Trong suốt gần một thập kỷ qua, các phiên bản nâng cấp hàng năm của smartphone chủ yếu tập trung vào cải tiến camera, mở rộng kích thước màn hình và tăng thời lượng pin. Tuy nhiên, những thay đổi đó dường như không còn đủ để thu hút người dùng như trước.
XU HƯỚNG NGẠI ĐỔI ĐIỆN THOẠI
Theo báo cáo từ International Data Corporation (IDC), thị trường smartphone đã trải qua giai đoạn khó khăn với mức giảm doanh số kỷ lục trong quý 4/2022 do nhu cầu yếu. Trong giai đoạn này, thị trường smartphone toàn cầu đã chứng kiến mức giảm kỷ lục 18,3% so với cùng kỳ năm trước, với 300,3 triệu chiếc được xuất xưởng. Mức giảm kéo theo tổng doanh số cả năm 2022 giảm 11,3%, xuống còn 1,21 tỷ chiếc.
Đồng thời, hãng nghiên cứu Counterpoint Research cũng cho biết, thị trường smartphone đã liên tục sụt giảm trong năm 2023, với tổng doanh số giảm 6% so với năm trước, đạt mức thấp nhất trong một thập kỷ, chỉ còn khoảng 1,15 tỷ chiếc.
Năm 2022 và 2023, thị trường smartphone chứng kiến sự sụt giảm rõ rệt
Tuy nhiên, tình hình năm 2025 có phần khả quan hơn khi doanh số smartphone tăng 1,4% so với cùng kỳ năm ngoái trong quý 2. Dù vậy, các yếu tố như tỷ lệ thất nghiệp còn cao, lạm phát và sự bất định trong chính sách thuế quan toàn cầu vẫn là những rào cản lớn, khiến nhu cầu của người tiêu dùng chưa thể tăng mạnh trở lại.
Một xu hướng đáng chú ý là người dùng ngày càng giữ smartphone lâu hơn. Tập đoàn dịch vụ tài chính toàn cầu Morgan Stanley ước tính vòng đời thay thế smartphone đã kéo dài tới 4,7 năm và có thể đạt 5 năm vào năm 2026.
Giám đốc điều hành kiêm Chủ tịch Verizon, Hans Vestberg trong một cuộc phỏng vấn với CNBC năm 2024 cho biết, người dùng thuê bao của Verizon thường giữ điện thoại trên 36 tháng, đánh giá đây là một khoảng thời gian rất dài so với thói quen đổi điện thoại hàng năm trước đây. Ông Vestberg nhớ lại, ngày xưa, mọi người đổi điện thoại mỗi năm và đó là thời kỳ thật sự hào hứng.
Theo dữ liệu của Consumer Intelligence Research Partners (CIRP), phần lớn người dùng nâng cấp smartphone chủ yếu do nhu cầu thực tế như thiết bị cũ hỏng hóc, pin yếu hoặc màn hình vỡ chứ không phải vì các tính năng hay công nghệ mới. Công ty này nhận định có đến 68% người mua smartphone tại Mỹ thay máy vì các lý do thiết thực như vậy.
Nhận thấy xu hướng này, các ông lớn công nghệ đã nỗ lực đổi mới sản phẩm để kích thích nhu cầu mua sắm. Samsung, một trong những hãng tiên phong ra mắt smartphone màn hình gập vào năm 2019, gần đây công bố số lượng đặt trước cho các mẫu Galaxy Z Fold và Z Flip mới nhất đã tăng hơn 25% so với thế hệ trước đó. Đây là dấu hiệu cho thấy thiết kế mới mẻ và trải nghiệm khác biệt đang dần thu hút người dùng trở lại.
Không chỉ Samsung, gần như tất cả các nhà sản xuất lớn chạy hệ điều hành Android như Motorola, Google, cũng như các thương hiệu Trung Quốc như Oppo đều đã gia nhập thị trường smartphone gập nhằm tận dụng xu hướng mới này và cạnh tranh với Apple.
IPHONE 17 AIR MỞ RA KỲ VỌNG THU HÚT NGƯỜI DÙNG
Mới đây, Apple đã cho ra mắt iPhone 17 Air, đánh dấu một sự thay đổi thiết kế lớn nhất cho dòng sản phẩm chủ lực của họ trong gần 10 năm qua. Lãnh đạo của Apple mô tả chiếc điện thoại này là mỏng nhẹ đến mức như tan biến trong lòng bàn tay khi ra mắt.
Sự xuất hiện của iPhone Air diễn ra vào thời điểm Apple và toàn thị trường smartphone đều đang rất cần sự đổi mới. iPhone Air được nhiều nhà phân tích nhìn nhận như bước đi nhằm khơi lại nhu cầu nâng cấp, đặc biệt khi Apple dự báo doanh số iPhone 16 thấp hơn kỳ vọng trong dịp ra mắt năm 2024, đặt áp lực lên Apple phải có một sản phẩm tạo được sự khác biệt.
Dù vẫn chưa rõ iPhone Air có thể tạo nên làn sóng nâng cấp lớn như thời iPhone 6 hay không, nhiều ý kiến lạc quan cho rằng thiết kế mỏng nhẹ, khác biệt thực sự là điểm thu hút mạnh hơn so với những bản nâng cấp nhỏ giọt trong các năm gần đây. Quan trọng hơn, sản phẩm này có thể định hướng tương lai cho dòng iPhone.
Thiết kế siêu mỏng nhẹ của iPhone 17 Air mở ra cơ hội thu hút nhiều người dùng hơn
Francisco Jeronimo, nhà phân tích của IDC nhận xét, dòng iPhone 17 là sự đổi mới thiết kế lớn nhất kể từ iPhone X và đó đã là lý do đủ mạnh để người dùng nâng cấp.
Dù Apple vẫn chưa ra mắt điện thoại gập, nhưng đã dành nhiều năm chuẩn bị cho viễn cảnh người dùng không còn xếp hàng mua iPhone. Trong gần một thập kỷ qua, Apple đã mở rộng lĩnh vực dịch vụ số và thiết bị đeo, những mảng giúp duy trì lòng tin nhà đầu tư khi tăng trưởng iPhone chậm lại. Hiện mảng dịch vụ kỹ thuật số là ngành kinh doanh lớn thứ hai của Apple, chỉ sau iPhone, dù gần đây hãng đang đối mặt với một số vụ kiện ảnh hưởng đến vị thế thống trị.
iPhone Air được xem là bước đầu giúp iPhone trở nên hấp dẫn hơn sau nhiều năm với thiết kế và cảm giác cầm nắm thực sự khác biệt. Trước đây, thiết kế iPhone chỉ thay đổi nhẹ qua các năm, chưa có bước đột phá lớn kể từ iPhone X ra mắt năm 2017 với màn hình lớn và Face ID thay thế nút Home.
Dù iPhone Air bị cắt giảm một số tính năng so với iPhone 17 và 17 Pro như chỉ có một camera, nó vẫn thu hút người dùng muốn trải nghiệm thiết kế mới mà không cần nâng cấp camera hay màn hình lớn.
Chuyên gia phân tích Dan Ives của Wedbush Securities cho rằng, những thiết kế táo bạo có thể thúc đẩy tỷ lệ nâng cấp iPhone tăng mạnh trong 12 - 18 tháng tới. Ông ước tính có khoảng 315 triệu trong số 1,5 tỷ người dùng iPhone toàn cầu chưa nâng cấp máy trong bốn năm qua và đang đến lúc cần đổi mới.
Các nhà phân tích tại Forrester cũng đồng tình rằng, thiết kế đột phá của iPhone Air đủ sức thu hút những người dùng chần chừ nâng cấp vì không có lựa chọn thực sự khác biệt.
Bên cạnh đó, mẫu iPhone Air mới cũng báo hiệu Apple có thể đang suy nghĩ lại toàn diện về thiết kế iPhone. Việc tập trung vào độ mỏng có thể rất có lợi cho các mẫu iPhone gập trong tương lai, nếu Apple quyết định phát triển chúng. Các smartphone gập như Galaxy Z Fold hay Google Pixel Fold thường khá dày khi gập lại như hai điện thoại chồng lên nhau. Vì thế, yếu tố mỏng nhẹ trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Về mặt công nghệ, iPhone Air còn được trang bị chip kết nối không dây mới mang tên N1, giúp cải thiện hiệu suất wifi và bluetooth. Những cải tiến về kết nối không dây sẽ rất quan trọng nếu Apple thực sự phát triển iPhone không cổng sạc. Bloomberg đưa tin, Apple có thể khởi động lại kế hoạch phát triển iPhone không cổng sạc nếu iPhone Air thành công.
Sự cải tổ sâu rộng này có thể là điều cần thiết trong bối cảnh nhiều dự đoán cho rằng các thiết bị AI thế hệ mới như kính thông minh có thể thay thế một số chức năng quan trọng của smartphone. Meta, Google và Samsung đều đầu tư phát triển kính thông minh có thể phân tích môi trường và trả lời câu hỏi, trong khi OpenAI hợp tác với cựu giám đốc thiết kế Apple Jony Ive để phát triển một thiết bị AI bí ẩn.
Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa smartphone sẽ biến mất trong tương lai gần. Có thể cách sử dụng smartphone sẽ thay đổi nếu kính thông minh trở nên phổ biến, tương tự như máy tính để bàn và laptop vẫn tồn tại, dù không còn là thiết bị chính để truy cập internet trong thời đại di động.
Apple hiểu rõ sự chuyển dịch này. Eddy Cue, Phó Chủ tịch cấp cao phụ trách dịch vụ của Apple từng nói trong phiên tòa chống độc quyền với Google rằng: “Bạn có thể không cần iPhone nữa trong 10 năm tới”.
Ngọc Nhi