Khai thác cát tại xã Tu Vũ. Video: Ngô Hùng.
Thế này chẳng mấy... mất làng
Vừa đi làm đồng về, bưng bát cơm ăn được vài miếng, nghe tiếng trống, bà Nguyễn Thị T. trú tại khu 1, xã Tu Vũ vội buông bát, đội nón đi ra bãi sông ven làng. Những ngày gần đây, tiếng trống như báo hiệu cho người dân hiểu là tàu cát lại chọc vòi vào ven bờ để khai thác, mọi người đều phải có mặt để xua đuổi. "Tàu khai thác cát chọc thẳng vào bờ, từng mảng đất lớn bị sạt xuống sông. Làng chỉ cách bờ vài chục mét, với tình trạng này, chẳng mấy mà làng bị sông nuốt mất", bà T. lau mồi hôi trên mặt nói.
Hình ảnh tàu khai thác vào sát bờ, vở (chụp 5/5/2025). Ảnh: Ngô Hùng.
Còn theo bà Hoàng Thị V., mỗi khi người dân kéo ra, tàu khai thác lại đánh ra xa bờ. "Đó là khi có thanh niên và đàn ông họ mới thế, nếu chỉ còn đàn bà, người già và trẻ con, họ vẫn ngang nhiên khai thác, thậm chí một số đối tượng không ngại thách thức", bà V. cho biết.
Điểm khai thác cách làng không xa (chụp 5/5). Ảnh: Ngô Hùng.
Tạm dừng khai thác
Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Đại Đoàn Kết, ngày 16/11/2018, UBND tỉnh Phú Thọ cấp giấy phép khai thác mỏ lòng sông Đà số 73 thuộc địa bàn xã Tu Vũ cho Công ty TNHH Hồng Lô. Đến ngày 7/1/2022, UBND tỉnh Phú Thọ tiếp tục cấp gia hạn giấy phép khai thác cát cho công ty này.
Ngày 29/4/2025, Công an tỉnh Phú Thọ có công văn số 3167 về việc tình hình an ninh trật tự liên quan đến việc khai thác cát tại địa bàn xã Tu Vũ gửi UBND huyện Thanh Thủy. Theo văn bản này, thời gian qua trên địa bàn xã Tu Vũ xảy ra tình trạng người dân nhiều lần tập trung đông người, có các hoạt động quá khích như: ném đá, xua đuổi các tàu hút cát trên địa bàn. Đáng chú ý, ngày 27, 28/3/2025 có khoảng 20 người dân khu 1, xã Tu Vũ tập trung tại khu vực bãi bồi ven sông Đà (vị trí Công ty TNHH Hồng Lô Thanh Thủy được cấp phép và đang tiến hành khai thác) để yêu cầu công ty ngừng hoạt động khai thác cát. Số công dân trên quay video đăng tải lên mạng xã hội để phản đối; một số trường hợp quá khích đã sử dụng gạch, đá ném về phía tàu đang khai thác với lý do cho rằng, Công ty TNHH Hồng Lô Thanh Thủy khai thác cát ngoài phạm vi được cấp phép và gần bờ đê, sẽ dẫn đến sạt lở tại khu vực, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.
Người dân tập trung phản đối việc khai thác cát. Ảnh: Huy Công.
Ngày 25/4/2025, người dân khu 1, xã Tu Vũ đã tiến hành dựng 1 lều bạt tại bãi bồi giáp vị trí Công ty TNHH Hồng Lô Thanh Thủy đang khai thác cát để canh giữ, không cho công ty tiến hành khai thác cát. Trước tình hình trên, lực lượng công an đã phối hợp cấp ủy, chính quyền xã Tu Vũ tổ chức tuyên truyền, vận động người dân chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về khiếu nại, tố cáo, không có hành vi gây phức tạp an ninh trật tự tại địa bàn.
Hiện nay, dư luận người dân khu 1 thể hiện quan điểm không đồng ý việc cấp phép cho các doanh nghiệp khai thác cát tại khu vực lòng Sông Đà, thuộc địa bàn xã Tu Vũ, trong đó có Công ty TNHH Hồng Lô Thanh Thủy vì cho rằng, việc khai thác cát làm mất đất canh tác và sẽ làm sạt lở bờ kè, đất đai, ảnh hưởng đến đời sống của người dân. Đáng chú ý, hiện nay số công dân trên tiếp tục bàn bạc thống nhất viết đơn khiếu kiện vượt cấp gửi các cơ quan Trung ương tố cáo hoạt động khai thác cát của Công ty TNHH Hồng Lô Thanh Thủy gây sạt lở bờ sông, ảnh hưởng đến đất đai, đời sống của người dân. Từ đó sẽ tạo dư luận xã hội tiêu cực, trái chiều trong quần chúng nhân dân đối với công tác quản lý Nhà nước về tài nguyên khoáng sản của chính quyền địa phương, tiềm ẩn phát sinh việc tập trung đông người khiếu kiện kéo dài, vượt cấp gây mất an ninh trật tự, nhất là trong dịp diễn ra các sự kiện chính trị của Trung ương, địa phương.
Từ tình hình trên, để bảo đảm an ninh trật tự tại địa bản, Công an tỉnh Phú Thọ đề nghị Chủ tịch UBND huyện Thanh Thủy thực hiện tốt công tác quản lý Nhà nước liên quan hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn; phối hợp với các cơ quan chức năng tiến hành thanh tra, kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản, kịp thời xử lý đối với các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật; yêu cầu Công ty TNHH Hồng Lô Thanh Thủy thực hiện đúng các nội dung theo giấy phép khai thác đã được UBND tỉnh cấp.
Đến ngày 8/5/2025, UBND huyện Thanh Thủy có văn bản số 617 gửi UBND tỉnh Phú Thọ và Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Phú Thọ báo cáo về việc đã yêu cầu Công ty TNHH Hồng Lô Thanh Thủy tạm dừng khai thác cát. Ngoài ra đơn vị tiến hành kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật trong hoạt động khai thác cát, đánh giá ảnh hưởng đến bờ, vở sông để công khai thông tin đến nhân dân được biết, ủng hộ dự án.
Ngày 15/5, theo quan sát của phóng viên Báo Đại Đoàn Kết, hoạt động khai thác cát ở đây không diễn ra.
Chiều 16/5, trao đổi với phóng viên Báo Đại Đoàn Kết, ông Nguyễn Minh Tân, Phó chủ tịch UBND huyện Thanh Thủy cho biết, hiện Công an tỉnh Phú Thọ, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh vẫn đang làm việc tại xã Tu Vũ.
"Qua kiểm tra, đơn vị khai thác đúng điểm mỏ, đúng phương tiện khai thác và đúng với thời gian quy định. Mọi việc do người dân lo lắng, có một số hành động quá khích khi nhổ bỏ cọc mốc, biển báo, cũng như ném đá làm bị thương công nhân khai thác", ông Tân có biết thêm.
Ở diễn biến khác, phóng viên đã nhiều lần liên hệ bằng điện thoại cho lãnh đạo Công ty TNHH Hồng Lô nhưng chưa nhận được câu trả lời.
Ngô Hùng