Quân đội Mỹ có thực sự cần một chiếc xe tăng hybrid mới tích hợp AI?

một ngày trướcBài gốc

Quân đội Mỹ từng rất tự hào về M1A2 Abrams, mẫu xe tăng chiến đấu chủ lực (MBT) từng làm nên chiến thắng áp đảo trong Chiến tranh vùng Vịnh năm 1991. Với uy lực và độ bền vượt trội, Abrams đã trở thành biểu tượng của sức mạnh thiết giáp Mỹ. Tuy nhiên, sau hơn ba thập kỷ, bối cảnh chiến trường đã thay đổi đáng kể.

Theo National Interest, chiến sự tại Ukraine là ví dụ điển hình cho thấy hiệu quả của xe tăng truyền thống đang bị đặt dấu hỏi. Những hệ thống vũ khí hiện đại như máy bay không người lái, tên lửa chống tăng cá nhân và đạn dược thông minh đang làm giảm đáng kể vai trò của MBT trên chiến trường.

Xe tăng Abrams do Mỹ sản xuất - Ảnh: Getty

Công nghệ vượt trội

Được giới thiệu lần đầu tại Hội nghị Hiệp hội lục quân Mỹ năm 2022 bởi General Dynamics Land Systems, AbramsX là câu trả lời cho nhu cầu nâng cấp M1A2. Mục tiêu đặt ra là đảm bảo vị thế thống trị của thiết giáp Mỹ đến giữa thế kỷ 21. Tuy nhiên, hiệu quả thực tế của mẫu xe tăng này vẫn còn là dấu hỏi lớn.

Thay vì tiếp tục dòng M1A2 SEPv4, Lầu Năm Góc (Bộ Quốc phòng Mỹ) đã chuyển hướng sang dự án M1E3 Abrams, bước đệm cho AbramsX. Xe tăng mới được thiết kế nhẹ hơn, khoảng 60 tấn, giúp tăng khả năng cơ động, vận chuyển và triển khai trong các chiến dịch phản ứng nhanh. Lớp giáp tiên tiến và tháp pháo không người lái góp phần giữ nguyên khả năng sống sót mà vẫn giảm trọng lượng.

Động cơ điện lai (hybrid), kết hợp giữa diesel và pin, mang lại hiệu quả nhiên liệu cao hơn tới 50% so với thế hệ trước. Ngoài ra, xe tăng có thể hoạt động "im lặng" nhờ sử dụng pin để giảm phát thải nhiệt và âm thanh, giúp tăng tính tàng hình. Pin cũng cung cấp điện cho các thiết bị cảm biến, vũ khí và máy bay không người lái điều khiển từ xa.

Vũ khí chính của AbramsX là pháo 120mm XM360, hỗ trợ đạn điều khiển và tên lửa phóng từ nòng. Tháp pháo được trang bị trạm vũ khí điều khiển từ xa XM914 30mm, tăng hiệu quả đối phó với máy bay không người lái và bộ binh. Các hệ thống bảo vệ chủ động (APS) kết hợp ba radar và bệ phóng, bảo vệ toàn diện trước các mối đe dọa từ trên cao.

Một điểm nổi bật khác là hệ thống điều khiển tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI), có khả năng tự động xác định, đánh giá và cảnh báo các mối đe dọa. Kíp lái có thể nhận diện mục tiêu từ khoảng cách xa và phản ứng kịp thời. Hệ thống quang học 360 độ cho phép quan sát toàn cảnh mà không cần xoay tháp pháo.

AbramsX cũng có khả năng phóng và điều khiển máy bay không người lái như Switchblade 300, hỗ trợ trinh sát và tấn công từ xa theo mô hình MUM-T - khái niệm tác chiến hiện đại trong đó phương tiện có người điều khiển (như xe tăng, máy bay, hoặc xe thiết giáp) phối hợp tác chiến chặt chẽ với phương tiện không người lái (như máy bay không người lái UAV, robot mặt đất UGV, hay drone vũ trang).

Kỳ vọng lớn, thách thức nhiều

AbramsX phù hợp với định hướng hiện đại hóa toàn diện của Lục quân Mỹ, bao gồm cả nâng cấp xe Stryker và các hệ thống pháo tầm xa. Xe tăng mới này cũng hỗ trợ cho chương trình OMT (xe tăng có người lái tùy chọn), hướng đến việc giảm vai trò của con người trong chiến đấu mặt đất.

Về mặt chiến lược, AbramsX là lời khẳng định của Mỹ về ưu thế thiết giáp trước các đối thủ như Nga với T-14 Armata hay Trung Quốc với Type 99A. Trong khi đối thủ còn gặp vấn đề về độ tin cậy hoặc khả năng bảo vệ kíp lái, thì AbramsX được đánh giá cao nhờ cảm biến tiên tiến, AI và khả năng tích hợp linh hoạt.

Dù có tiềm năng lớn, AbramsX vẫn đối mặt nhiều thách thức. Cho đến tháng 5 năm 2025, quân đội Mỹ chưa đặt hàng nguyên mẫu, và AbramsX mới dừng ở mức công nghệ trình diễn. Nếu mọi thứ diễn ra đúng kế hoạch, mẫu xe tăng này có thể đạt năng lực tác chiến ban đầu vào đầu thập niên 2030.

Chi phí phát triển cao, đặc biệt là khi tích hợp các công nghệ AI, APS và động cơ lai, đặt ra vấn đề lớn về ngân sách. Lầu Năm Góc từng gặp khó khăn với các dự án tốn kém như F-35, khiến nhiều người lo ngại AbramsX sẽ lặp lại sai lầm tương tự. Sự phức tạp công nghệ cũng dễ dẫn tới khó khăn trong bảo trì và vận hành thực tế.

Ngoài ra, động cơ lai sử dụng pin lithium, một lựa chọn gây tranh cãi, có thể tăng nguy cơ cháy nổ, đặc biệt nếu bị tấn công bởi máy bay không người lái mang thuốc nổ, biến AbramsX thành mục tiêu đắt đỏ.

Một vấn đề đang được đặt ra là mức độ cần thiết của các mẫu xe tăng chiến đấu chủ lực (MBT) hạng nặng trong bối cảnh chiến tranh phi đối xứng hiện đại, nơi mà máy bay không người lái và vũ khí di động đã làm thay đổi hoàn toàn cách thức tác chiến. Thực tế chiến sự tại Ukraine cho thấy, MBT của cả hai phía đều trở nên dễ bị tổn thương trước các hệ thống vũ khí linh hoạt, chi phí thấp và dễ triển khai.

Mặc dù AbramsX thể hiện bước tiến đáng kể về công nghệ, nhưng khả năng tương thích với môi trường chiến trường hiện đại đang bị giới hạn. Trong điều kiện ngân sách quốc phòng cần được sử dụng hiệu quả, việc chuyển hướng đầu tư sang các nền tảng không người lái nhỏ gọn, dễ thay thế và có chi phí thấp hơn được xem là một phương án hợp lý hơn.

AbramsX phản ánh nỗ lực của Mỹ trong việc duy trì lợi thế quân sự, song thực tế cũng cho thấy nhu cầu đánh giá lại tính phù hợp của các hệ thống thiết giáp truyền thống trong bối cảnh chiến tranh đang thay đổi. Đổi mới hiệu quả không chỉ nằm ở việc nâng cấp các biểu tượng cũ, mà còn đòi hỏi tư duy lại toàn diện về cách tiếp cận chiến tranh trong tương lai.

Hoàng Vũ

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/quan-doi-my-co-thuc-su-can-mot-chiec-xe-tang-hybrid-moi-tich-hop-ai-233169.html