Phúc Sinh Group và 'Vua hồ tiêu' Phan Minh Thông: Chọn 'nỗi đau' ESG để kiến tạo giá trị bền vững cho nông sản Việt

8 giờ trướcBài gốc

Từ 'Vua hồ tiêu' đến người kiến tạo hệ sinh thái nông nghiệp bền vững

Khởi nghiệp từ năm 2001, ông Phan Minh Thông và Phúc Sinh Group đã sớm khẳng định vị thế trên thị trường hồ tiêu Việt Nam. Nhưng không dừng lại ở đó, ông Thông đã dẫn dắt Phúc Sinh mở rộng sang lĩnh vực cà phê và các sản phẩm nông sản chế biến sâu, với tầm nhìn đưa nông sản Việt Nam lên một tầm cao mới.

Sau hơn 20 năm không ngừng cố gắng, Phúc Sinh đã phát triển thành công ty xuất khẩu nông sản hàng đầu, đồng thời cũng đã tham gia "cuộc chơi" mới mang tên cà phê. Trong cuộc trò chuyện với chúng tôi, ông Thông không ngần ngại chia sẻ về những "nỗi đau" và thách thức trên hành trình theo đuổi ESG, một khái niệm mà Phúc Sinh đã thực hành từ hơn 15 năm trước, khi nó còn chưa phổ biến.

PV: Thưa ông, việc Phúc Sinh Group liên tục nhận được vốn đầu tư từ các quỹ nước ngoài trong một thời gian ngắn như vậy hẳn là một cột mốc đáng nhớ. Ông có thể chia sẻ về khoảnh khắc mà ông cảm thấy tự tin nhất rằng Phúc Sinh sẽ 'chinh phục' được các nhà đầu tư khó tính này không?

Việc nhận được vốn đầu tư từ các quỹ nước ngoài không chỉ là một cột mốc quan trọng mà còn là sự khẳng định cho con đường mà Phúc Sinh đã theo đuổi suốt hơn 20 năm qua. Đó là con đường của sự minh bạch, sáng tạo và cam kết tạo ra giá trị bền vững trong ngành nông sản Việt Nam.

Khoảnh khắc tôi tự tin nhất rằng, Phúc Sinh sẽ "chinh phục" được các nhà đầu tư chính là khi chúng tôi ngồi xuống với họ, không phải để "bán" một câu chuyện đẹp, mà là để chia sẻ một hành trình thực tế với những con số, thành tựu và chiến lược rõ ràng. Khi các nhà đầu tư nhìn thấy cách chúng tôi đầu tư vào chuỗi cung ứng, vào nông dân, vào công nghệ sản xuất hiện đại để đưa nông sản Việt Nam ra thế giới với chất lượng cao nhất, họ hiểu rằng đây không chỉ là một doanh nghiệp kinh doanh, mà là một hệ sinh thái đang phát triển bền vững.

Điều khiến tôi tin tưởng nhất là Phúc Sinh không chỉ dừng lại ở việc xuất khẩu nông sản thô, mà chúng tôi còn xây dựng được thương hiệu, tạo ra giá trị gia tăng từ những sản phẩm chế biến sâu như các thương hiệu cà phê K Coffee, Tiêu tiệt trùng K Pepper, Trà Cascara Blue Sơn La. Và quan trọng hơn, chúng tôi có một đội ngũ luôn sẵn sàng đổi mới và thích nghi, chính những yếu tố này đã giúp chúng tôi thuyết phục được các nhà đầu tư, dù họ khó tính đến đâu.

PV: Trong quá trình đàm phán, chắc hẳn đã có lúc Phúc Sinh phải đối mặt với những câu hỏi hóc búa hay yêu cầu khắt khe từ phía các quỹ đầu tư. Ông có thể chia sẻ một ví dụ cụ thể về một tình huống như vậy, và điều gì đã giúp ông và đội ngũ vượt qua được thử thách đó?

Đúng vậy, khi làm việc với các quỹ đầu tư quốc tế, đặc biệt là những quỹ có tiêu chuẩn rất cao, họ luôn đặt ra những câu hỏi khó và yêu cầu khắt khe. Một trong những tình huống thách thức nhất mà chúng tôi từng đối mặt là khi một quỹ đầu tư đặt câu hỏi: “Phúc Sinh có thể duy trì tốc độ tăng trưởng và lợi thế cạnh tranh như thế nào trong 5 -10 năm tới khi thị trường ngày càng có nhiều đối thủ mạnh?” Họ muốn thấy một chiến lược rõ ràng, không chỉ dựa vào sự phát triển ngắn hạn mà còn có tầm nhìn dài hạn, bền vững. Chúng tôi không né tránh câu hỏi này mà thẳng thắn trình bày chiến lược của mình.

Đầu tiên, đó là chuyển đổi từ doanh nghiệp xuất khẩu thô sang thương hiệu có giá trị cao: Không chỉ dừng lại ở việc xuất khẩu nông sản như cà phê, tiêu, gia vị, Phúc Sinh đã đầu tư mạnh vào chế biến sâu, tạo ra những sản phẩm có thương hiệu riêng như K Coffee, K Pepper, Cascara,... giúp nâng cao giá trị nông sản Việt Nam

Tiếp đến là xây dựng hệ sinh thái bền vững: Chúng tôi không chỉ mua nguyên liệu mà còn hợp tác trực tiếp với nông dân, xây dựng vùng trồng đạt chuẩn quốc tế như Rainforest Alliance, phát triển bền vững, cải tạo canh tác theo tiêu chuẩn Châu Âu,... giúp đảm bảo chất lượng ổn định và bền vững.

Ứng dụng công nghệ để tăng năng suất và kiểm soát chất lượng: Chúng tôi đầu tư vào nhà máy chế biến với công nghệ tiên tiến hàng đầu thế giới, đảm bảo sản phẩm luôn đạt chuẩn xuất khẩu, chất lượng là yếu tố cam kết hàng đầu.

Phúc Sinh Group cũng mở rộng thị trường và đa dạng hóa sản phẩm: Thay vì chỉ tập trung vào một thị trường hoặc một dòng sản phẩm, Phúc Sinh liên tục mở rộng ra nhiều quốc gia và phát triển thêm các dòng sản phẩm phù hợp với nhu cầu tiêu dùng hiện đại như cà phê hòa tan, cà phê phin giấy…

Nhờ vào chiến lược chặt chẽ này, chúng tôi không chỉ thuyết phục được quỹ đầu tư mà còn khiến họ tin tưởng vào tiềm năng dài hạn của Phúc Sinh. Quan trọng hơn hết, điều giúp chúng tôi vượt qua được thử thách không chỉ là kế hoạch, mà là sự cam kết thực hiện nó một cách nhất quán, minh bạch và bền vững.

PV: Trong bối cảnh hiện nay, khi mà niềm tin trong kinh doanh dường như trở nên mong manh hơn, theo ông, các doanh nghiệp trẻ cần phải làm gì để xây dựng và duy trì được chữ tín với đối tác, khách hàng và cộng đồng?

Trong bối cảnh hiện nay, khi mà niềm tin có thể dễ dàng bị xói mòn, tôi nghĩ rằng các doanh nghiệp trẻ cần tập trung vào ba yếu tố quan trọng để xây dựng và duy trì chữ tín.

Đó là minh bạch trong mọi hành động. Cụ thể, các doanh nghiệp cần phải luôn minh bạch trong quy trình làm việc, giao dịch và cả trong cách xử lý vấn đề. Khi có sự cố hoặc vấn đề phát sinh, hãy chủ động giải quyết một cách rõ ràng và công khai thay vì giấu giếm. Khách hàng và đối tác sẽ đánh giá cao sự trung thực và thái độ chủ động của doanh nghiệp.

Tiếp đến đó là duy trì chất lượng là nền tảng: Đừng bao giờ thỏa hiệp với chất lượng vì lợi ích ngắn hạn. Chất lượng sản phẩm và dịch vụ không chỉ là yếu tố cạnh tranh, mà còn là biểu tượng của chữ tín. Việc duy trì chất lượng, dù có thể tốn kém, sẽ giúp doanh nghiệp khẳng định được uy tín lâu dài.

Đồng thời cần phải xây dựng mối quan hệ bền vững: Các doanh nghiệp trẻ cần chú trọng vào việc xây dựng mối quan hệ bền vững với đối tác và khách hàng, không phải chỉ dựa vào lợi ích trước mắt. Họ cần lắng nghe, hiểu rõ nhu cầu của khách hàng, và luôn đưa ra những giải pháp đáng tin cậy, phù hợp với giá trị của cả hai bên.

PV: Nhiều người cho rằng ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị) chỉ là một 'trào lưu' nhất thời, hoặc chỉ dành cho các doanh nghiệp lớn. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào? Và ông hình dung vai trò của ESG trong tương lai của ngành nông nghiệp Việt Nam sẽ ra sao?

Tôi không nghĩ ESG chỉ là một "trào lưu" nhất thời hay chỉ dành cho các doanh nghiệp lớn. Ngược lại, ESG là xu hướng tất yếu và sẽ trở thành tiêu chuẩn bắt buộc đối với mọi doanh nghiệp, đặc biệt là trong ngành nông nghiệp.

Tại Phúc Sinh, chúng tôi đã thực hiện ESG hơn 15 năm, khi khái niệm này trở nên phổ biến. Khi đầu tư vào các vùng nguyên liệu ESG, hợp tác trực tiếp với nông dân để nâng cao tiêu chuẩn canh tác, và áp dụng công nghệ xanh trong sản xuất, chúng tôi không chạy theo xu hướng mà đang xây dựng một nền tảng kinh doanh bền vững thực sự.

Vì thị trường ngày nay - từ khách hàng đến đối tác quốc tế - đều đòi hỏi sự minh bạch và trách nhiệm từ doanh nghiệp. Nếu không có ESG, doanh nghiệp sẽ tự loại mình khỏi cuộc chơi. Trong tương lai, ESG sẽ không chỉ là yếu tố "cộng thêm" mà là điều kiện tiên quyết để phát triển. Đặc biệt, ngành nông nghiệp Việt Nam - vốn có lợi thế lớn về xuất khẩu - cần nhanh chóng thích ứng để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thế giới. Tôi tin rằng, nếu doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam đầu tư nghiêm túc vào ESG ngay từ bây giờ, chúng ta không chỉ nâng cao giá trị sản phẩm mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững trên thị trường toàn cầu.

PV: Thực tế cho thấy, việc triển khai ESG không phải lúc nào cũng dễ dàng. Ông có thể chia sẻ về những 'nỗi đau' mà Phúc Sinh đã từng trải qua trong quá trình này, và những bài học kinh nghiệm quý báu mà ông đã rút ra được?

Đúng là triển khai ESG không hề dễ dàng và Phúc Sinh cũng đã trải qua không ít "nỗi đau" trong quá trình này. Thách thức lớn nhất chính là sự thay đổi tư duy. Khi chúng tôi bắt đầu hướng dẫn nông dân canh tác theo tiêu chuẩn Rainforest Alliance (RA) hay phát triển cà phê sạch, không ít người hoài nghi: "Làm nông bao lâu nay vẫn vậy, cần gì phải thay đổi?"

Việc thuyết phục họ từ bỏ cách làm cũ, đầu tư vào phương pháp mới tốn rất nhiều thời gian, công sức và cả chi phí hỗ trợ ban đầu. Một khó khăn khác là chi phí đầu tư lớn nhưng lợi nhuận không đến ngay lập tức. Chẳng hạn, công nghệ sấy lạnh Colombia giúp giữ nguyên hương vị cà phê và cascara, nhưng chi phí đầu tư không nhỏ.

Nếu chỉ nhìn vào lợi nhuận ngắn hạn, nhiều doanh nghiệp sẽ e ngại. Nhưng chúng tôi tin rằng đầu tư cho ESG là đầu tư cho tương lai, và thực tế đã chứng minh: những sản phẩm có giá trị bền vững, đạt tiêu chuẩn cao sẽ có chỗ đứng vững chắc trên thị trường.

Bài học lớn nhất mà tôi rút ra được là, ESG không phải chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội. Khi làm ESG một cách nghiêm túc, doanh nghiệp không chỉ bảo vệ môi trường, hỗ trợ cộng đồng mà còn tạo ra giá trị khác biệt, nâng cao năng lực cạnh tranh. Điều quan trọng là phải kiên định, nhìn xa hơn lợi ích trước mắt và xây dựng một hệ sinh thái bền vững - nơi doanh nghiệp, nông dân và khách hàng đều hưởng lợi.

PV: Chuyển đối xanh là xu thế tất yếu để phát triển bền vững. Vậy Phúc Sinh đã thực hiện chuyển đổi xanh như thế nào?

Phúc Sinh đã thực hiện chuyển đổi xanh theo một chiến lược bài bản và thực tiễn, không chỉ ở mức định hướng mà đi vào từng khâu cụ thể trong chuỗi giá trị, từ nông trại đến nhà máy và sản phẩm cuối cùng.

Tại Phúc Sinh, chúng tôi bắt đầu từ gốc - tức là nông trại. Cụ thể, chúng tôi đầu tư vào trang trại cà phê đạt chuẩn Rainforest Alliance, đảm bảo canh tác bền vững, bảo vệ rừng và đa dạng sinh học; đồng thời hỗ trợ nông dân sử dụng phân bón hữu cơ, giảm thiểu hóa chất độc hại để bảo vệ đất và nguồn nước. Cùng với đó là áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn, tận dụng phụ phẩm cà phê (vỏ quả cà phê) để chế biến trà Cascara, giảm lãng phí và tạo thêm giá trị kinh tế tạo ra 1 sản phẩm độc đáo đã nổi tiếng ở Nam Mỹ.

Song song với đó, Phúc Sinh còn ứng dụng công nghệ sản xuất xanh, như đầu tư dây chuyền sấy lạnh công nghệ Colombia, giúp giữ trọn hương vị và dưỡng chất mà không cần dùng quá nhiều năng lượng. Tối ưu quy trình sản xuất để giảm phát thải CO2, sử dụng năng lượng tái tạo trong một số khâu chế biến.

Bao bì sản phẩm cũng chuyển dần sang vật liệu thân thiện môi trường, giảm rác thải nhựa. Đồng thời tối ưu logistics để giảm lượng khí thải từ vận chuyển, hướng tới mô hình chuỗi cung ứng xanh.

Ngoài ra, Phúc Sinh không chỉ 'làm xanh' mà còn hướng đến giá trị con người, hỗ trợ nông dân về kỹ thuật, thu mua giá tốt để đảm bảo họ có lợi nhuận ổn định khi làm nông nghiệp sạch.

Có thể nói, chuyển đổi xanh không phải là xu hướng nhất thời mà là con đường Phúc Sinh cam kết theo đuổi. Chúng tôi vẫn tiếp tục đầu tư vào ESG, phát triển các sản phẩm organic, mở rộng thị trường cho nông sản xanh của Việt Nam ra thế giới. Phúc Sinh không chỉ "nói" về chuyển đổi xanh mà thực sự "làm", biến nó thành một phần trong mô hình kinh doanh của chúng tôi.

PV: Từ quá trình chuyển đổi xanh thành công này, ông có thể chia sẻ cách thức làm sao để một doanh nghiệp thấy chuyển đổi xanh không quá khó khăn?

Cần khẳng định rằng, chuyển đổi xanh là xu thế nhưng cần sự kiên nhẫn rất nhiều. Nhưng kiên nhẫn không chưa đủ, tài chính vững mạnh sẽ giúp doanh nghiệp dần dần chuyển đổi xanh.

Trước hết, doanh nghiệp cần phải xác định điểm xuất phát, cụ thể là đánh giá tác động môi trường của doanh nghiệp, từ nguyên liệu, sản xuất đến vận hành. Cùng với đó, doanh nghiệp cần bắt đầu từ những thay đổi nhỏ như thay thế bao bì nhựa bằng vật liệu sinh học, sử dụng năng lượng tái tạo hoặc tối ưu hóa quy trình sản xuất để giảm lãng phí.

Tiếp đến là ứng dụng công nghệ xanh, tận dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng, tự động hóa sản xuất để giảm phát thải. Đồng thời kết nối với các nhà cung cấp xanh, hợp tác với tổ chức chứng nhận để đạt tiêu chuẩn bền vững. Tận dụng chính sách hỗ trợ tìm hiểu và tận dụng các chính sách ưu đãi, quỹ hỗ trợ của Chính phủ và tổ chức quốc tế về phát triển bền vững.

Một trong những điều doanh nghiệp cần thực hiện nữa là truyền thông về cam kết xanh, cụ thể là xây dựng hình ảnh thương hiệu bền vững, thu hút khách hàng và nhà đầu tư quan tâm đến ESG.

PV: Thị trường nông sản toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng với nhiều xu hướng mới. Đâu là xu hướng mà ông cho rằng sẽ có tác động lớn nhất đến Phúc Sinh Group trong năm 2025, và Phúc Sinh đã chuẩn bị như thế nào để 'đón sóng'?

Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, không chỉ về chất lượng mà còn về cách chúng được sản xuất. Các thị trường lớn như EU, Mỹ đang siết chặt các tiêu chuẩn về truy xuất nguồn gốc, carbon footprint và ESG compliance. Điều này đặt ra thách thức lớn cho doanh nghiệp xuất khẩu nông sản, nhưng cũng mở ra cơ hội cho những ai đi trước đón đầu.

Chúng tôi đã và đang số hóa chuỗi cung ứng thông qua blockchain và hệ thống kiểm soát chất lượng chặt chẽ. Điều này giúp khách hàng có thể theo dõi toàn bộ hành trình của sản phẩm, từ trang trại đến ly cà phê. Với hệ thống này, Phúc Sinh không chỉ đáp ứng yêu cầu từ thị trường mà còn xây dựng lòng tin với đối tác và người tiêu dùng.

Không chỉ tập trung vào xuất khẩu, Phúc Sinh cũng đang đầu tư mạnh vào hệ thống bán lẻ nội địa thông qua K Coffee và các nền tảng online như Kphucsinh.vn, Shopee, Lazada. Điều này giúp chúng tôi không chỉ phụ thuộc vào thị trường quốc tế mà còn khai thác tiềm năng tiêu dùng trong nước.

Thị trường 2025 sẽ đầy thách thức, nhưng tôi tin rằng ai sẵn sàng thay đổi, đầu tư đúng hướng sẽ nắm bắt được cơ hội lớn. Phúc Sinh không chỉ "đón sóng" mà còn chủ động tạo ra xu hướng - biến nông sản Việt Nam thành sản phẩm có giá trị cao trên bản đồ thế giới.

Giang Phạm

Nguồn Doanh nhân & Pháp luật : https://doanhnhan.vn/phuc-sinh-group-va-vua-ho-tieu-phan-minh-thong-chon-noi-dau-esg-de-kien-tao-gia-tri-ben-vung-cho-nong-san-viet-81072.html