Kế hoạch chào sàn còn bỏ ngỏ
Chiến lược Phát triển ngành ngân hàng Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đặt ra yêu cầu đến năm 2020 hoàn thành việc niêm yết cổ phiếu của các ngân hàng thương mại cổ phần trên sàn chứng khoán Việt Nam. Trước đó, Đề án “Cơ cấu lại thị trường chứng khoán và thị trường bảo hiểm đến năm 2020 và định hướng đến năm 2025” cũng yêu cầu đến hết năm 2020, toàn bộ các ngân hàng thương mại niêm yết, đăng ký giao dịch trên thị trường chính thức như một trong những giải pháp cơ cấu lại cơ sở hàng hóa cho thị trường chứng khoán.
“Hạn chót” đã qua từ lâu. Nhiều cổ phiếu ngân hàng đã chào sàn thành công trong thời gian qua theo định hướng của Chính phủ. Đến thời điểm hiện tại, phần lớn các ngân hàng TMCP đang hoạt động (ngoại trừ các ngân hàng yếu kém, trong diện chuyển giao bắt buộc) đều đã lên sàn. Trong năm nay, hầu hết các ngân hàng đang giao dịch trên UPCoM dự kiến sẽ chuyển sang niêm yết tại HOSE hoặc HNX, theo kế hoạch đã được thông qua tại đại hội cổ đông (ĐCĐCĐ) thường niên 2025.
Ngân hàng TMCP Đại chúng Việt Nam (PVcomBank ) là một trong số ít những ngân hàng đến nay chưa công bố kế hoạch niêm yết cổ phiếu lên sàn.
Lần gần nhất ban lãnh đạo PVcomBank đề cập đến vấn đề niêm yết cổ phiếu là tại ĐHĐCĐ thường niên ngân hàng năm 2022. Khi đó, trả lời câu hỏi của cổ đông về vấn đề niêm yết cổ phiếu, ông Nguyễn Khuyến Nguồn, thành viên HĐQT PVcomBank cho biết ngân hàng đã trình Ngân hàng Nhà nước cho phép chủ động lựa chọn thời điểm niêm yết để bảo vệ cao nhất lợi ích của cổ đông.
Kế hoạch và định hướng 2025 mà ban lãnh đạo PVcomBank đặt ra tại ĐHĐCĐ thường niên cũng như báo cáo thường niên 2024 của ngân hàng mới đây không đề cập gì đến lộ trình hay thời điểm dự kiến lên sàn. Mặc dù theo Danh sách công ty đại chúng đã đăng ký với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhưng chưa niêm yết, đăng ký giao dịch UpCoM tính đến ngày 31/12/2024 mà UBCK công bố hồi tháng 2/2025 vừa qua đã có sự xuất hiện của một số ngân hàng thương mại, trong đó có PVcomBank.
Trong khi chưa lên sàn, cổ phiếu PVcomBank hiện được chào bán, chào mua trên thị trường OTC.
Trên website sanotc.com, một cổng thông tin giao dịch cổ phiếu OTC được biết đến rộng rãi, các bản tin rao bán, rao mua cổ phiếu PVcomBank vẫn được đăng tải, dù lượng tin đăng đã giảm nhiều so với thời 2021-2022 sôi động.
Ở phía bán, từ khoảng 2023 đến nay, giá rao bán cổ phiếu PVcombank thường dao động quanh khoảng 5.000đ-6.000đ, tức bằng nửa hoặc hơn nửa mệnh giá. Mức giá này thấp hơn nhiều so với giá rao bán sát mệnh giá của cổ phiếu PVcomBank giai đoạn 2021-2022. Điều đó có nghĩa giá cổ phiếu PVcomBank rao bán trên thị trường OTC đã giảm 40-50% trong 4 năm qua.
Ở chiều ngược lại, mức giá rao mua cũng rất thấp. Gần đây nhất, tháng 5/2025, một thành viên đăng tin gom mua 20.000 cổ phiếu PVcomBank với mức giá 4.000 đồng, tức chưa bằng nửa mệnh giá. Trong khi đó, hồi 2021-2022, có nhiều thời điểm người mua sẵn sàng trả mức giá sát mệnh giá, khoảng 8.500-9.700 đồng để mua cổ phiếu PVcomBank.
Kết quả kinh doanh biến động
Dù chưa lên sàn, trong khoảng 2 năm trở lại đây, PVcomBank đã đều đặn công bố thông tin kết quả kinh doanh. Gần đây nhất, quý I/2025, ngân hàng báo lãi trước thuế 489 tỷ đồng, tăng 58% so với cùng kỳ năm ngoái và hoàn thành vượt kế hoạch lợi nhuận năm tới 340%.
Cụ thể, trong quý I/2025, PVcomBank ghi nhận thu nhập lãi và các khoản thu nhập tương tự đạt 4.054,5 tỷ đồng, tăng 16% so với cùng kỳ 2024. Chi phí lãi giảm 13% về 2.841 tỷ đồng, chủ yếu do mức giảm mạnh gần 25% của chi phí trả lãi tiền gửi. Thu nhập lãi thuần quý I/2025 nhờ đó tăng gấp 4,9 lần cùng kỳ năm ngoái, đạt 1.213,5 tỷ đồng.
Thu nhập lãi thuần tích cực là yếu tố dẫn dắt tăng trưởng lợi nhuận quý I của ngân hàng trong bối cảnh thu nhập ngoài lãi suy yếu; với lãi thuần từ hoạt động mua bán chứng khoán đầu tư và chứng khoán kinh doanh đều giảm mạnh cùng khoản lỗ 81 tỷ đồng từ hoạt động kinh doanh ngoại hối.
Cùng với tiết giảm chi phí hoạt động, việc co kéo chi phí dự phòng rủi ro (chỉ hơn 7 tỷ đồng, bằng chưa đầy ¼ cùng kỳ) đã góp phần giúp PVcomBank đạt mức lãi trước thuế 489 tỷ đồng trong quý I/2025, vượt xa mục tiêu lãi trước thuế hợp nhất cả năm 111 tỷ đồng.
Quý I/2025 không phải quý duy nhất PVcomBank báo lãi đột biến. Cùng kỳ năm 2024, ngân hàng cũng từ báo lãi trước thuế hợp nhất quý I đạt 309 tỷ đồng, gấp gần 3 lần mục tiêu lợi nhuận năm. Tuy nhiên đà tăng lợi nhuận đã gián đoạn ngay sau đó, khi quý II cùng năm, ngân hàng quay đầu báo lỗ đậm 240 tỷ đồng. Sau hai quý cuối năm kinh doanh không nhiều khởi sắc, cả năm 2024, ngân hàng báo lãi trước thuế hợp nhất gần 127 tỷ đồng.
Kết quả kinh doanh của PVcomBank những quý gần đây có sự biến động đáng kể. Ảnh: T.D tổng hợp từ BCTC
Biểu đồ kết quả kinh doanh từng quý của PVcomBank cho thấy sự biến động đáng kể trong chỉ số lợi nhuận của ngân hàng, so với xu hướng tăng tốc hoặc ổn định của đa phần các ngân hàng trong hệ thống.
Chẳng hạn, Bac A Bank hiện là ngân hàng có quy mô vốn điều lệ gần tương đương PVcomBank. 3 năm gần nhất (2022, 2023 và 2024), Bac A Bank đều ghi nhận lợi nhuận tăng trưởng dương và vượt 1.000 tỷ đồng, cao hơn nhiều so với mức lợi nhuận hàng năm của PVcomBank (chỉ nhỉnh 100 tỷ đồng).
Quy mô vốn điều lệ gần tương đương, song lợi nhuận của Bac A Bank bỏ xa PVcomBank trong những năm qua.. Ảnh: T.D tổng hợp từ BCTC
Cũng theo BCTC quý I, dư nợ tín dụng cho vay khách hàng của PVcomBank tại thời điểm 31/3/2025 mới chỉ tăng chưa đầy 1% so với đầu năm, thấp hơn rất nhiều mức trung bình ngành. Nhất là trong bối cảnh hàng loạt ngân hàng trong hệ thống tăng tốc tín dụng ngay từ đầu năm với mức tăng trưởng tín dụng quý I cá biệt có nhà băng đạt tới 9%.
Tiền gửi của khách hàng tăng gần 2% khi PVcomBank liên tục nằm trong nhóm các ngân hàng có lãi suất tiết kiệm cao trong hệ thống ở nhiều kỳ hạn.
Về chất lượng tài sản, tại thời điểm 31/3/2025, dư nợ xấu (nợ nhóm 3,4,5) tại PVcomBank đạt 3.616 tỷ đồng, nhích nhẹ so với đầu năm. Trong đó, nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) là 2.544 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng hơn 70% trong dư nợ xấu.
Tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cho vay đạt 3,12%. Tỷ lệ bao nợ xấu khoảng 53%, thấp hơn mức trung bình ngành là 80%.
Trong khi dư nợ xấu nhích nhẹ, nợ nhóm 2 (một chỉ báo sớm về rủi ro chuyển nhóm nợ trong thời gian tới) cũng tăng gần 16% so với đầu năm lên 2.070 tỷ đồng.
Chuyên gia: Ngân hàng chưa lên sàn cần có lộ trình niêm yết trên sàn chính thức
Theo PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân, Giảng viên cao cấp trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh, để đạt tới sự minh bạch cao, các ngân hàng phải niêm yết trên các sàn tập trung. Việc niêm yết sẽ đặt ra các yêu cầu bắt buộc về việc công bố thông tin, các báo cáo tài chính phải được kiểm toán... Đồng thời, niêm yết cổ phiếu cũng sẽ giúp tăng tính thanh khoản, tạo điều kiện để ngân hàng huy động vốn hiệu quả hơn trên thị trường chứng khoán. Tăng vốn điều lệ là điều kiện cần để các ngân hàng nâng hệ số an toàn vốn (CAR), đáp ứng các chuẩn mực quốc tế và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Do vậy, ông Huân cho rằng các ngân hàng chưa lên sàn cần có lộ trình niêm yết trên sàn chính thức. Chỉ khi ngân hàng trở thành công ty đại chúng thực sự và mọi hoạt động được công khai minh bạch thì cổ đông mới có cơ sở đánh giá, góp ý cho công tác quản trị điều hành cũng như nhà đầu tư có cơ sở lường đón rủi ro.
TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính ngân hàng thì nhìn nhận có thể có một số lý do khiến ngân hàng chần chừ khi lên sàn, chẳng hạn như ngại công khai minh bạch, nhất là những ngân hàng có kết quả kinh doanh yếu kém, hay vướng mắc về nợ xấu, tồn đọng nợ xấu lớn chưa được xử lý và quan ngại việc lên sàn ngay sẽ tác động đến định giá cổ phiếu chưa tối ưu. Vị chuyên gia đồng thời cho rằng Ngân hàng Nhà nước và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nên yêu cầu các ngân hàng có lộ trình niêm yết rõ ràng, thậm chí nếu cần thiết có thể tính đến các biện pháp xử phạt để tạo động lực cho ngân hàng niêm yết trên sàn, góp phần vào sự minh bạch và lành mạnh hệ thống.
Diên Vỹ