Những năm qua, Khu du lịch hồ Hòa Bình đã hình thành tuyến du lịch đường thủy di chuyển bằng tàu trên sông Đà. (Nguồn: Vietnamtourism)
Hồ Hòa Bình có diện tích mặt nước khoảng 8.900 ha, trải dài qua nhiều xã vùng cao thuộc địa bàn khó khăn của tỉnh Hòa Bình cũ (nay là tỉnh Phú Thọ). Hồ Hòa Bình sở hữu một hệ sinh thái đa dạng với nhiều loài cá nước ngọt quý hiếm và thảm thực vật phong phú. Bao bọc quanh hồ là những bản làng của đồng bào Mường, Dao, Thái... nơi nếp nhà sàn cổ, tiếng chiêng, điệu mo và khói bếp chiều vẫn được gìn giữ qua bao thế hệ, tạo nên một không gian văn hóa đậm đặc, nguyên sơ.
Những năm qua, Khu du lịch hồ Hòa Bình đã hình thành tuyến du lịch đường thủy di chuyển bằng tàu trên sông Đà, hình thành tuyến du lịch đi bộ, đạp xe dọc hai bờ sông Đà thuộc các huyện Tân Lạc, Mai Châu và Đà Bắc (cũ).
Bên cạnh đó, tỉnh Hòa Bình (cũ) cũng tăng cường kết nối với các khu, điểm du lịch khác trong tỉnh và tuyến Tây Bắc; triển khai có hiệu quả chương trình hợp tác phát triển du lịch với Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh; liên kết phát triển du lịch với Hà Nội và các tỉnh khu vực phía Bắc nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng phát triển du lịch trên hồ Hòa Bình.
Để hồ Hòa Bình phát triển đúng hướng
Để khai thác hiệu quả hơn tài nguyên du lịch, ngày 22/6/2017, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hòa Bình (cũ) đã ban hành Nghị quyết số 14-NQ/TU về phát triển Khu du lịch hồ Hòa Bình thành Khu du lịch Quốc gia và đưa du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh.
Theo Nghị quyết, đến năm 2030, Khu du lịch hồ Hòa Bình trở thành Khu du lịch Quốc gia có hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật tương đối đồng bộ, hiện đại; trở thành trung tâm du lịch lớn nhất của tỉnh Hòa Bình, là một trong 12 khu du lịch trọng tâm của vùng Trung du, miền núi Bắc Bộ với sản phẩm du lịch đặc trưng là du lịch tìm hiểu, trải nghiệm văn hóa Mường gắn với hệ sinh thái lòng hồ Hòa Bình.
Trong khi đó, Quyết định 439/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ nêu rõ, quy hoạch chung Khu Du lịch Quốc gia hồ Hòa Bình đến năm 2035 hướng tới mục tiêu đưa nơi đây trở thành trung tâm du lịch trọng điểm vùng Trung du và miền núi phía Bắc.
Đến nay, vùng lòng hồ có khoảng 20 dự án đầu tư du lịch đã và đang triển khai, với tổng diện tích trên 1.500ha, tập trung vào các loại hình du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng và trải nghiệm văn hóa bản địa. Các dự án này kỳ vọng góp phần hình thành chuỗi sản phẩm du lịch đặc trưng gắn với cảnh quan lòng hồ, tạo động lực phát triển kinh tế-xã hội cho vùng hồ Hòa Bình.
Chủ tịch UBND tỉnh Trần Duy Đông cùng Đoàn công tác kiểm tra thực tế 2 dự án đầu tư du lịch trên khu vực lòng hồ Hòa Bình ngày 26/10/2025. (Nguồn: Báo Phú Thọ)
Không chỉ là công trình thủy điện lớn nhất miền Bắc, hồ Hòa Bình mà còn là “vựa cá nước ngọt” của tỉnh và khu vực. Hiện vùng lòng hồ có hơn 5.000 lồng cá, sản lượng trung bình hàng năm đạt 8.550 tấn, góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế nông nghiệp và tạo việc làm ổn định cho người dân địa phương.
Trong đó, 18/20 doanh nghiệp, hợp tác xã nuôi cá lồng đã được chứng nhận VietGAP. Từ năm 2017, tỉnh Hòa Bình (cũ) đã triển khai nhãn hiệu chứng nhận “Cá sông Đà - Hòa Bình” và “Tôm sông Đà - Hòa Bình”, cấp quyền sử dụng cho hàng chục hộ, hợp tác xã, doanh nghiệp. Đây là bước đi quan trọng để khẳng định thương hiệu đặc sản vùng hồ.
Lòng hồ Hòa Bình còn là điểm đến du lịch sinh thái hấp dẫn với hàng trăm hòn đảo, nhiều thắng cảnh nổi tiếng và nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Mường, Thái, Dao... Các tour du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, thể thao dưới nước ngày càng thu hút đông đảo du khách, giúp thương hiệu “cá sông Đà” trở thành sản phẩm đặc trưng gắn liền với du lịch Hòa Bình.
Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Trần Duy Đông khẳng định: “Lòng hồ Hòa Bình là tài nguyên quý giá của tỉnh. Vì vậy, công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch xây dựng Khu du lịch quốc gia Hồ Hòa Bình cần được đặc biệt quan tâm, góp phần phát triển đúng hướng, hài hòa giữa bảo vệ cảnh quan, môi trường sinh thái và thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh”.
Những tiềm năng vô giá của hồ Hòa Bình đang tiếp tục được "đánh thức".
"Đánh thức" tiềm năng vô giá
Những tiềm năng vô giá của hồ Hòa Bình đang tiếp tục được "đánh thức".
Hiện nay, tuyến đường cao tốc Hòa Lạc-Hòa Bình rút ngắn thời gian di chuyển từ Hà Nội, tuyến đường 435 nối thành phố với cảng Thung Nai-Vịnh Ngòi Hoa (Mường Hoa) được nâng cấp, đặc biệt là dự án cao tốc Hòa Bình-Mộc Châu đang được triển khai mở rộng mở, các tuyến đường ven hồ đang được đầu tư...
Tại vùng lõi của khu du lịch quốc gia, xã Mường Hoa cũng đang chứng kiến sự thay đổi từng ngày. Dự án khu du lịch sinh thái Ngòi Hòa của công ty Hoàng Sơn với quy mô 146ha, tổng mức đầu tư hơn 650 tỷ đồng, đã đưa vào khai thác giai đoạn 1.
Tại khu du lịch hồ Hòa Bình cũng đã có hơn 100 cơ sở lưu trú, trong đó có 61 nhà nghỉ du lịch cộng đồng và 2 khu nghỉ dưỡng cao cấp, cùng hàng trăm phương tiện vận chuyển khách. Điều này đang giúp du lịch hồ Hòa Bình đang từng bước đáp ứng các tiêu chí của một Khu du lịch quốc gia.
Các cơ quan quản lý đang đẩy mạnh quy hoạch, thu hút những nhà đầu tư có tầm và có tâm để xây dựng các sản phẩm du lịch đẳng cấp nhưng vẫn hài hòa với thiên nhiên. Tin rằng, với quyết tâm cao xây dựng Thương hiệu quốc gia, Khu du lịch hồ Hòa Bình sẽ ngày càng khẳng định được vị trí, vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển du lịch quốc gia và phát triển du lịch vùng trung du, miền núi Bắc Bộ.
9 tháng đầu năm 2025, bức tranh du lịch Phú Thọ bừng sáng với những con số đầy ấn tượng.
Tỉnh đã đón 3,65 triệu lượt khách lưu trú, trong đó có 95 nghìn lượt khách quốc tế. Tổng doanh thu từ các hoạt động dịch vụ du lịch đạt gần 12 nghìn tỷ đồng, cho thấy du lịch đang dần trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn thực sự.
Tống Thoan