Phong Nha - Kẻ Bàng và Hin Nam Nô trở thành di sản liên biên giới đầu tiên Việt – Lào

8 giờ trướcBài gốc

Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng

Ngày 13/7/2025, tại Kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới tổ chức ở thủ đô Paris (Pháp), UNESCO đã thông qua quyết định điều chỉnh ranh giới Di sản Thiên nhiên Thế giới Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, mở rộng sang khu vực Vườn quốc gia Hin Nam Nô (tỉnh Khăm Muộn, Lào). Quyết định mang tính lịch sử này đánh dấu việc hình thành Di sản thế giới liên biên giới đầu tiên giữa hai quốc gia Đông Nam Á với tên gọi “Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô”.

DI SẢN LIÊN BIÊN GIỚI ĐẦU TIÊN CỦA VIỆT NAM VÀ LÀO

Theo Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam), việc mở rộng ranh giới di sản này dựa trên hồ sơ đề cử chung của hai quốc gia, gửi đến UNESCO vào tháng 2/2024. Đây là kết quả của quá trình hợp tác chặt chẽ nhiều năm giữa Việt Nam và Lào trong công tác nghiên cứu, bảo tồn và phát huy các giá trị di sản.

Trên cơ sở thẩm định của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) – cơ quan tư vấn của UNESCO, khu di sản chung được công nhận theo ba tiêu chí nổi bật: địa chất - địa mạo (tiêu chí viii), hệ sinh thái (tiêu chí ix) và đa dạng sinh học (tiêu chí x).

Đoàn Việt Nam và Lào trao đổi về Hồ sơ đề cử Vườn quốc gia Hin Nam Nô và công tác quản lý Di sản thế giới liên biên giới “Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô”.

Phong Nha - Kẻ Bàng được công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới lần đầu năm 2003, lần thứ hai vào năm 2015, với vùng lõi rộng hơn 123.000 ha và vùng đệm khoảng 220.000 ha. Khu vực này có chung đường biên giới tự nhiên với Vườn quốc gia Hin Nam Nô của Lào – một trong những vùng núi đá vôi karst cổ nhất châu Á, hình thành từ thời kỳ Paleozoic cách đây hơn 400 triệu năm.

Cảnh quan karst đá vôi nguyên vẹn và nổi bật trải dài qua dãy Annam và Vành đai Đá vôi Trung Đông Dương, hình thành hệ sinh thái đặc trưng với rừng karst khô ở vùng cao, rừng rậm ẩm ướt ở vùng thấp và mạng lưới hang động ngầm rộng lớn – trong đó có hơn 220km hang động và hệ thống sông ngầm quý hiếm. Khu vực này cũng là nơi sinh sống của nhiều loài động, thực vật đặc hữu, có giá trị toàn cầu về đa dạng sinh học.

BIỂU TƯỢNG HỢP TÁC DI SẢN VĂN HÓA VIỆT - LÀO, TRIỂN VỌNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH BỀN VỮNG

Việc công nhận “Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô” là Di sản thế giới không chỉ là một thành tựu trong công tác bảo tồn, mà còn là biểu tượng của mối quan hệ hữu nghị, đoàn kết và hợp tác sâu sắc giữa hai nước Việt Nam và Lào.

Từ năm 2018, các cơ quan chức năng hai nước đã bắt tay xây dựng hồ sơ đề cử, với sự chỉ đạo trực tiếp từ Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam Nguyễn Văn Hùng và Bộ trưởng Bộ Thông tin, Văn hóa và Du lịch Lào Suanesavanh Vignaket.

Trong quá trình này, Cục Di sản văn hóa Việt Nam đã phối hợp, hướng dẫn và hỗ trợ Cục Di sản văn hóa Lào hoàn thiện các nội dung hồ sơ, với sự tham gia tích cực từ tỉnh Quảng Trị (trước đây là Quảng Bình), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch địa phương, Ban quản lý Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng và nhiều cơ quan liên quan.

Cảnh quan karst Vườn quốc gia Hin Nam Nô, CHDCND Lào. Ảnh: Ryan Deboodt

Theo Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương, sự kiện này là minh chứng cho vai trò của hợp tác quốc tế trong việc bảo vệ di sản, thúc đẩy hòa bình, an ninh và phát triển bền vững. Đồng thời, đây cũng là cơ hội lớn để phát triển du lịch sinh thái gắn với cộng đồng ở khu vực biên giới Việt - Lào, qua đó góp phần cải thiện sinh kế cho người dân địa phương.

Đáng chú ý, cơ chế quản lý chung cho khu di sản liên biên giới cũng đã được hai nước thống nhất trong nhiều năm qua, với việc xây dựng hai bản kế hoạch quản lý riêng biệt cho mỗi vườn quốc gia. Các địa phương hai bên đã ký kết thỏa thuận hợp tác về thực thi pháp luật, bảo vệ rừng, phòng chống khai thác trái phép, cũng như phát triển các kế hoạch hành động bảo tồn giá trị di sản.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Thị Thu Hiền, Cục trưởng Cục Di sản văn hóa, Ủy viên thường trực Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, Trưởng nhóm chuyên gia Việt Nam tại UNESCO, trong thời gian tới, hai quốc gia cần đẩy mạnh hợp tác nghiên cứu khoa học, triển khai các giải pháp bảo vệ di sản trước nguy cơ tác động từ biến đổi khí hậu và hoạt động con người.

Đặc biệt, việc đánh giá sức tải du lịch và khả năng chịu đựng sinh thái trong toàn bộ khu di sản là yếu tố then chốt. Việt Nam cũng có thể hỗ trợ Lào xây dựng hệ thống pháp luật, nâng cao năng lực quản lý và bảo tồn di sản theo tiêu chuẩn quốc tế, hướng tới phát huy giá trị lâu dài của Vườn quốc gia Hin Nam Nô nói riêng và toàn bộ khu di sản nói chung.

Đến nay, Việt Nam có tổng cộng 9 Di sản thế giới được UNESCO công nhận, trong đó có 2 Di sản liên tỉnh và 1 Di sản liên biên giới với nước ngoài. Thành công của hồ sơ “Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô” là dấu mốc đặc biệt, góp phần nâng cao vị thế quốc gia trên bản đồ di sản thế giới, đồng thời mở ra một hướng đi mới trong bảo tồn di sản gắn với hợp tác xuyên biên giới.

Nguyễn Thuấn

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/phong-nha-ke-bang-va-hin-nam-no-tro-thanh-di-san-lien-bien-gioi-dau-tien-viet-lao.htm