Tình trạng bế tắc trên chiến trường
Tình trạng bế tắc trên chiến trường, khi cả hai bên đều không thể giành được ưu thế, đang làm gia tăng khả năng “đóng băng” tuyến đầu. Nếu các bên đạt được lệnh ngừng bắn và thỏa thuận này được duy trì lâu dài, đi kèm với các biện pháp răn đe thực thi nghiêm ngặt thì điều này sẽ sớm dẫn tới một giải pháp hòa bình nhằm chấm dứt xung đột. Tuy nhiên cả Nga và Ukraine đều lo ngại lệnh ngừng bắn này có thể giúp đối phương có thêm thời gian tái vũ trang và chuẩn bị tiến hành những cuộc tấn công mạnh mẽ hơn trong tương lai.
Binh sỹ Ukraine trên chiến trường. Ảnh: RBC-Ukraine
Chiến dịch tấn công mùa thu của Nga thoạt đầu có vẻ như một cú đánh quyết định nhưng khi xem xét kỹ hơn, nó vẫn chưa mang lại thành quả to lớn cho Moscow.
Chiến tuyến đã thay đổi ở một số khu vực biên giới nhưng bước đột phá quy mô lớn mà Moscow tuyên bố sẽ sớm đạt được vẫn chưa thành hiện thực.
Điều này khiến giới phân tích đặt ra câu hỏi: Liệu Nga có thể bị buộc phải chấp nhận một thế trận đóng băng, cố định theo đường ranh giới hiện tại? Một số ý kiến cho là có. Nhận định này không phải là không có cơ sở khi xem xét tình hình thực địa.
Các đơn vị của Nga đã rút ra được bài học – họ biết điều gì hiệu quả và điều gì không. Thay vì thực hiện các đợt tấn công lớn, họ chuyển sang tấn công bằng những nhóm binh sỹ nhỏ, hoạt động dưới sự hỗ trợ của máy bay không người lái. Nga dùng bom lượn để tập kích các cứ điểm của Ukraine, phủ kín chiến trường bằng máy bay không người lái giá rẻ, súng và phương tiện dân dụng hoán cải. Nga thực hiện rất nhiều chiến thuật khiến Ukraine khó đối phó. Để đạt được những thành công như hiện tại, Moscow phải tiêu tốn nhiều nhân lực và vật lực.
Trong khi đó, Ukraine đã tìm cách thích nghi, áp dụng các chiến thuật và công nghệ mới để chống lại các cuộc tấn công của Nga. Kiev không chỉ xây dựng các tuyến phòng thủ sâu mà còn tập kích hậu cứ của Nga, triển khai các hệ thống robot tiếp tế, sơ tán, đột nhập. Ukraine cũng triển khai máy bay không người lái và tên lửa tấn công các nhà máy lọc dầu, kho chứa vũ khí của Nga.
Để đáp trả, Nga tập kích ồ ạt vào cơ sở hạ tầng và mạng lưới điện của Ukraine khiến Kiev chịu tổn thất nặng nề. Tuy nhiên, hiệu quả tổng thể của các đòn tấn công này vẫn chưa mang lại ưu thế rõ rệt cho Nga. Bản đồ chiến sự hầu như không thay đổi vì hai bên vẫn tiếp tục chiến dịch tấn công và phòng thủ nhưng không bên nào có khả năng tăng tốc vượt trội.
Trong cuộc xung đột Nga-Ukraine, cảm biến, thiết bị gây nhiễu, UAV đã trở thành những công cụ thiết yếu và bên nào có lợi thế về công nghệ hơn, bên đó sẽ có sức chiến đấu tốt hơn. Pháo binh cũng là yếu tố trung tâm của cuộc chiến. Trước đây, Ukraine từng đối mặt với tình trạng thiếu đạn pháo nghiêm trọng, nhưng hiện giờ tình hình đã được cải thiện hơn khi các nước châu Âu và Mỹ tăng cường hỗ trợ. Bên cạnh đó, Kiev cũng tăng cường sản xuất đạn, pháo, tên lửa và UAV trong nước. Dù thiếu hụt nhiên liệu và năng lượng, sản lượng nội địa vẫn còn thấp hơn kỳ vọng, nhưng ngành công nghiệp quốc phòng của Ukraine đang dần cải thiện.
Khả năng đóng băng chiến tuyến
Mặc dù Nga có lợi thế hơn Ukraine về nhân lực và trang thiết bị, nhưng Moscow vẫn đang chịu ảnh hưởng từ các lệnh cấm vận công nghệ và linh kiện từ phương Tây. Điều này khiến năng lực sản xuất vũ khí và đạn dược của Nga bị hạn chế đáng kể. Theo một số chuyên gia quân sự, cả hai bên đều không thể sản xuất đủ lượng đạn dược cần thiết để thực hiện các đợt tấn công quy mô lớn. Vì thế chiến tuyến hiện nay rơi vào thế giằng co và các bên dường như ưu tiên giữ vững vị trí của họ hơn là chuẩn bị cho bất kỳ cuộc đột phá lớn nào.
Đối với Nga, việc chấp nhận lệnh ngừng bắn hoặc chấp nhận đóng băng chiến tuyến sẽ được coi như sự thừa nhận công khai rằng "chiến dịch quân sự đặc biệt" đã đến giới hạn mà không đạt được các mục tiêu đề ra. Đối với Ukraine, một lệnh ngừng bắn sẽ không giúp nước này khôi phục hoàn toàn lực lượng quân sự cũng như các cơ sở hạ tầng thiết yếu. Nhưng điều đó sẽ giúp Kiev có thêm thời gian để tăng cường kho vũ khí, củng cố hệ thống phòng không, củng cố cơ sở hạ tầng và tiếp tục chiến dịch tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Trong một cuộc chiến mà phòng thủ mở rộng nhanh hơn tấn công, thời gian chính là yếu tố quyết định.
Cuộc tấn công hiện tại của Nga đã giúp nước này giành được một số thắng lợi cục bộ, nhưng khó có khả năng xoay chuyển cục diện chiến trường. Về phía Ukraine, việc duy trì một hệ thống phòng thủ vững chắc và linh hoạt là điều rất khó khăn khi nguồn lực có hạn. Trong bối cảnh đó, việc đóng băng chiến tuyến có thể là kịch bản khả thi.
Dù giao tranh vẫn diễn ra ác liệt, nhưng thực tế trên chiến trường cho thấy cả Nga và Ukraine đều đang tiến gần tới ngưỡng giới hạn – nơi mà một chiến thắng tuyệt đối dường như nằm ngoài tầm với. Moscow chưa thể tạo ra bước đột phá mang tính chiến lược, trong khi Ukraine cũng đang vật lộn để giữ vững phòng tuyến giữa lúc nguồn lực ngày càng suy giảm. Trong bối cảnh đó, khả năng hai bên chấp nhận một trạng thái “đóng băng” – dù không chính thức – ngày càng trở nên rõ nét. Nếu kịch bản này xảy ra, xung đột có thể chuyển sang một giai đoạn mới: giao tranh giảm dần cường độ nhưng căng thẳng vẫn âm ỉ, còn cán cân sức mạnh sẽ được quyết định bởi công nghệ, năng lực công nghiệp và sức bền chiến lược lâu dài.
Hồng Anh/VOV.VN Theo National Security Journal