Toàn bộ quy trình bón phân, xịt thuốc cho vườn cây của Hợp tác xã Cây ăn trái Nông Thịnh Phát đều được sử dụng bằng máy bay không người lái, vừa tiết kiệm chi phí vừa mang lại hiệu quả. Ảnh: Quốc Phong
Thời điểm này, những vườn sầu riêng ở Phú Trung đang phát triển bộ lá khỏe mạnh, giai đoạn quan trọng để chuẩn bị cho mùa ra hoa sắp tới. Trên các sườn đồi, bà con tất bật chăm lá, bón phân hữu cơ, theo dõi từng cơi đọt. Không khí sản xuất rộn ràng, phản chiếu niềm tin vào một hướng đi bền vững mới.
Nông dân mạnh dạn đổi mới
Năm 2019, HTX Cây ăn trái Nông Thịnh Phát ra đời, đánh dấu bước ngoặt của kinh tế tập thể ở Phú Trung. Giám đốc HTX Cây ăn trái Nông Thịnh Phát Nguyễn Xuân Hòa chia sẻ: “Từ khi thành lập đến nay, tôi thấy nhiều kết quả tích cực. Kinh tế tập thể giúp bà con có tiếng nói chung, nâng cao giá trị sản phẩm và có đầu ra ổn định hơn”.
Nhờ sự hỗ trợ từ Chi cục Thủy lợi và các chương trình khuyến nông, HTX này đã đầu tư hệ thống tưới tiết kiệm, đăng ký mã số vùng trồng, áp dụng quy trình VietGAP và OCOP (Chương trình Mỗi xã một sản phẩm). Từ đó, người dân từng bước thay đổi thói quen sản xuất, cùng nhau liên kết để phát triển.
Phó Chủ tịch UBND xã Phú Trung Nguyễn Quý Hà nhấn mạnh: “Xã xác định rõ mục tiêu sản phẩm sầu riêng Phú Trung phải đạt chuẩn VietGAP, chỉ dẫn địa lý và có thương hiệu OCOP. Đây là nền tảng để hướng tới thị trường xuất khẩu bền vững”.
Làm HTX không chỉ có “trái ngọt”. Khi thị trường biến động, giá thương lái cao hơn khó tránh khỏi khiến xã viên dao động. “Người ngoài mua 53 ngàn đồng, HTX chỉ bán được 50 ngàn đồng. Nếu xã viên bỏ ra ngoài, liên kết sẽ đổ vỡ. Không có sự đồng hành từ Trung ương đến địa phương thì HTX rất khó tồn tại” - Giám đốc HTX Cây ăn trái Nông Thịnh Phát Nguyễn Xuân Hòa chia sẻ.
Dẫu vậy, vẫn còn nhiều người kiên định ở lại với HTX. Ông Trần Xám, xã viên kỳ cựu của HTX Cây ăn trái Nông Thịnh Phát khẳng định: “Ai bỏ thì bỏ, tôi còn sức là còn làm. Thành lập HTX đã khó, có mã số vùng trồng, có OCOP rồi, không thể bỏ được”.
Bên cạnh mô hình HTX với cây trồng chủ lực là sầu riêng, xã Phú Trung còn có THT sầu riêng Nông Văn Cảnh với 2 loại cây trồng chủ lực là sầu riêng và bơ. Tuy chỉ mới là THT nhưng đây là mô hình tiêu biểu cho sự năng động, mạnh dạn bước vào chế biến sâu để nâng cao giá trị nông sản ở Phú Trung nói riêng và tỉnh Đồng Nai nói chung.
Tổ trưởng Nông Văn Cảnh chia sẻ: “Chúng tôi đã làm được sản phẩm tinh dầu bơ nhưng thiếu vốn để hoàn thiện theo chuẩn GMP. Làm thực phẩm đạt chuẩn an toàn cần có nhà xưởng, mặt bằng, phòng chế biến và vốn đầu tư đủ lớn”.
Theo ông Cảnh, vụ mùa năm 2024 vừa qua, THT sở hữu 11,3ha bơ đang cho khai thác, sản lượng khoảng 130 tấn, trong đó 80% xuất khẩu, còn lại 20% được chế biến thành tinh dầu, giá trị thậm chí còn cao hơn phần xuất thô. Với 29,9ha sầu riêng, sản lượng đạt từ 350-500 tấn, góp phần quan trọng cho kinh tế địa phương. “Nếu sầu riêng bị ùn ứ, chúng tôi có thể xây dựng kho lạnh để trữ hàng, tránh rớt giá, đảm bảo lợi nhuận cho bà con. Chế biến sâu giúp tận dụng tối đa giá trị nông sản, không để lãng phí” - ông Cảnh cho biết.
Thế nhưng, điều khiến ông Cảnh trăn trở nhất là khó khăn về vốn và cơ chế vay. “THT không có tài sản thế chấp. Mã số vùng trồng, thương hiệu OCOP là tài sản rất giá trị mà THT đã dày công gầy dựng được nhưng ngân hàng không chấp nhận. Nhà nước cần có cơ chế riêng cho HTX, THT vay tín chấp, có bảo lãnh từ quỹ hỗ trợ thì mới phát triển được” - ông Cảnh kiến nghị.
Lãnh đạo xã đồng hành
Sau khi sáp nhập xã và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, lãnh đạo Đảng ủy và UBND xã Phú Trung đã có nhiều đổi mới trong phương pháp lãnh đạo, điều hành. Bí thư Đảng ủy xã Phú Trung Phạm Kim Trọng đã cùng tập thể lãnh đạo xã đi thị sát thực tế tại từng vườn cây, từng HTX, từng THT để lắng nghe nông dân, nắm bắt tình hình thực tiễn. “Phải xuống tận vườn, tận cơ sở thì mới lãnh đạo đúng hướng. Kinh tế tập thể là nền tảng của nông thôn mới nâng cao nên chúng tôi xác định phải đồng hành cùng bà con trong từng giai đoạn sản xuất” - ông Trọng chia sẻ.
Cùng với chế biến, chuyển đổi số được xem là chìa khóa để HTX bắt kịp thị trường. Do đó, xã Phú Trung đã và đang phối hợp với Viettel và các doanh nghiệp công nghệ triển khai nhật ký điện tử, mã QR truy xuất nguồn gốc và quản lý vùng trồng trực tuyến. Bước đầu tuy còn mới mẻ nhưng là hướng đi tất yếu giúp Phú Trung minh bạch quy trình sản xuất, kết nối với hệ thống tiêu thụ hiện đại.
Từ những chuyến đi đó, chính quyền xã đã đề xuất với cấp trên nhiều giải pháp tháo gỡ: hỗ trợ vốn vay, đầu tư hạ tầng, xây dựng cơ sở chế biến và chuyển đổi số toàn diện. “Phú Trung sẽ tiếp tục hoàn thiện quy hoạch, thu hút đầu tư, tạo cực tăng trưởng mới. Mục tiêu là phát triển xanh, hiện đại, văn minh, góp phần đưa Đồng Nai hướng tới mục tiêu đạt chuẩn thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030” - Bí thư Đảng ủy xã Phú Trung Phạm Kim Trọng khẳng định.
Phú Trung hôm nay là hình ảnh của một vùng nông nghiệp đang chuyển mình mạnh mẽ. Những vườn sầu riêng, bơ, chôm chôm và nhiều loại cây ăn trái, cây công nghiệp có giá trị kinh tế cao đang đâm chồi, ra lá, như chính tinh thần của người nông dân nơi đây, bền bỉ, kiên trì và không ngừng đổi mới. “Giữ mã số vùng trồng là giữ chữ tín, giữ thương hiệu và giữ tương lai” - ông Nông Văn Cảnh nói.
Khi chính quyền sâu sát, HTX và THT đồng lòng, nông dân Phú Trung không chỉ trồng cây mà đang “trồng” cả niềm tin vào mô hình kinh tế tập thể thời 4.0. Ở nơi ấy, từng tấc đất, từng bàn tay lao động của người nông dân đều góp phần viết tiếp câu chuyện đổi mới nông nghiệp và xa hơn là góp phần thúc đẩy sự phát triển của quê hương, đất nước.
Quốc Phong