Phòng-chống dịch tả heo châu Phi: Nâng cao nhận thức người chăn nuôi là yếu tố then chốt

4 giờ trướcBài gốc

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Đoàn Ngọc Có.

Trao đổi với phóng viên Báo và Phát thanh, truyền hình Gia Lai, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Đoàn Ngọc Có cho biết, ngành chức năng đang tập trung siết chặt quản lý phòng dịch từ cơ sở chăn nuôi, giết mổ đến vận chuyển, nhằm bảo vệ đàn heo và sinh kế người dân.

Ông có thể đánh giá tổng quan về tình hình dịch tả heo châu Phi trên địa bàn tỉnh hiện nay và mức độ ảnh hưởng đến ngành chăn nuôi của tỉnh?

- Tính từ đầu năm 2025 đến nay, dịch tả heo châu Phi đã xảy ra tại 30/34 tỉnh, thành trong cả nước. Đáng chú ý, nhiều tỉnh lân cận Gia Lai như Quảng Ngãi, Đắk Lắk, Đà Nẵng cũng đang ghi nhận dịch bệnh diễn biến phức tạp. Tại Gia Lai, dịch bệnh bắt đầu xuất hiện cục bộ từ cuối tháng 6 ở một số xã, hiện nay tuy chưa lan rộng, nhưng hiện tượng phát sinh rải rác vẫn tiếp diễn.

Nguyên nhân chủ yếu là thời tiết nắng nóng kéo dài, trong khi tỷ lệ chăn nuôi nhỏ lẻ vẫn cao, chuồng trại chủ yếu là chuồng hở, không đảm bảo an toàn sinh học. Do đó, nguy cơ bùng phát dịch trong thời gian tới vẫn còn lớn.

Hiện các ổ dịch chủ yếu ghi nhận ở hộ chăn nuôi nhỏ lẻ. Các trang trại quy mô lớn vẫn duy trì sản xuất ổn định. Tuy nhiên, một số hộ dân e ngại tái đàn do lo sợ thiệt hại, khiến đà tăng trưởng ngành chăn nuôi có dấu hiệu chững lại.

Thưa ông, hiện vẫn còn tình trạng một số hộ chăn nuôi lén lút vứt heo chết ra môi trường, không khai báo dịch, không chỉ tiềm ẩn nguy cơ lây lan dịch mà còn cho thấy những bất cập trong công tác phòng - chống dịch. Ông nhìn nhận như thế nào về trách nhiệm của ngành trong vấn đề này?

- Đây là thực trạng đáng báo động. Đầu tháng 7-2025, một số địa phương ghi nhận tình trạng người dân vứt xác heo bệnh xuống kênh mương, sông suối, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng và nguy cơ phát tán mầm bệnh rất lớn. Đặc biệt, tình trạng này xảy ra nhiều ở các xã Bình Hiệp, Bình An, Hòa Hội, Tuy Phước Bắc, Hoài Ân, Ân Tường, Bồng Sơn và dọc tuyến sông Lại Giang, kênh Văn Phong, đập Tháp Mão.

Nguyên nhân chủ yếu là tâm lý sợ bị tiêu hủy mà không được hỗ trợ kịp thời hoặc do tập quán e ngại ảnh hưởng đến lứa nuôi kế tiếp. Ngay sau khi phát hiện, Sở đã phối hợp với chính quyền địa phương thống nhất giải pháp xử lý, chôn lấp, tiêu hủy, giám sát, tiêu độc khử trùng. Đồng thời, tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo các địa phương tăng cường kiểm tra, tuyên truyền và nâng cao ý thức khai báo dịch của người dân.

Tuy nhiên, việc thay đổi thói quen, nhận thức không thể một sớm một chiều. Chúng tôi xác định đây là thách thức lớn, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và cộng đồng.

Một trong những giải pháp then chốt ngăn chặn sự lây lan dịch tả heo châu Phi là nâng cao ý thức của người chăn nuôi. - Trong ảnh: Ông Nguyễn Văn Công (thôn Tân Hóa Bắc, xã Hòa Hội) chăm sóc đàn heo. Ảnh: T.LỢI

Sau khi hệ thống thú y cơ sở được sáp nhập, công tác giám sát dịch bệnh ở tuyến xã được cho là có phần chậm trễ, ông nhận định ra sao?

- Sau sáp nhập, tỉnh đã kiện toàn hệ thống thú y với 28 trung tâm dịch vụ nông nghiệp, thành lập 12 trạm chăn nuôi và thú y cùng 12 trạm trồng trọt và bảo vệ thực vật. Các đơn vị này phối hợp tương đối chặt chẽ với chính quyền cơ sở trong giám sát, xử lý dịch bệnh. Tuy nhiên, phải thừa nhận rằng, ở một số xã, công tác phát hiện và xử lý ổ dịch còn có độ trễ nhất định. Hai tỉnh cũ trước đây có nghị quyết khác nhau nên việc thống nhất bộ máy thú y cơ sở gặp một số khó khăn.

Điều đáng lo nhất là nhiều hộ dân vẫn thiếu hợp tác, không khai báo kịp thời, thậm chí cố tình che giấu, xử lý heo bệnh không đúng quy định. Đây chính là điểm nghẽn trong phòng - chống dịch.

Sở đã kiến nghị UBND tỉnh xem xét cơ chế duy trì lực lượng thú y cơ sở tại cấp xã, đồng thời tăng cường tập huấn cán bộ địa phương nhằm nâng cao năng lực giám sát và ứng phó tại chỗ.

Từ cuối tháng 6-2025 đến nay, toàn tỉnh ghi nhận 8 ổ dịch dịch tả heo châu Phi tại 12 hộ chăn nuôi ở 11 thôn, làng thuộc 8 xã, phường: Háo Đức (phường An Nhơn Đông), Tư Cung (xã Tuy Phước Đông), An Điền Bắc (xã Cửu An), Đức Hưng (xã Ia Nan), Cảnh An 2 (xã Tuy Phước Tây), Glung B (xã Chư A Thai), Mỹ Thành (xã Ân Hảo), làng Hrak (xã Mang Yang).

Tổng số heo mắc bệnh, tiêu hủy là 470 con, tương ứng 33.396 kg, gồm 443 con heo thịt và heo sữa, 27 con heo nái và heo đực giống.

Việc giết mổ nhỏ lẻ không kiểm dịch cũng đang là nguy cơ tiềm ẩn. Vậy, ngành có giải pháp gì để kiểm soát chặt chẽ khâu này?

- Hiện Gia Lai có 10 cơ sở giết mổ tập trung đang hoạt động. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại nhiều điểm giết mổ nhỏ lẻ không kiểm soát. Chúng tôi đã chỉ đạo Chi cục Chăn nuôi và Thú y phối hợp với chính quyền địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát và tuyên truyền đến các hộ kinh doanh, giết mổ; đồng thời, giám sát chặt việc kinh doanh thịt gia súc, gia cầm tại các chợ.

Ngoài ra, theo Nghị định số 131/2025/NĐ-CP, việc quản lý giết mổ đã được phân cấp cho chính quyền xã, phường. Vì vậy, vai trò chủ động của cấp cơ sở rất quan trọng. Chúng tôi đang tiếp tục rà soát, kiến nghị hoàn thiện quy định, đồng thời xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Người chăn nuôi heo ở xã Hoài Ân rải vôi bột khử trùng chuồng trại để phòng ngừa dịch tả heo châu Phi. Ảnh: T.L

Dù đã có vắc xin phòng dịch tả heo châu Phi nhưng tỷ lệ tiêm phòng vẫn rất thấp. Trong bối cảnh dịch bệnh có nguy cơ kéo dài, đâu là giải pháp cốt lõi để bảo vệ đàn heo và sinh kế người chăn nuôi?

- Tỷ lệ tiêm phòng vắc xin dịch tả heo châu Phi trên toàn quốc hiện rất thấp, mới khoảng 1 triệu liều trên tổng đàn 30 triệu con. Ở Gia Lai, con số này càng hạn chế do giá vắc xin cao (khoảng 65.000 đồng/liều), đối tượng tiêm chỉ là heo thịt từ 4 - 8 tuần tuổi, cộng với tâm lý e ngại vì hiệu quả chưa được đánh giá rõ ràng.

Vì vậy, giải pháp cốt lõi vẫn là tuyên truyền, nâng cao nhận thức người chăn nuôi trong thực hiện nghiêm các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học, khai báo dịch bệnh kịp thời và hợp tác với chính quyền trong khoanh vùng, xử lý ổ dịch.

Bên cạnh đó, chúng tôi cũng đẩy mạnh kiểm soát vận chuyển, lưu thông động vật qua các trạm kiểm dịch, tổ chức tiêm phòng định kỳ và kiểm tra các cơ sở chăn nuôi, giết mổ, kinh doanh. Tất cả đều nhằm đảm bảo kiểm soát dịch bệnh từ gốc.

Chúng tôi xác định, nếu không có sự phối hợp đồng bộ giữa người dân, DN và chính quyền thì nguy cơ dịch lan rộng, ảnh hưởng trực tiếp đến ngành chăn nuôi và sinh kế của hàng chục nghìn hộ. Trong đó, yếu tố then chốt chính là nâng cao ý thức trách nhiệm của người chăn nuôi - phòng tuyến đầu trong bảo vệ đàn heo và an toàn dịch bệnh.

Xin cảm ơn ông!

TRỌNG LỢI

Nguồn Gia Lai : https://baogialai.com.vn/phong-chong-dich-ta-heo-chau-phi-nang-cao-nhan-thuc-nguoi-chan-nuoi-la-yeu-to-then-chot-post562603.html