Hiện thực hóa giấc mơ an cư, lạc nghiệp
Xã Khánh Sơn, với trên 28.400 người Raglai sinh sống, chiếm hơn 70% dân số, từng có tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo luôn ở mức cao, tạo áp lực lớn lên công tác an sinh xã hội của tỉnh Khánh Hòa. Đời sống vật chất của bà con quẩn quanh với những cây trồng cho thu nhập bấp bênh như ngô, mía hay cà phê. Sự bấp bênh kinh tế đã kéo dài tình trạng thiếu thốn, khiến nhiều gia đình lâm vào cảnh nhà tạm, nhà dột nát, ảnh hưởng đến tinh thần và khả năng tiếp cận giáo dục của thế hệ trẻ.
Cây sầu riêng giúp người đồng bào Raglai thoát nghèo, có cuộc sống ấm no hạnh phúc. Ảnh: PV
Chị Mấu Thị Quỳnh ở xã Khánh Sơn chia sẻ, trước đây, trồng cà phê xen kẽ các loại cây khác nhưng thu nhập không ổn định, không đủ trang trải sinh hoạt hàng ngày. Bước ngoặt đến khi cán bộ địa phương vận động chuyển đổi, hỗ trợ cây giống, trang thiết bị và hướng dẫn kỹ thuật chuyên sâu. Chị Quỳnh đã kiên trì áp dụng, và cây sầu riêng đã đền đáp xứng đáng. Hiện tại, gia đình chị sở hữu khoảng 87 cây sầu riêng trên diện tích 3.000m2. Vụ thu hoạch gần nhất đã cho 40 tấn quả, với nguồn thu lên đến 300 triệu đồng, giúp gia đình chị Quỳnh chính thức thoát khỏi danh sách hộ nghèo một cách bền vững.
Gia đình chị Cao Thị Tâm ở thôn Liên Hòa, cũng là một trong những hộ dân người đồng bào Raglai được hỗ trợ chuyển đổi. Vụ mùa đầu tiên, vườn cây đã cho lứa quả hơn một tấn, thu về khoảng 80 triệu đồng. Niềm vui khấm khá đã tiếp thêm động lực, khiến chị Tâm sẵn sàng tìm hiểu thêm nhiều kỹ thuật canh tác, đầu tư mở rộng diện tích sầu riêng.
Câu chuyện của bà Cao Thị Cánh tại thôn Liên Bình càng xúc động, thể hiện rõ vai trò của chính sách hỗ trợ trong những hoàn cảnh khó khăn nhất. Từng là hộ nghèo lâu năm, một mình bà Cánh phải gồng gánh nuôi 5 con nhỏ, bám víu vào mảnh đất khô cằn với ngô, mía, cà phê. Giữa lúc ấy, các chính sách hỗ trợ của Nhà nước đã trở thành điểm tựa cho khát vọng thoát nghèo của bà.
Trước năm 2021, gia đình bà Cánh được hỗ trợ giống, phân bón, hệ thống tưới để chuyển đổi. Khi thiếu vốn đầu tư ban đầu, vườn sầu riêng phát triển kém, bà tiếp tục được đưa vào Chương trình giảm nghèo bền vững của địa phương, được vay vốn ngân hàng với lãi suất ưu đãi. Có vốn, bà mạnh dạn đầu tư mở rộng diện tích sầu riêng lên 5 sào (khoảng 100 cây).
Nhờ được hướng dẫn kỹ thuật bài bản, vườn sầu riêng của bà đã cho thu hoạch hai vụ, đạt mức lãi ổn định trên dưới 100 triệu đồng/năm. Thu nhập ổn định không chỉ giúp các con bà Cánh có đủ điều kiện ăn học, mà minh chứng rõ ràng nhất còn là căn nhà kiên cố, khang trang trị giá khoảng 400 triệu đồng của gia đình đã được xây dựng năm 2024.
Sầu riêng - cây trồng chủ lực của Khánh Sơn
Trong vòng 20 năm qua, vùng núi Khánh Sơn đã thử nghiệm và phát triển nhiều loại cây ăn quả, nhưng sầu riêng nổi lên là cây trồng có giá trị kinh tế cao và bền vững nhất. Hiện nay, diện tích cây ăn quả toàn vùng đã đạt hơn 3.640ha, trong đó sầu riêng chiếm ưu thế với hơn 70% diện tích, đạt trên 2.600ha. Đặc biệt, đã có đến 1.700ha sầu riêng cho thu hoạch, sản lượng trên dưới 18.000 tấn/năm, mang lại tổng trị giá kinh tế lên đến khoảng 1.000 tỷ đồng cho người dân. Những con số này đã định vị sầu riêng, mở ra hướng đi mới cho kinh tế vùng núi.
Không chỉ có sầu riêng tươi, huyện miền núi Khánh Sơn đã có sản phẩm sấy đầu tiên. Ảnh Đặng Tuấn - TTXVN
Thành công này có được là nhờ sự đồng hành sát sao của chính quyền địa phương và việc lồng ghép hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia. Chủ tịch UBND xã Khánh Sơn Nguyễn Quốc Đông cho biết, giai đoạn 2020 - 2025, tỷ lệ hộ nghèo trên toàn xã đã giảm bình quân 7%/năm - mức giảm đáng kể nhất trong công tác giảm nghèo ở nông thôn mới, góp phần vào thành công chung của tỉnh Khánh Hòa.
Để phát triển sầu riêng thành ngành kinh tế mũi nhọn thực sự, chính quyền địa phương đã phối hợp mở các lớp tập huấn về trồng và chăm sóc cây sầu riêng theo quy trình chất lượng cao, hình thành các mô hình khuyến nông. Mới đây nhất là triển khai dự án SACCR, hỗ trợ vật tư nông nghiệp và thiết bị tưới hiện đại cho bà con nông dân. Việc này bảo đảm sầu riêng Khánh Sơn không chỉ đạt sản lượng cao mà còn đáp ứng được các tiêu chuẩn chất lượng khắt khe của thị trường.
Chính quyền xã đã tạo điều kiện cho bà con tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội, hỗ trợ kịp thời cho các hộ nghèo, cận nghèo và hộ mới thoát nghèo thông qua Chương trình chuyển đổi cơ cấu cây trồng để mua phân bón và đầu tư.
Tuy nhiên, khi sản lượng tăng nhanh, vấn đề lớn nhất mà nông dân Khánh Sơn phải đối mặt là sự biến động giá cả nông sản sau mỗi vụ thu hoạch, đặc biệt trong bối cảnh thị trường tiêu thụ ngày càng phức tạp. Chị Phạm Thị Huyên, Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn Liên Hòa, bày tỏ: "Điều quan trọng nhất là cần có đầu ra bền vững, giá cả tốt. Từ đó, người dân hoàn toàn có thể làm chủ cuộc sống và trở nên khá giả nhờ nghề trồng sầu riêng".
Anh Việt