Quản lý, kiểm soát các loài ngoại lai xâm hại: Cần khắc phục 'khoảng trống' pháp luật

10 giờ trướcBài gốc

Hoàn thiện pháp luật về quản lý loài ngoại lai xâm hại

Theo Luật Đa dạng sinh học (ĐDSH) 2008, loài ngoại lai là loài sinh vật xuất hiện và phát triển ở khu vực vốn không phải là môi trường sống tự nhiên của chúng. Loài ngoại lai xâm hại (NLXH) là loài ngoại lai lấn chiếm nơi sinh sống hoặc gây hại đối với các loài sinh vật bản địa, làm mất cân bằng sinh thái tại nơi chúng xuất hiện và phát triển.

Tại Hội thảo quốc gia về tăng cường quản lý loài NLXH tại Việt Nam do Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) phối hợp với Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tổ chức vừa qua, Thứ trưởng Bộ NN&MT Nguyễn Quốc Trị nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ngăn ngừa và kiểm soát các loài NLXH khi đây là 1 trong 5 nguyên nhân hàng đầu gây suy giảm ĐDSH toàn cầu.

Trên thực tế, các cơ quan chức năng tại Việt Nam ghi nhận các loài như ốc bươu vàng, cây mai dương và lục bình đang gây ra những tác động nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp, hệ sinh thái nước ngọt và sinh kế của người dân. ThS. Trần Trọng Anh Tuấn, Cục Bảo tồn thiên nhiên và ĐDSH, Bộ NN&MT cho biết, một số ví dụ điển hình về nhập khẩu sinh vật NLXH có thể kể đến: nhập khẩu 40 tấn rùa tai đỏ tại Cần Thơ, nhập khẩu tôm càng đỏ làm giống tại Sóc Trăng, nhập nội cá lau kiếng làm cảnh đã gây hại cho các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long,…

Pháp luật hiện hành đã có quy định cụ thể về quản lý cấp trung ương và địa phương với công tác quản lý, kiểm soát các loài NLXH. Đơn cử, Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ NN&MT) chủ trì phối hợp với các Bộ, cơ quan ngang Bộ khác, UBND cấp tỉnh tổ chức điều tra, xác định loài sinh vật NLXH và ban hành danh mục các loài NLXH. UBND cấp tỉnh tổ chức điều tra để lập Danh lục các loài NLXH trên địa bàn; cấp phép cho việc nuôi trồng, cấp phép sinh vật ngoại lai trên địa bàn (sau khi xác định không có nguy cơ xâm hại);…

Tuy nhiên, ông Tuấn chỉ ra những bất cập còn hiện hữu như vẫn chưa có quy trình thống nhất, chưa có sự phối hợp chặt chẽ từ Trung ương đến địa phương; nhận thức của các cấp, các ngành đối với tác động của sinh vật NLXH chưa cao; kỹ năng, kiến thức quản lý, kiểm soát, diệt trừ sinh vật NLXH vẫn còn nhiều hạn chế. Do đó, việc xây dựng, hoàn thiện nội dung quản lý sinh vật NLXH là cần thiết, trong đó cần cụ thể hóa quy định về phát hiện sớm, phản ứng nhanh; quy định về kiểm soát/diệt trừ; đồng thời bổ sung các quy định quản lý các loài ngoại lai bao gồm cả động vật cảnh, cây cảnh, động thực vật là thức ăn cho các động vật nuôi.

Hiện dự thảo Thông tư quy định về Danh mục loài NLXH đang được lấy ý kiến đóng góp để hoàn thiện.

Tăng cường hợp tác liên ngành, hợp tác quốc tế

Là quốc gia giàu ĐDSH nhưng Việt Nam cũng rất dễ bị tổn thương trước sự xâm nhập và lan rộng của các loài ngoại lai, do thiếu dữ liệu và giám sát dài hạn, hạn chế nguồn lực và sự phối hợp liên ngành và nhận thức cộng đồng còn thấp. Các đại biểu tại Hội thảo thống nhất rằng, để đạt được mục tiêu trong Chiến lược quốc gia về ĐDSH đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 cũng như thực hiện cam kết quốc tế, Việt Nam cần tăng cường phối hợp liên ngành giữa các lĩnh vực như nông nghiệp, m-ôi trường, giao thông, kiểm dịch,… và các cấp chính quyền địa phương. Đồng thời, cần huy động hơn nữa sự tham gia của cộng đồng trong công tác quản lý, bảo tồn ĐDSH.

Bà Ramla Khalidi, Trưởng Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam nhấn mạnh rằng: “Giải quyết vấn đề loài NLXH không chỉ là bảo vệ hệ sinh thái. Đó là bảo vệ con người, bảo vệ sức khỏe, bảo vệ sinh kế, bảo vệ tương lai của chúng ta. Mỗi bước trong quá trình xâm lấn đều quan trọng. Mỗi sự chậm trễ đều phải trả giá. Chính sách và thể chế là chưa đủ. Chúng ta cần con người, cần nâng cao nhận thức cộng đồng, cần xây dựng năng lực địa phương, cần huy động khu vực tư nhân, cần trao quyền cho cộng đồng”. Bà khẳng định UNDP sẽ đồng hành cùng Việt Nam trong việc xây dựng Hướng dẫn quốc gia về điều tra, giám sát và quản lý loài NLXH.

Đỗ Trang

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/quan-ly-kiem-soat-cac-loai-ngoai-lai-xam-hai-can-khac-phuc-khoang-trong-phap-luat.html