Một số trường hợp người dân đã phải từ bỏ ý định chuyển mục đích SDĐ, chấp nhận chưa có sổ đỏ, vì số tiền quá lớn. Đây là vướng mắc của các địa phương khi thực hiện Luật Đất đai 2024. Vì vậy, việc Chính phủ vừa ban hành Nghị định 226/2025/NĐ-CP, nới thời gian ghi nợ tiền SDĐ khi cấp sổ đỏ lần đầu, đã tạo “khoảng thở” tài chính, giúp người dân giảm áp lực tài chính, thuận lợi trong an cư.
Nghị định 226 có hiệu lực từ 15/8/2025, với nội dung đáng chú ý là hộ gia đình, cá nhân khi được cấp sổ đỏ lần đầu, nếu có nhu cầu, sẽ được phép ghi nợ toàn bộ tiền SDĐ. Thời hạn ghi nợ kéo dài cho đến khi người SDĐ thực hiện quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp hoặc góp vốn bằng quyền SDĐ. Trước khi tiến hành các giao dịch này, họ phải hoàn tất nghĩa vụ tài chính. Đặc biệt, trong trường hợp tặng cho hoặc thừa kế quyền SDĐ, người nhận thuộc hộ nghèo, cận nghèo hoặc là người thừa kế trực tiếp, thì vẫn được tiếp tục ghi nợ.
Chính sách ghi nợ được áp dụng trong giai đoạn từ tháng 8/2024 đến hết 31/7/2029, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân có sổ đỏ, giãn gánh nặng tài chính ban đầu, đồng thời góp phần thúc đẩy tiến độ cấp sổ đỏ trên phạm vi cả nước.
Trước đó, tại cuộc họp với các Bộ, ngành và địa phương về sửa các quy định liên quan tính tiền SDĐ đầu tháng 8/2025 vừa qua, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã nhấn mạnh quan điểm khoản thu khi chuyển mục đích SDĐ phải có căn cứ rõ ràng, trong đó cần làm rõ lý do thu, điều chỉnh giảm. Đồng thời, Phó Thủ tướng yêu cầu phân định trách nhiệm giữa Nhà nước, DN và tránh lãng phí tài nguyên đất đai; lưu ý phân biệt từng nhóm khi tính tiền chuyển mục đích SDĐ.
“Người dân mua đất lần đầu để làm nhà ở thì phải tính mức thu phù hợp với khả năng chi trả, bảo đảm quyền lợi và khả năng tiếp cận thực tế. Còn ai giữ đất bỏ hoang, đầu cơ, chậm triển khai dự án thì phải xử lý khác”, Phó Thủ tướng nêu quan điểm; đề nghị giao HĐND cấp tỉnh căn cứ điều kiện thực tế để quyết định mức thu cụ thể, gồm phần chênh lệch giữa diện tích trong và ngoài hạn mức khi chuyển mục đích SDĐ. Địa phương cũng được phép áp dụng chính sách miễn, giảm tiền SDĐ cho người nghèo, cư dân vùng khó khăn. Những quan điểm chỉ đạo này của lãnh đạo Chính phủ sau đó đã được đưa vào các văn bản mới ban hành, trong đó có Nghị định 226.
Luật Đất đai 2024 đã có những bước cải cách mạnh mẽ, xuất phát từ thực tiễn và nhu cầu của người dân. Tuy nhiên, một số vấn đề còn bất cập cũng đã xảy ra và đã nhanh chóng được cơ quan chức năng nhận diện, rà soát, gỡ vướng. Đặc biệt như với Nghị định 226, quan điểm “khoan sức dân”, công bằng đã được thể hiện rất rõ nét; góp phần quan trọng hoàn thiện khung pháp lý về đất đai, gỡ khó trong cấp sổ đỏ, bảo đảm quyền lợi chính đáng của người dân; nâng cao hiệu quả quản lý, SDĐ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Nghị định 226 cũng là minh chứng cho thấy cơ quan chức năng luôn lắng nghe, kịp thời điều chỉnh chính sách để các quy định pháp luật thực sự phục vụ đời sống, đáp ứng đời sống, phù hợp thực tế.
Nguyễn Duy Khương