Theo ông Dương Đức Anh, thành viên ban điều hành Otofun, một trong những nguyên nhân chủ yếu xảy ra va chạm trên cao tốc là do phóng nhanh, vượt ẩu. Bên cạnh đó, trong quá trình lưu thông trong nội đô, xe máy phóng nhanh và vượt ẩu nhiều hơn ô tô, đồng thời xảy ra rất thường xuyên do một bộ phận người tham gia giao thông thiếu ý thức, tùy tiện vượt lên trước như một "bản năng".
Việc những phương tiện vượt ẩu để xảy ra tai nạn cũng do người dân thiếu kiến thức cầm lái trên đường. Theo ông Dương Đức Anh, ô tô luôn tồn tại những điểm mù mà nếu phương tiện đi vào đó và ra tín hiệu bằng âm thanh hay đèn tín hiệu, người lái xe ô tô cũng không thể phản xạ kịp thời và tai nạn thương tâm là điều khó tránh khỏi.
Đối với ô tô, do có kích thước lớn, di chuyển với tốc độ cao và chở được nhiều người nên nếu xảy ra va chạm, hậu quả thường nghiêm trọng hơn. Trong môi trường đô thị, theo ông Dương Đức Anh, hành vi phổ biến dễ gây nguy hiểm là xe ô tô cố tình vượt lên khi phía trước đang dừng vì tắc đường, thường đi với tốc độ cao và lấn làn.
Còn trên cao tốc, ô tô vượt lên xảy ra va chạm không phải do lấn làn mà chủ yếu do kinh nghiệm người cầm lái không vững, việc di chuyển với tốc độ nhanh khác so với lưu thông trong khu vực nội đô, bên cạnh đó khi họ vượt lên rất ít trường hợp bật xi nhan để ra hiệu. Cùng với đó, hậu quả để lại khi gặp tai nạn trên cao tốc nặng hơn tai nạn trong nội đô rất nhiều.
Còn một trường hợp vượt ẩu xảy ra tai nạn đáng tiếc là khi trên đèo dốc, những khúc cua khó cùng với đường nhỏ, hẹp nên khi các xe muốn vượt sẽ ít khi rẽ qua bên phải mà sẽ đánh lái qua trái, đi vào đường ngược chiều. Kể cả những lái xe kinh nghiệm cũng thường không vượt lên trong những trường hợp như vậy vì nếu thử và vô tình để xảy ra tai nạn đáng tiếc, hậu quả để lại là không thể đong đếm được.
Căn cứ Điều 14 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 quy định về vượt xe như sau:
(1) Vượt xe là tình huống giao thông trên đường mà mỗi chiều đường xe chạy chỉ có một làn đường dành cho xe cơ giới, xe đi phía sau di chuyển sang bên trái để di chuyển lên trước xe phía trước.
Trên đường có từ hai làn đường dành cho xe cơ giới cùng chiều trở lên được phân biệt bằng vạch kẻ đường, xe đi phía sau di chuyển lên trước xe phía trước thì áp dụng quy tắc sử dụng làn đường quy định tại Điều 13 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024.
(2) Khi vượt, các xe phải vượt bên trái. Trường hợp khi xe phía trước có tín hiệu rẽ trái hoặc đang rẽ trái, hoặc khi xe chuyên dùng đang làm việc trên đường mà không thể vượt bên trái, thì được vượt về bên phải.
(3) Xe xin vượt chỉ được vượt khi không có chướng ngại vật phía trước, không có xe chạy ngược chiều trong đoạn đường định vượt, xe chạy trước không có tín hiệu vượt xe khác, đã có tín hiệu rẽ phải và tránh về bên phải.
(4) Khi có xe xin vượt, người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ phía trước phải quan sát phần đường phía trước, nếu đủ điều kiện an toàn thì phải giảm tốc độ, có tín hiệu rẽ phải để báo hiệu cho người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ phía sau biết được vượt và đi sát về bên phải của phần đường xe chạy cho đến khi xe sau đã vượt qua, không được cản trở đối với xe xin vượt.
Trường hợp có chướng ngại vật hoặc không đủ điều kiện an toàn, người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ phía trước có tín hiệu rẽ trái để báo hiệu cho người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ phía sau biết là chưa được vượt.
(5) Xe xin vượt phải có báo hiệu nhấp nháy bằng đèn chiếu sáng phía trước hoặc còi, trừ loại xe thô sơ không có đèn chiếu sáng và còi, khi vượt xe phải có tín hiệu báo hướng chuyển, tín hiệu báo hướng chuyển được sử dụng, bảo đảm khoảng cách an toàn với xe phía trước và phía sau trong suốt quá trình vượt xe; trong đô thị và khu đông dân cư trong thời gian từ 22 giờ ngày hôm trước đến 05 giờ ngày hôm sau chỉ được báo hiệu xin vượt bằng đèn.
(6) Không được vượt xe trong trường hợp sau đây:
Khi không bảo đảm các điều kiện quy định tại khoản Điều 14 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024; Trên cầu hẹp có một làn đường; Đường cong có tầm nhìn bị hạn chế; Trên đường hai chiều tại khu vực đỉnh dốc có tầm nhìn bị hạn chế; Nơi đường giao nhau, đường bộ giao nhau cùng mức với đường sắt; Khi điều kiện thời tiết hoặc đường không bảo đảm an toàn cho việc vượt; Khi gặp xe ưu tiên; Ở phần đường dành cho người đi bộ qua đường; Khi có người đi bộ, xe lăn của người khuyết tật qua đường; Trong hầm đường bộ.
Căn cứ quy định tại các Điều 6 Nghị định 168/2024/NĐ-CP, Điều 7 Nghị định 168/2024/NĐ-CP và Điều 8 Nghị định 168/2024/NĐ-CP thì mức phạt đối với lỗi vượt xe không đúng quy định cụ thể như sau:
(1) Lỗi vượt xe không đúng quy định đối với xe ô tô, xe chở người bốn bánh có gắn động cơ, xe chở hàng bốn bánh có gắn động cơ và các loại xe tương tự xe ô tô:
Phạt tiền từ 4.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng đối với hành vượt xe trong những trường hợp không được vượt, vượt xe tại đoạn đường có biển báo hiệu có nội dung cấm vượt (đối với loại phương tiện đang điều khiển) và trừ 2 điểm GPLX. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 22.000.000 đồng đối với hành vi vượt xe không đúng quy định gây tai nạn giao thông và trừ 10 điểm GPLX.
(2) Lỗi vượt xe không đúng quy định đối với xe mô tô, xe gắn máy, các loại xe tương tự xe mô tô và các loại xe tương tự xe gắn máy:
Phạt tiền từ 200.000 đồng đến 400.000 đồng nếu không có tín hiệu trước khi vượt hoặc có tính hiệu vượt xe nhưng không sử dụng trong suốt quá trình vượt xe. Phạt tiền từ 600.000 đồng đến 800.000 đồng nếu vượt bên phải trong trường hợp không được phép. Phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với hành vi vượt xe trong những trường hợp không được vượt, vượt xe tại đoạn đường có biển báo hiệu có nội dung cấm vượt đối với loại phương tiện đang điều khiển, trừ các hành vi vi phạm quy định tại điểm đ khoản 3 Điều 7 Nghị định 168/2024/NĐ-CP Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 14.000.000 đồng đối với hành vi vượt xe không đúng quy định gây tai nạn giao thông.
Theo ông Dương Đức Anh, người tham gia giao thông cần trang bị cho mình kiến thức chuyên môn để xử lý tình huống. Nhất là trong trường hợp gặp phải xe vượt ẩu để giữ an toàn cho bản thân và những người xung quanh.
Duy Anh
Nguồn Hà Nội TV : https://hanoionline.vn/phong-nhanh-vuot-au-tiem-an-nguy-co-xay-ra-tai-nan-346389.htm