao cho tư nhân thực hiện như các tuyến đường cao tốc, nhà máy điện năng lượng tái tạo, đào hầm xuyên núi, rồi các cây cầu lớn… Doanh nghiệp tư nhân hoàn toàn có thể làm được những công trình tầm cỡ quốc tế.

Và ngay khi có nghị quyết của Bộ Chính trị cùng chủ trương xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, nhiều doanh nghiệp tư nhân đã gửi thư cho Chính phủ đề nghị được đầu tư công trình này.

. Vậy Chính phủ đã nhận được bao nhiêu đề xuất của các doanh nghiệp tư nhân đề nghị tham gia?

+ Chính phủ rất hoan nghênh các doanh nghiệp nộp hồ sơ tham gia đầu tư, xây dựng dự án, càng nhiều càng tốt. Hiện đã có nhiều doanh nghiệp đề xuất tham gia đầu tư xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, “chắc chắn không dưới 5” và con số này chưa dừng lại.

Đối với đường sắt, chúng ta phải làm thật nhanh, xem đó như là cú hích của nền kinh tế. Không thể chậm trễ hơn vì chúng ta không thể đi mãi trên những tuyến đường sắt hiện tại được.

Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình. Ảnh: PHẠM THẮNG

Phát triển nền công nghiệp đường sắt mang tầm quốc tế

. Yêu cầu đặt ra với hệ thống đường sắt mới trong giai đoạn hiện nay ra sao, thưa ông?

+ Đất nước chúng ta trải dài đến 3.000 km đòi hỏi phải có hệ thống đường sắt mới, hiện đại, tiệm cận với đẳng cấp quốc tế.

Đặc biệt, phải chống được lãng phí, không đội giá, tận dụng cũng như rút ngắn thời gian, nhanh chóng đưa dự án đi vào vận hành. Đồng thời, phải chống được lợi ích nhóm, tiêu cực, sân sau.

Chính phủ rất hoan nghênh, đánh giá cao các doanh nghiệp tư nhân đề xuất tham gia làm dự án này và coi đây như sự dấn thân. Chính phủ hoan nghênh, cám ơn và cũng đề nghị các doanh nghiệp tiếp tục có đề xuất với Chính phủ về việc tham gia làm dự án.

. Thưa Phó Thủ tướng, những bài học chúng ta rút ra trong quá trình làm các tuyến đường sắt đô thị thời gian gần đây là gì?

+ Khi triển khai làm các dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông, Bến Thành – Suối Tiên đã cho chúng ta rất nhiều kinh nghiệm cả về những cái được và chưa được.

Nếu chúng ta bỏ ra hơn 60-70 tỉ USD (tổng vốn đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam) mà chỉ được một con đường giống như hai tuyến đường sắt đô thị đã làm ở hai TP lớn thì chưa thành công, dù người dân cũng rất phấn khởi.

Điều chúng ta cần là phải có tuyến đường sắt tốc độ cao để phục vụ dân, phục vụ kinh tế. Kế đó là phải có một nền công nghiệp đường sắt, một đội ngũ nhân lực kỹ sư, công nhân lành nghề để vận hành. Đồng thời, phát triển những tuyến đường sắt mới vì nhu cầu của đất nước còn rất lớn.

Tôi cho rằng nếu làm tốt dự án này chúng ta sẽ có một chuỗi các đô thị từ Bắc tới Nam gắn liền với đường sắt. Mỗi ga là một đô thị, kèm theo đó là một hệ sinh thái kinh tế bao gồm trung tâm văn hóa, khu du lịch, khu công nghiệp cùng các dịch vụ đi kèm.

Nếu bỏ ra 60-70 tỉ USD mà có được một hệ sinh thái như thế thì chúng ta thành công. Còn nếu chỉ được một con đường như 2 tuyến đường sắt đô thị mà tôi vừa nêu ở trên thì chưa chắc Nhân dân hoan nghênh.

Để thực hiện dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, bên cạnh hình thức đầu tư công, Chính phủ được cho phép lựa chọn đầu tư theo phương thức đối tác công tư và đầu tư kinh doanh. Ảnh minh họa: AI

Chính phủ rất hoan nghênh các doanh nghiệp tư nhân tham gia

Đầu tư theo phương thức đối tác công tư là hợp tác có thời hạn giữa Nhà nước và nhà đầu tư qua hợp đồng dự án – PPP; còn đầu tư kinh doanh là nhà đầu tư trực tiếp bỏ vốn để triển khai, vận hành và thu lợi nhuận.

. Vậy chúng ta cần làm gì để thực hiện được các mục tiêu đã đề ra?

+ Có đại biểu cũng nói là họ sẽ chất vấn tôi trước Quốc hội về vấn đề này. Tuy nhiên, khi chúng ta hướng đến mục tiêu như vậy thì cũng phải có cách làm, có bước đi phù hợp để mở đường cho câu chuyện này.

Bây giờ, chưa biết đầu tư công tốt hay đầu tư tư tốt nhưng rõ ràng đã có rất nhiều doanh nghiệp quan tâm đến vấn đề này. Chính vì vậy, Chính phủ đã đề nghị và Quốc hội đã điều chỉnh, bổ sung để có thêm các hình thức đầu tư khác để doanh nghiệp tư nhân được tham gia. Còn nếu như theo nghị quyết cũ thì chỉ được phép đầu tư công và đầu tư công.

Quốc hội đã thông qua chủ trương, hành lang pháp lý cũng đã có để chúng ta lựa chọn. Mục tiêu cao nhất bây giờ là xem xét, đánh giá xem đầu tư công tốt hay là kết hợp công - tư tốt, hay là đầu tư tư tốt.

Yêu cầu đặt ra là khi đã làm đường sắt thì phải đạt đẳng cấp quốc tế. Do vậy, thiết kế, giám sát, đánh giá là phải quốc tế. Vì thực sự chúng ta chưa có kinh nghiệm nên phải mời các chuyên gia vào…

Cách làm của mình cũng là cách đứng lên vai người khổng lồ, không biết thì đi học. Khi đi vào chi tiết thì phải có cách làm, còn đang trong quá trình lựa chọn thì phải làm rất công khai, xây dựng tiêu chí rõ ràng, cụ thể.

. Chính phủ sẽ có những yêu cầu gì với các doanh nghiệp tư nhân tham gia làm đường sắt đô thị?

+ Dù là doanh nghiệp tư nhân nào tham gia, Chính phủ cũng rất hoan nghênh. Tuy nhiên, các doanh nghiệp này phải chứng minh được năng lực tài chính, năng lực thi công, khả năng huy động vốn, kinh nghiệm công nghệ, thời gian thi công và các cam kết khác ra sao.

Những yêu cầu đó sẽ được Hội đồng Nhà nước đánh giá, sau đó lựa chọn và công khai, minh bạch với người dân, không có chuyện dấm dúi anh A, anh B.

Với cách làm như vậy tôi tin chúng ta sẽ đạt được mục tiêu là xây dựng một tuyến đường sắt có hệ sinh thái, nền công nghiệp và một đội ngũ nhân lực để phục vụ cho việc phát triển đường sắt.

Dù vậy, chúng ta phải hướng đến một nền công nghiệp đường sắt hiện đại của Việt Nam chứ không phải như các tuyến đường sắt vừa qua, rớt cái vít cũng phải đưa người vào bắt lại…

. Xin cảm ơn ông.

Dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam có quy mô 1.541 km, điểm đầu tại ga Ngọc Hồi (Hà Nội), điểm cuối tại ga Thủ Thiêm (TP HCM), đi qua 20 tỉnh thành.

Dự án được áp dụng hình thức đầu tư công, tổng mức đầu tư sơ bộ 1,713 triệu tỉ đồng (hơn 67 tỉ USD).

Dự án được đầu tư mới với khổ đôi 1.435 mm, tốc độ thiết kế 350 km/giờ, tải trọng 22,5 tấn/trục, bao gồm 23 ga hành khách và 5 ga hàng hóa, đi qua 20 tỉnh, TP.

ĐỨC MINH - NGUYỄN THẢO

Nguồn PLO : https://plo.vn/pho-thu-tuong-thuong-truc-nguyen-hoa-binh-chung-ta-khong-the-cham-tre-hon-nua-post857814.html