Phòng bệnh hơn chữa bệnh

5 giờ trướcBài gốc

Tại hội thảo “Giải pháp phòng, chống dịch bệnh trên tôm nước lợ, cua biển tại đồng bằng sông Cửu Long do Cục Thủy sản và Kiểm ngư phối hợp Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) Cà Mau tổ chức vào ngày 10/6, ông Nguyễn Văn Hữu - Quyền Trưởng Phòng Quản lý bệnh thủy sản (Cục Thủy sản và Kiểm ngư) cho biết, mặc dù dịch bệnh trên tôm và cua trong 5 tháng đầu năm 2025 có xu hướng giảm so với cùng kỳ năm trước, song tình hình hiện tại vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ, bởi những con số này chưa phản ánh đầy đủ nguy cơ tiềm ẩn, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu, môi trường nuôi ngày càng bất ổn. Điển hình như việc kiểm soát những loại bệnh đốm trắng, hoại tử gan tụy cấp, phân trắng… đến nay vẫn còn hết sức khó khăn do nhiều nguyên nhân: giống không đảm bảo chất lượng, thức ăn và chế phẩm sinh học kém hiệu lực, điều kiện môi trường ô nhiễm, và đặc biệt là sự thiếu hụt dữ liệu dịch tễ học đáng tin cậy, nên bệnh vẫn tiếp tục gây thiệt hại đáng kể trên tôm sú và tôm thẻ chân trắng.

Nuôi ao lót bạt 2 - 3 giai đoạn là một trong những giải pháp giảm rủi ro dịch bệnh cho tôm.

Báo cáo của Sở NN&MT Trà Vinh cho biết, tuy diện tích tôm nuôi từ đầu năm đến nay mới đạt 72% kế hoạch, nhưng số diện tích tôm bị dịch bệnh đã chiếm 15% diện tích thả nuôi. Tôm bệnh nguyên nhân chủ yếu do các bệnh đốm trắng (chiếm 24,5%), bệnh hoại tử gan tụy cấp (chiếm 22,9%), bệnh vi bào tử trùng (chiếm 19,8%), bệnh phân trắng (chiếm 17,4%), do môi trường (chiếm 15,4%). Còn tại tỉnh Bến Tre cũng đã có 231,75ha tôm thẻ nhiễm các bệnh nguy hiểm, như: bệnh đốm trắng (WSSV) 85,45ha; hoại tử cơ quan tạo máu và biểu mô (IHHNV) là 54,5ha; hoại tử gan tụy cấp (AHPND) là 72,6ha… Theo ngành chức năng Bến Tre, nguyên nhân dịch bệnh là do chất lượng con giống tôm thẻ chân trắng rất kém, giống nhiễm bệnh chưa kiểm soát được tại nơi sản xuất. Đặc biệt là những tháng đầu năm 2025 bệnh thủy tinh, bệnh vi bào tử trùng xuất hiện gây thiệt hại rất lớn cho nghề nuôi. Hiện nay, một số khu vực nuôi mầm bệnh vẫn còn tồn lưu ngoài môi trường tự nhiên rất nặng.

Đồng bằng sông Cửu Long đang bước vào mùa mưa bão. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc quản lý, chăm sóc ao tôm sẽ gặp nhiều khó khăn hơn, chi phí đầu tư sẽ lớn hơn, nhưng tỷ lệ thành công lại thấp hơn. Thời tiết tuy đáng lo, nhưng vẫn không bằng nỗi lo về dịch bệnh, vì từ đầu năm đến nay, dịch bệnh luôn có mặt tại hầu hết các vùng nuôi, nhất là bệnh phân trắng, đốm trắng và bệnh do tôm nhiễm EHP. Do đó, người nuôi tôm nên cân nhắc chọn cho mình một mô hình, mật độ nuôi hợp lý để đạt năng suất, chất lượng, giá thành hợp lý; chú ý chọn lọc các yếu tố đầu vào, như: xử lý nước thật tốt, con giống, thức ăn, chế phẩm sinh học… có chất lượng, nguồn gốc rõ ràng và chỉ nên thả nuôi với mật độ vừa phải.

Trước thực trạng trên, hội thảo đã đi sâu phân tích các định hướng lớn trong công tác phòng, chống dịch bệnh trên tôm và cua biển, nhấn mạnh yêu cầu cấp thiết về chuyển đổi từ bị động sang chủ động trong phòng dịch. Theo đó, cần xây dựng một hệ thống thống nhất từ Trung ương đến cơ sở, có khả năng điều phối và giám sát linh hoạt, hiệu quả làm nền tảng để triển khai đồng bộ các biện pháp kiểm soát dịch bệnh. Đẩy mạnh nghiên cứu dịch tễ học nhằm hiểu rõ hơn về cơ chế lây lan và đặc điểm sinh học của các loại bệnh nguy hiểm. Bên cạnh đó, cần xây dựng quy trình an toàn sinh học phù hợp với từng vùng nuôi khác nhau. Việc ứng dụng công nghệ số trong giám sát dịch bệnh, thu thập dữ liệu và phát hiện sớm cũng được xác định là xu thế không thể thiếu.

Một trong những giải pháp trọng tâm được đề xuất tại hội thảo là hoàn thiện cơ sở hạ tầng cho các vùng nuôi tập trung, đặc biệt là hệ thống cấp - thoát nước và xử lý nước thải. Kết hợp giữa giám sát chủ động và quản trị môi trường tổng thể sẽ giúp kịp thời phát hiện và kiểm soát các yếu tố rủi ro sinh học từ sớm. Cuối cùng là cần nâng cao nhận thức cộng đồng, thông qua việc đẩy mạnh hoạt động truyền thông, đào tạo, tập huấn cho người nuôi. Ngoài ra, hội thảo cũng đề xuất xây dựng cơ chế khuyến khích người dân báo cáo dịch bệnh, đồng thời kêu gọi sự tham gia nhiều hơn từ khu vực tư nhân trong chia sẻ thông tin, ứng phó và xử lý dịch bệnh.

Ông Nguyễn Văn Hữu khẳng định: “Không thể phát triển nuôi trồng thủy sản theo hướng bền vững nếu chỉ chạy theo xử lý hậu quả mà không kiểm soát được nguyên nhân. Vì vậy, chúng ta cần chuyển từ tư duy chữa bệnh sang tư duy phòng bệnh”.

Chi cục Thủy sản các tỉnh khu vực nuôi tôm ở đồng bằng sông Cửu Long cũng cho biết, đang tiếp tục chủ động triển khai các chương trình giám sát dịch bệnh chủ động và bị động tại vùng nuôi; tăng cường kiểm tra tôm giống nhập tỉnh nhằm xác định tác nhân gây bệnh để thông tin cảnh báo kịp thời đến người nuôi chủ động trong sản xuất. Đẩy mạnh công tác quan trắc môi trường vùng nuôi, khuyến cáo giải pháp ngăn ngừa dịch bệnh trong tôm nuôi. Về phía người nuôi, cần quan tâm đẩy mạnh công tác giám sát dịch bệnh chủ động, như: thường xuyên tổ chức lấy mẫu kiểm tra, xét nghiệm mầm bệnh nhằm chủ động xử lý không để dịch bệnh xảy ra và lây lan. Tổ chức quan trắc môi trường trước và trong quá trình nuôi tại các vùng nuôi trọng điểm hoặc khi thời tiết diễn biến bất thường ảnh hưởng đến sức đề kháng của tôm nuôi. Tổ chức tuyên truyền, tập huấn cho người nuôi về các biện pháp phòng, chống dịch bệnh, đảm bảo an toàn sinh học trước mỗi vụ nuôi…

TÍCH CHU

Nguồn Sóc Trăng : https://baosoctrang.org.vn/kinh-te/202506/phong-benh-hon-chua-benh-6663614/