Phụ nữ độc thân sinh con bằng IVF và các vấn đề pháp lý cần biết

6 giờ trướcBài gốc

Nghị định 10/2015 trước đây quy định phụ nữ độc thân được sinh con bằng IVF (kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm) chỉ khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Tuy nhiên theo Điều 3 Nghị định 207/2025 (có hiệu lực từ 1-10-2025), phụ nữ độc thân chỉ cần có nguyện vọng là đủ điều kiện thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản này.

Thay đổi này được đánh giá là phù hợp với nhu cầu của thực tiễn, mang tính cởi mở hơn nhưng cũng đặt ra nhiều vấn đề pháp lý cần làm rõ như: thủ tục đăng ký khai sinh trong trường hợp không có cha, việc xác lập mối quan hệ huyết thống hợp pháp, quy định về quyền riêng tư trong IVF...

Đảm bảo quyền lợi của trẻ sinh bằng IVF

Luật sư Bùi Thanh Tiến, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết căn cứ Điều 14, Điều 16 Luật Hộ tịch năm 2014 và khoản 2 Điều 15 Nghị định 123/2015 (hướng dẫn chi tiết Luật Hộ tịch năm 2014) thì người đi đăng ký khai sinh điền đầy đủ thông tin vào biểu mẫu và thực hiện cung cấp các giấy tờ theo quy định để được xem xét cấp giấy khai sinh.

Đối với trường hợp đăng ký khai sinh chưa xác định được cha hay nói cách khác là đăng ký khai sinh khi không có thông tin cha thì họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của con được xác định theo họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của mẹ; phần ghi về cha trong sổ hộ tịch và giấy khai sinh của trẻ để trống.

Như vậy, với trường hợp trẻ sinh ra nhờ hỗ trợ kỹ thuật IVF mà không xác định được cha, thì phần thông tin về người cha trong sổ hộ tịch và giấy khai sinh sẽ để trống.

Trên thực tế, việc trẻ không có tên cha trong giấy khai sinh do sinh ra bằng phương pháp IVF không ảnh hưởng đến các thủ tục hành chính như đăng ký đi học hay tham gia bảo hiểm. Những thủ tục này vẫn được thực hiện bình thường như đối với trẻ có đầy đủ thông tin cha mẹ.

Nguyên tắc vô danh

Căn cứ khoản 3 Điều 3 Nghị định 207/2025 thì việc hiến và nhận tinh trùng, hiến và nhận phôi được thực hiện theo nguyên tắc vô danh giữa người hiến và người nhận.

Luật sư Bùi Thanh Tiến, Đoàn Luật sư TP.HCM

Điều này có nghĩa là danh tính của người hiến tinh trùng (hay nói cách khác, người cha sinh học của đứa trẻ) được pháp luật bảo mật và bảo vệ tuyệt đối. Người mẹ không được biết danh tính của người hiến tinh trùng.

Quy định này nhằm bảo đảm quyền riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật đời sống gia đình của cả người hiến lẫn người nhận, đồng thời thể hiện sự tôn trọng của pháp luật đối với các bên tham gia.

Luật sư BÙI THANH TIẾN, Đoàn Luật sư TP.HCM

Từ ngày 1-10-2025, phụ nữ độc thân có quyền sinh con bằng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) khi có nguyện vọng. Ảnh: NGUYỄN CHÍNH

Lưu ý khi sinh con bằng IVF

Khi phụ nữ độc thân có nguyện vọng thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), họ cần trực tiếp trình bày nguyện vọng với bác sĩ chuyên khoa tại đơn vị hỗ trợ sinh sản để được tư vấn và hướng dẫn quy trình cụ thể. Về hồ sơ, cần chuẩn bị căn cước công dân, giấy xác nhận độc thân và bản cam kết nuôi con,…theo quy định.

Đối với phụ nữ độc thân, nguồn tinh trùng sử dụng trong quá trình IVF sẽ được chọn ngẫu nhiên từ Ngân hàng tinh trùng, đảm bảo các tiêu chuẩn y khoa và yếu tố bảo mật danh tính người hiến.

Tùy theo nguyện vọng, có thể lựa chọn mẫu phù hợp về chủng tộc, chiều cao, học vấn…. Sau khi lựa chọn, tinh trùng được rã đông và lọc rửa đúng quy trình trước khi tiến hành thụ tinh trong ống nghiệm.

ThS-BS Đào Thị Anh Vinh, Phó trưởng Khoa Sản, Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất - Đồng Nai

LS Tiến cho biết phụ nữ độc thân sinh con bằng IVF phải từ 18 tuổi, chưa kết hôn, có đủ năng lực hành vi dân sự, cam kết nuôi dưỡng con, thực hiện các xét nghiệm y tế, không cần chứng minh lý do y tế trước khi làm IVF mẹ đơn thân.

Đồng thời, người mẹ làm IVF phải tự có nguyện vọng được làm thủ tục IVF và đáp ứng yêu cầu về sức khỏe; chuẩn bị về tâm lý và tài chính để làm thủ tục IVF.

LS Tiến lưu ý việc làm IVF phải được thực hiện tại cơ sở y tế có giấy phép hoạt động không được làm tại các cơ sở không có giấy phép. Quy trình thực hiện phải minh bạch và nguyên tắc vô danh, giúp bảo vệ quyền riêng tư của người hiến phải được tôn trọng và thực hiện; không được có hành vi mua bán tinh trùng dưới mọi hình thức.

Người mẹ làm IVF cần phải ký xác nhận các đơn đề nghị, đơn cam kết theo quy định tại các cơ sở y tế thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản; ngoài ra lưu ý giấy chứng sinh không cần có tên cha.

Giải pháp dự phòng sức khỏe sinh sản hiệu quả

Chị Nguyễn Thảo (27 tuổi, phường Tân Bình, TP.HCM) cho rằng trong xã hội hiện đại, ngày càng có nhiều phụ nữ độc thân có điều kiện kinh tế và khả năng nuôi dạy con cái một mình. Việc họ tìm đến IVF để làm mẹ đơn thân là một nhu cầu thực tế và nhân văn.

"Quyền làm mẹ của phụ nữ đơn thân được tôn trọng. Phụ nữ bây giờ có thể thực hiện IVF tại các cơ sở y tế hợp pháp, đảm bảo an toàn về mặt y tế và pháp lý, thay vì phải tìm kiếm các dịch vụ không chính thống hoặc ra nước ngoài" - chị Thảo nói.

Bên cạnh đó, chị Phạm Duyên (30 tuổi, phường Cầu Kiều, TP.HCM) nhận định quy định mới này tạo điều kiện cho phụ nữ độc thân trữ đông trứng ngay khi còn trẻ và chất lượng trứng còn tốt, mà không cần phải chờ đợi kết hôn hoặc có chỉ định y khoa.

"Đây là một giải pháp dự phòng sức khỏe sinh sản hiệu quả cho những người muốn trì hoãn việc sinh con vì lý do sự nghiệp hoặc chưa tìm được bạn đời phù hợp” - chị Duyên đánh giá.

THẢO HIỀN

Nguồn PLO : https://plo.vn/phu-nu-doc-than-sinh-con-bang-ivf-va-cac-van-de-phap-ly-can-biet-post874273.html