Phục dựng 2 gương mặt thời Đồ đá, ngỡ ngàng dung mạo

8 giờ trướcBài gốc

Các nhà nghiên cứu mới công bố hình ảnh phục dựng 2 chị em gái trưởng thành từng sống và làm việc trong một cộng đồng khai thác mỏ ở vùng đất hiện là lãnh thổ Cộng hòa Czech cách đây hơn 6.000 năm. Ảnh: Vaníčková et al. 2025.

Hình ảnh phục dựng 3D của 2 chị em dựa trên kết quả phân tích hài cốt của họ. Những thi hài này được khai quật tại một mỏ đá lửa thời tiền sử ở vùng Nam Moravia vào hơn 15 năm trước. Ảnh: E. Vaníčková, et al., Archaeolo Anthropol Sci (2025).

Các chuyên gia đã tìm thấy những bằng chứng cho thấy 2 chị em đã làm việc trong hầm mỏ, khai thác những tảng đá nặng để chế tạo công cụ và vũ khí. Thi hài của 2 chị em được chôn cất chồng lên nhau. Trong đó, thi thể người em gái được phát hiện ở độ sâu 6m dưới lòng đất. Hài cốt của người chị được chôn ở độ sâu 1m. Ảnh: Vaníčková et al. 2025.

Các nhà nghiên cứu cho hay 2 bộ hài cốt không có dấu hiệu của cái chết dữ dội hay bệnh tật nhưng vẫn có khả năng 2 chị em đã bị hiến tế hoặc "bị giết chết khi họ không còn khả năng làm việc" do bị thương. Ảnh: Vaníčková et al. 2025.

Nơi tìm thấy hài cốt của 2 chị em có nhiều điều bí ẩn khiến giới khoa học "đau đầu". Trong số này có việc họ được chôn cất cùng với một con chó nhỏ. Điều bí ẩn hơn nữa là thi hài của một đứa trẻ sơ sinh nằm trên ngực người chị nhưng đứa trẻ này không có mối quan hệ di truyền nào với cả 2 người phụ nữ. Ảnh: Vaníčková et al. 2025.

"Thi hài đứa trẻ còn nguyên vẹn nhưng không có quan hệ di truyền với 2 chị em. Chúng tôi không biết vì sao đứa trẻ được chôn cùng với cặp chị em gái này", nhà khảo cổ học Martin Oliva tại Bảo tàng Moravian cho biết. Ảnh: Vaníčková et al. 2025.

Những nghiên cứu trước đây đã xác định mối quan hệ chị em ruột của 2 phụ nữ trên. Họ đã sống trong giai đoạn khoảng từ năm 4050 trước Công nguyên đến năm 4340 trước Công nguyên. Ảnh: Vaníčková et al. 2025.

Kết quả kiểm tra 2 bộ hài cốt cho thấy khi trưởng thành, họ có cơ thể khỏe mạnh. Thế nhưng, lúc họ, họ yếu ớt, thiếu dinh dưỡng và mắc bệnh. Những thi hài còn có dấu hiệu chịu áp lực nặng nề, bao gồm đốt sống bị tổn thương và các vết thương chưa lành hẳn. Ảnh: Vaníčková et al. 2025.

Cẳng tay của người chị có dấu hiệu bị gãy nhưng chỉ mới hồi phục một phần. Đây được xem là bằng chứng cho thấy bà đã bị ép trở lại làm việc khi vết thương chưa lành. Ảnh: Vaníčková et al. 2025.

Dữ liệu di truyền cho thấy người em gái có mắt màu nâu hạt dẻ hoặc xanh lá cây và mái tóc đen. Trong khi đó, người chị có thể có mắt xanh và tóc vàng. Ảnh: Vaníčková et al. 2025.