Thành viên Hợp tác xã Sản xuất và Chế biến măng sạch Xuân Nha chế biến sản phẩm măng Bát Độ.
"Cây thoát nghèo" ở Xuân Nha
Ông Đinh Văn Quân, Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Nha cho biết, toàn xã hiện có hơn 350ha cây ăn quả (220ha đang cho sản phẩm), 51ha mắc ca, gần 8.500 con trâu bò, hơn 76.500 con lợn, 76 lồng cá...Đặc biệt, cây măng Bát Độ có vị trí quan trọng trong chiến lược phát triển nông nghiệp của địa phương.
"Giống như tinh thần của Chương trình OCOP, mỗi địa phương cần một sản phẩm nổi bật để khách hàng nhớ đến. Sơn La đã có dâu tây Mộc Châu, xoài Yên Châu, na Mai Sơn… Còn Xuân Nha đang tạo dựng thương hiệu riêng của mình, đó là cây măng Bát Độ. Cây trồng này đã giúp nhiều hộ gia đình vươn lên thoát nghèo", ông Đinh Văn Quân cho biết.
Một trong những điển hình vươn lên làm giàu từ cây măng Bát Độ là chị Lò Thị Nguyễn, người Mường, Giám đốc điều hành Hợp tác xã (HTX) Sản xuất và Chế biến măng sạch Xuân Nha.
Chị Lò Thị Nguyễn, Hợp tác xã Sản xuất và Chế biến măng sạch Xuân Nha kiểm tra chất lượng sản phẩm măng Bát Độ.
"Trong số 9 thành viên sáng lập HTX có đến 7 người là nữ giới, chủ yếu là các chị em sinh sống quanh khu vực bản Tưn, xã Xuân Nha", Giám đốc HTX Lò Thị Nguyễn chia sẻ. Hiện nay, HTX đang tạo việc làm ổn định cho 30 - 40 lao động địa phương. Mỗi lao động tại xưởng chế biến được trả công 120.000 - 150.000 đồng/ngày.
Cũng theo chị Nguyễn, trước đây, cuộc sống của bà con Xuân Nha khó khăn. Quyết tâm vươn lên phát triển kinh tế gia đình, chị Nguyễn đã đưa cây măng Bát Độ về với vùng đất Xuân Nha. Tuy nhiên, hành trình phát triển kinh tế bằng cây măng Bát Độ ban đầu gặp nhiều khó khăn.
"Những ngày đầu, do nóng lòng muốn triển khai nhanh nên tôi đã kêu gọi bà con đầu tư hơn 7.000 củ giống. Sau đó, HTX sẽ thu mua lại măng để bù chi phí", chị Nguyễn chia sẻ. Nhiều hộ dân ở Xuân Nha đăng ký nhận giống. Họ lên nương, tự trồng, không tuân theo quy trình. Thời tiết nắng nóng, thiếu nước tưới nên cây không phát triển, củ giống chết hàng loạt. Mất trắng hơn 50 triệu đồng tiền vốn đầu tư cho củ giống là cú sốc đối với chị Nguyễn. Nguyên nhân sau đó được các chuyên gia chỉ ra là trồng măng Bát Độ cần phải đúng thời điểm và cần đảm bảo nước tưới thường xuyên, liên tục trong giai đoạn đầu ươm củ giống.
Cây măng Bát Độ trở thành cây trồng chủ lực của xã Xuân Nha.
Sau thất bại đó, chị Nguyễn và các thành viên HTX quyết tâm làm lại, tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật. Thời gian đầu, để đảm bảo thu nhập cho bà con trong khi chờ măng lớn, HTX khuyến khích bà con trồng xen ngô, dong, giềng. Khi đã nắm vững kỹ thuật, HTX lại trực tiếp hướng dẫn bà con cách trồng, chăm sóc để cây măng Bát Độ có thể phát triển tốt.
Sự kiên trì đã đem lại kết quả, diện tích trồng măng Bát Độ tăng lên nhanh chóng. Từ khoảng 10ha ban đầu, đến nay, toàn xã Xuân Nha đã phát triển được hơn 280ha măng Bát Độ với gần 337 hộ trồng. Giờ đây, măng Bát Độ đã trở thành cây trồng chủ lực, mang lại sinh kế bền vững cho người dân Xuân Nha.
Theo tính toán, 1ha măng Bát Độ được trồng đúng kỹ thuật cho thu hoạch 8 - 10 tấn măng mỗi vụ, đem lại doanh thu khoảng 45 triệu đồng. Giá trị kinh tế của cây măng Bát Độ không chỉ nằm ở phần củ. Các hộ có thể thu hoạch lá và cành chiết để bán giống. Lá măng Bát Độ với mùi thơm đặc trưng được thu mua để làm bánh. Ngoài ra, việc ươm và bán củ giống cũng trở thành một nguồn thu đáng kể cho người trồng.
Khi phụ nữ tự tin phát triển kinh tế
Câu chuyện của chị Lò Thị Nguyễn là một minh chứng cho tinh thần nỗ lực vươn lên thoát nghèo, làm chủ kinh tế của phụ nữ Xuân Nha. Theo Phó Chủ tịch UBND xã Đinh Văn Quân, thông qua các hợp phần của Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, phụ nữ Xuân Nha đã được tiếp cận với các nguồn lực để vươn lên thoát nghèo, phát triển kinh tế gia đình.
Họ được tham gia các lớp tập huấn kỹ thuật sản xuất, quản lý tài chính hộ gia đình và được hỗ trợ vốn để đầu tư cho sản xuất, kinh doanh. Các mô hình sản xuất hiệu quả hiện nay trên địa bàn xã đều có sự tham gia của phụ nữ.
Nhà sấy măng năng lượng mặt trời của Hợp tác xã Sản xuất và Chế biến măng sạch Xuân Nha.
"Hình ảnh người phụ nữ tự tin đứng ra làm chủ, quản lý các mô hình sản xuất, kinh doanh như chị Nguyễn không còn hiếm ở Xuân Nha. Việc vươn lên làm chủ kinh tế không chỉ đem đến những cơ hội phát triển cho bản thân người phụ nữ, mà còn làm thay đổi nhận thức của người chồng và cộng đồng về vai trò của phụ nữ trong gia đình và xã hội khi họ đang dần trở thành một lực lượng sản xuất quan trọng, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế của địa phương", ông Quân chia sẻ.
Ngọc Ánh