Quản lý thuế: Cần lộ trình hợp lý cho hộ kinh doanh

15 giờ trướcBài gốc

Hoạt động kinh doanh, buôn bán tại chợ Hàn, Thành phố Đà Nẵng. (Ảnh ANH ĐÀO)

Dân hiểu, dân tin

Triển khai thực hiện của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân, Nghị quyết số 139/NQ-CP của Chính phủ về triển khai Nghị quyết 198/2025/QH15, thành phố Đà Nẵng sẽ rà soát và ban hành Đề án phát triển kinh tế tư nhân. Đề án tập trung xác định các nhiệm vụ nhằm đạt mục tiêu cả nước có 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030. Đồng thời, Đà Nẵng sẽ ban hành chính sách riêng góp phần phát triển mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân.

Theo chuyên gia kinh tế, Tiến sĩ Nguyễn Đình Cung, khu vực kinh tế tư nhân được chính thức thừa nhận trong Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ VI (tháng 12/1986). Tuy nhiên, hộ kinh doanh là hình thức kinh tế đã tồn tại từ trước đó, với bản chất là các đơn vị sản xuất hàng hóa quy mô nhỏ, bao gồm các hộ và cá nhân sản xuất thủ công, các nhà cung cấp dịch vụ mang tính chất là kinh tế phụ gia đình. Đây là yếu tố mang tính chất đặc thù của nền kinh tế Việt Nam.

Sau thời kỳ Đổi mới, hình thức hộ kinh doanh trở nên phổ biến nhờ thủ tục đơn giản và chi phí thấp. Qua hàng chục năm, khu vực kinh tế cá thể đã tồn tại dưới nhiều hình thức, từ quán nước, thúng xôi vỉa hè, quầy tạp hóa nhỏ, cửa hàng cắt tóc, gội đầu, tiệm may đến các hộ kinh doanh lớn như ki-ốt tại chợ đầu mối, nhà hàng, khách sạn,…

Có hộ, cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ kiếm thêm thu nhập, nhưng cũng có hộ đạt quy mô lớn, hoạt động trong các ngành, nghề kinh doanh có điều kiện mà vẫn không tuân thủ hệ thống quy chuẩn của doanh nghiệp. Do đó, môi trường pháp lý giữa doanh nghiệp và hộ kinh doanh có sự khác biệt lớn. Nhiều quy định cho doanh nghiệp không thể triển khai với khu vực kinh tế cá thể do hạn chế về kỹ năng và chi phí.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Đình Cung, việc thay đổi để minh bạch hóa hoạt động sản xuất, kinh doanh, tạo sự công bằng giữa các thành phần kinh tế là cần thiết nhưng phải có bước đi phù hợp với lộ trình. Điều này nghĩa là phải bảo đảm hài hòa giữa các yếu tố kinh tế, văn hóa, lịch sử hình thành phát triển khu vực kinh tế cá thể. Cần cắt bỏ nhiều thủ tục hành chính cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp siêu nhỏ. Khi ranh giới giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp ít khác biệt, sẽ khuyến khích các hộ kinh doanh chuyển đổi.

“Cần tập trung tuyên truyền để người dân hiểu và tin tưởng chính sách của Đảng, Nhà nước, tin tưởng vào sự đồng hành của Chính phủ trong phát triển . Đồng thời, quá trình chuyển đổi này cần thời gian vì hộ kinh doanh đã tồn tại và phát triển qua một chặng đường lịch sử. Mục tiêu là môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng không phải tăng thu ngân sách nhà nước. Người dân sẽ tự nguyện chuyển đổi thành doanh nghiệp khi thấy nhiều lợi ích và ít rủi ro”, Tiến sĩ Nguyễn Đình Cung nhấn mạnh.

Kiến nghị chưa vội xử phạt

Từ thực tế triển khai thực hiện Nghị định số 70/NĐ-CP về quy định hóa đơn điện tử của hộ, cá nhân kinh doanh, chuyên gia kinh tế Phạm Minh Thảo cho rằng, cần xem xét để các hộ kinh doanh có thời gian tìm hiểu quy định, làm quen với kỹ năng sử dụng và chuẩn bị chi phí mua sắm thiết bị.

Điều này rất cần thiết vì phần lớn các hộ kinh doanh nhỏ, quầy bán rau quả, nông, hải sản ở chợ chưa thể xuất hóa đơn ngay khi bán hàng. Thời gian này giúp cơ quan thuế tuyên truyền, hướng dẫn người nộp thuế, chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai và sử dụng hóa đơn điện tử. Sau đó, các hộ cố tình vi phạm mới bị xử phạt, truy thu thuế.

Các quy định về chính sách thuế mới cần đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện. Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam Nguyễn Văn Thân đề xuất Chính phủ cung cấp ứng dụng (app) kế toán miễn phí để hộ kinh doanh tự kê khai, tính thuế. Giải pháp này giúp người nộp thuế quản lý kinh doanh, vừa bảo đảm công khai, minh bạch và giảm tải công tác quản lý cho ngành thuế.

Theo các chuyên gia, để giảm tâm lý lo ngại của các hộ, cá nhân kinh doanh khi chuyển sang sử dụng , cần hướng dẫn cụ thể, “cầm tay chỉ việc” từng hộ hoặc nhóm hộ kinh doanh cùng ngành nghề, địa điểm. Vì cơ quan thuế không có đủ nhân sự nên phối hợp với đại lý thuế để hỗ trợ trực tiếp cho khách hàng tại địa chỉ kinh doanh.

Từ thực tế này, Cục Thuế đã gửi văn bản đề nghị các đơn vị cung cấp giải pháp hóa đơn điện tử phối hợp triển khai thực hiện tập trung cao điểm trong tháng 6 và tháng 7/2025, thiết lập kênh hỗ trợ kỹ thuật phản ứng nhanh, chuyên trách để tiếp nhận, xử lý ngay sự cố kỹ thuật phát sinh trong quá trình sử dụng hóa đơn điện tử.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Quốc Việt, Trường đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội, tính đến cuối năm 2024, cả nước có khoảng 5 triệu hộ kinh doanh, trong đó có 3,6 triệu hộ có mã số thuế nhưng chỉ đóng góp khoảng 4,5% tổng số thuế VAT, thuế thu nhập cá nhân. Con số này cho thấy chưa có sự công bằng trong thực hiện nghĩa vụ thuế giữa doanh nghiệp và các hộ, cá nhân kinh doanh. Nếu tiếp tục duy trì thuế khoán thì không thể xóa bỏ “vùng xám” phi chính thức trong khu vực kinh tế.

Tuy nhiên, cơ quan quản lý cần uyển chuyển khi thực thi chính sách, không nên hành chính hóa vì đây là chuyển đổi mang tính bước ngoặt trong công tác quản lý thuế, tác động lớn đến hàng triệu hộ kinh doanh. Quy định mới phải dễ thực hiện, phù hợp với năng lực của hộ kinh doanh, bảo đảm lợi ích đạt được lớn hơn chi phí tuân thủ.

HÀ TRANG-ĐÀO TUẤN

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/quan-ly-thue-can-lo-trinh-hop-ly-cho-ho-kinh-doanh-post886791.html