Phòng, chống lão hóa não

3 giờ trướcBài gốc

Theo báo cáo năm 2022 của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tốc độ già hóa dân số trên toàn cầu đang diễn ra nhanh. Năm 2021, đối với những người từ 60 - 79 tuổi, bệnh Alzheimer và các dạng sa sút trí tuệ khác đứng thứ hai trong số ba nguyên nhân hàng đầu gây tàn phế; với người trên 80 tuổi, bệnh Parkinson xếp thứ ba. Các bệnh thoái hóa thần kinh, như Alzheimer, Parkinson, xơ cứng teo cơ một bên, thoái hóa thùy trán thái dương, Huntington... là những bệnh chính gây ra chứng sa sút trí tuệ, tàn tật, mất khả năng tự lập và thậm chí tử vong.

Rau, trái cây, các loại đậu, quả, hạt... có thể giúp giảm 36% nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Ảnh: Minh Anh

Tuổi càng cao khiến nhiều người suy giảm khả năng nhớ, dễ mất tập trung, có thể mất trí nhớ. Vì vậy, nhiều nghiên cứu khuyến nghị cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa để làm chậm quá trình lão hóa não.

Trước tiên, đảm bảo huyết áp và mức cholesterol ở ngưỡng an toàn. Cholesterol máu và huyết áp có mối liên hệ với bệnh Alzheimer. Hệ thống mạch máu cung cấp máu cho não, suy giảm lưu lượng máu dẫn đến tổn thương mô não. Trong khi đó, các động mạch nhỏ của não khá nhạy cảm với sự gia tăng huyết áp. Ngược lại, tăng huyết áp trong thời gian dài có thể làm tổn thương động mạch. Huyết áp cao khiến hiệu suất nhận thức kém, tăng nguy cơ tổn thương mô não. Cholesterol máu đóng vai trò trong việc hình thành các mảng amyloid-beta, tổn thương đặc trưng của bệnh Alzheimer, mức cholesterol tăng cao làm tăng sản xuất các mảng amyloid-beta.

Thứ hai, cần chế độ ăn nhiều thực vật, quả mọng. Chế độ ăn nhiều thực phẩm từ thực vật lành mạnh gồm rau, trái cây, các loại đậu, quả, hạt,... có thể giúp giảm 36% nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Quả mọng giàu chất phytochemical, giúp giảm bớt căng thẳng oxy hóa và chứng viêm trong não, giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer, hỗ trợ bảo vệ não bộ. Một số loại quả mọng như việt quất, dâu tây, nho có tác dụng làm chậm hoặc đảo ngược sự suy giảm chức năng não do tuổi tác, giúp cải thiện trí nhớ ở người lớn tuổi.

Thứ ba, đảm bảo đủ Vitamin D. Vitamin D tham gia vào quá trình hình thành trí nhớ. Tình trạng thiếu hụt vitamin D làm tăng nguy cơ suy giảm nhận thức cũng như chứng mất trí nhớ ở người lớn tuổi. Ngoài ra, vitamin còn liên quan đến quá trình điều chỉnh vận chuyển glucose và canxi đến não. Vi chất này còn có vai trò giảm viêm, tăng khả năng cung cấp chất dẫn truyền thần kinh để góp phần bảo vệ não.

Thứ tư, hạn chế tiêu thụ thịt đỏ. Thịt đỏ giàu đồng và sắt, những khoáng chất này nếu tích tụ trong cơ thể quá lâu ngày có xu hướng gây hại cho não. Dư thừa đồng và sắt còn góp phần gây ra stress oxy hóa trong não, liên quan đến sự hình thành mảng bám amyloid-beta trong não. Sắt trong các loại thực phẩm như vừng, hạt bí ngô, đậu an toàn hơn sắt trong thịt đỏ. Bạn có thể chọn các loại thực phẩm này để bổ sung sắt nếu cơ thể có nhu cầu.

Thứ năm, bổ sung các loại rau xanh, thực phẩm lên men, nghệ. Tiêu thụ các loại rau lá xanh chứa vitamin B9, như cải xoong, rau bina, cải thìa, bông cải xanh,... hàng ngày hỗ trợ làm giảm căng thẳng, chống oxy hóa tế bào và hoạt động như một chất chống viêm. Các thực phẩm lên men đều có tác dụng kích thích trục “não - ruột”, khi ăn thực phẩm lên men thì tăng cường sức khỏe đường ruột, chúng ta cũng có thể cải thiện chức năng nhận thức của não.

Curcumin (sắc tố tạo nên màu vàng của nghệ) có nhiều đặc tính giảm stress oxy hóa, chống viêm, đồng thời hỗ trợ kiểm soát bệnh đái tháo đường và cholesterol. Do đó, nghệ là một loại gia vị được những người cao tuổi lựa chọn. Cuối cùng là giảm muối, chọn nguồn chất béo lành mạnh, tránh xa các loại đường bổ sung và tăng cường hoạt động thể chất.

Để phòng, chống lão hóa não, chúng ta cần thực hiện các biện pháp trên đồng bộ. Tập thể dục thường xuyên có những tác động thuận lợi đến não ở, dù là trẻ em hay người lớn tuổi. Trong quá trình hoạt động thể chất, lưu lượng máu đến não được tăng cường, các mạch máu khỏe mạnh hơn. Tập thể dục còn giúp mô não sản xuất nhiều ti thể hơn, mức độ hoạt động thể chất cao giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

TS.BS. NGUYỄN ĐỨC HOÀNG

Nguồn Thừa Thiên Huế : https://huengaynay.vn/y-te-suc-khoe/phong-chong-lao-hoa-nao-158506.html