Ảnh minh họa: AFP/TTXVN
Thế giới đột ngột xuất hiện thay đổi xung quanh trí tuệ nhân tạo (AI) - công nghệ đã mê hoặc Phố Wall và khơi dậy niềm tin gần như cuồng tín khắp Thung lũng Silicon trong ba năm qua.
Dù còn quá sớm để tuyên bố tháng 8/2025 là khởi đầu của “mùa đông AI”, “giai đoạn điều chỉnh AI”, hay “bong bóng AI vỡ”, hay bất kỳ ẩn dụ nào cho tình trạng chững lại hiện nay, nhưng rõ ràng một loạt thất bại trong ngành này đang khiến giới đầu tư, doanh nghiệp và khách hàng phải giật mình.
Meta, công ty gần đây từng trả thưởng ký hợp đồng 100 triệu USD để thu hút nhân tài AI, nay đã ngừng tuyển dụng và đang xem xét cắt giảm bộ phận AI.
Ông Sam Altman, Giám đốc điều hành OpenAI và là người cổ vũ lớn nhất của ngành này, bắt đầu nhắc đến từ “bong bóng” trong các cuộc phỏng vấn. ChatGPT-5, được OpenAI quảng bá là một bước ngoặt trình độ tiến sĩ, đã thất bại.
Coreweave, công ty điện toán đám mây được Nvidia hậu thuẫn, đã mất gần 40% giá trị chỉ trong hơn một tuần.
Trong khi đó, các nhà nghiên cứu tại Viện Công nghệ Massachusetts công bố báo cáo cho thấy 95% chương trình AI tạo sinh mà doanh nghiệp tung ra đều không hoàn thành mục tiêu chính là tạo thêm doanh thu.
Công ty Anthropic và OpenAI đã ký thỏa thuận cung cấp sản phẩm cho chính phủ Mỹ gần như miễn phí, ngay cả khi họ đang đốt tiền và không có lộ trình rõ ràng để đạt lợi nhuận.
Tất cả những điều đó đã khiến giới giao dịch đổ xô mua “disaster puts”, tức là các quyền chọn đề phòng thảm họa khi thị trường sụt giảm trong trường hợp tái diễn vụ vỡ bong bóng dot-com cuối thập niên 1990. Theo Bloomberg, nhà đầu tư không chỉ chuẩn bị cho sự điều chỉnh, mà họ còn đang lo ngại một đợt lao dốc.
Ông Mike O’Rourke, chiến lược gia trưởng thị trường tại JonesTrading, nói: “Tôi cho rằng điều này sẽ dẫn tới một giai đoạn điều chỉnh lớn hơn”, đồng thời lưu ý việc Meta đưa ra các gói đãi ngộ ngang cầu thủ bóng bầu dục để thu hút kỹ sư AI là dấu hiệu chi tiêu đã vượt quá giới hạn.
Các cổ phiếu công nghệ vốn đang nâng đỡ toàn bộ thị trường, bao gồm Nvidia, Microsoft và Palantir, đã lao dốc tuần này. Tất nhiên, Phố Wall còn đang cân nhắc nhiều yếu tố khác ngoài vài tin xấu của ngành công nghệ. Đó là thuế quan, kết quả kinh doanh bán lẻ trái chiều và đặc biệt là chiến dịch của Tổng thống Mỹ nhằm đưa những người trung thành vào Cục Dự trữ Liên bang (Fed).
Những diễn biến kịch tính liên quan Fed càng được chú ý nhiều hơn sau bài phát biểu ngày 22/8 của Chủ tịch Fed Jay Powell, người ngay cả trong thời kỳ ổn định cũng có thể khiến thị trường chao đảo chỉ bằng một cái nhíu mày.
Theo ông Rob Haworth, Giám đốc chiến lược đầu tư cấp cao tại bộ phận Quản lý tài sản của US Bank, với một số nhà đầu tư, sự thoái lui của cổ phiếu công nghệ chỉ là một khoảng dừng có thể giúp họ củng cố lại và suy nghĩ về cách phân bổ nguồn vốn cho công nghệ.
Dù vậy thì biến động của thị trường chỉ là một thước đo về tác động của AI và ngay cả một số người chỉ trích AI mạnh nhất cũng cho rằng ngành này sẽ không sụp đổ trong một sớm một chiều.
Ông Ed Zitron, cây bút công nghệ và người dẫn podcast Better Offline, bình luận: “Bong bóng vỡ chưa bao giờ là một sự kiện duy nhất, mà là một chuỗi thay đổi trong tâm lý chống công nghệ vốn chưa bao giờ chứng minh được giá trị ngoài sự cường điệu. Dù thế nào đi nữa thì cũng đã ba năm, và đến lúc nào đó phải có bằng chứng cho thấy tất cả những thứ này xứng đáng… Câu chuyện đang vượt khỏi tầm kiểm soát, và cách duy nhất để khắc phục là cho thấy lợi nhuận thực tế, điều mà không công ty nào có”.
Thùy Dương/Báo Tin tức và Dân tộc