Quản lý vận hành nhà chung cư bằng Face ID/vân tay có cần sự đồng ý của từng cư dân?

6 giờ trướcBài gốc

Báo Pháp Luật TP.HCM nhận được phản ánh của nhiều cư dân tại một tòa nhà chung cư cao cấp ở phường Thạnh Mỹ Tây, TP.HCM liên quan đến việc phải quét khuôn mặt (Face ID) và vân tay khi đi thang máy chung cư.

Cư dân cho rằng việc Ban quản trị chuyển sang sử dụng Face ID/vân tay khi chưa thông qua hội nghị nhà chung cư là sai quy định.

Bên cạnh đó, họ cũng đặt vấn đề rằng Ban quản trị thu thập dữ liệu Face ID/vân tay khi không có sự đồng ý của từng cá nhân, không có cam kết bảo mật bằng văn bản là vi phạm pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân. Trường hợp thông tin của cư dân bị lộ thì ai sẽ chịu trách nhiệm?

Hơn 90% căn hộ đăng ký sử dụng hệ thống mới

Trao đổi với báo Pháp Luật TP.HCM, đại diện Ban quản trị tòa nhà chung cư này thông tin: Hội nghị nhà chung cư 2023 đã thông qua đề xuất của Ban quản trị về việc sử dụng quỹ bảo trì để trang bị hệ thống nhận diện khuôn mặt/vân tay phân tầng thang máy để thuận tiện và đảm bảo an ninh an toàn.

Từ đầu tháng 7-2025, tòa nhà triển khai nâng cấp, thay thế hệ thống đọc thẻ từ cũ trong thang máy bằng hệ thống nhận diện mới khuôn mặt, vân tay và thẻ. Chung cư ngưng sử dụng thẻ từ cũ vì hệ thống thẻ từ cũ bị sao chép, làm thẻ giả, cư dân cho người ngoài mượn thẻ để vào sử dụng các dịch vụ của tòa nhà gây mất an ninh, an toàn; ngoài ra, một số căn hộ cho thuê dạng Airbnb khá phức tạp.
Sau gần 1 tháng sử dụng, hệ thống đã mang lại nhiều tiện dụng cho cư dân. Tính đến thời điểm này, theo thông tin từ đơn vị quản lý có khoảng hơn 90% căn hộ đã đăng ký sử dụng hệ thống mới.
Hệ thống nhận diện mới bao gồm đầy đủ 3 tính năng khuôn mặt, vân tay, thẻ. Trong đó ưu tiên sử dụng khuôn mặt, vân tay theo tinh thần và quyết định của Hội nghị nhà chung cư 2023.

Hiện nay thẻ chưa được cấp đại trà cho các căn hộ mà cấp cho một số một số trường hợp đặc biệt như người già, trẻ em,...khó nhận diện khuôn mặt, vân tay.

Sẽ giải quyết triệt để tại hội nghị nhà chung cư 2025

Theo Ban quản trị tòa nhà chung cư này, liên quan đến khiếu nại của một số cư dân, tại cuộc họp ngày 30-7, Ban quản trị, đại diện UBND phường đã ghi nhận ý kiến của các bên liên quan. Ban quản trị đang đợi phản hồi, hướng dẫn từ UBND phường để thực hiện.

Hiện nay việc chung cư quản lý cư dân bằng Face ID/vân tay khá phổ biến. Ảnh: NGUYỄN CHÍNH

Cư dân các căn hộ (đang khiếu nại) chưa cài đặt Face ID, vân tay sẽ được cấp thẻ theo định mức thẻ của căn hộ. Các nội dung khác liên quan đến vấn đề sử dụng hệ thống nhận diện khuôn mặt, vân tay sẽ được trao đổi và quyết định tại hội nghị nhà chung cư 2025.

Vị đại diện Ban quản trị chung cư cũng cho biết, trên tinh thần ghi nhận góp ý của cư dân về việc xem xét cấp thẻ cho từng căn hộ để tiện cư dân sử dụng trong một số trường hợp cần thiết khi có người thân, bạn bè đến chơi..., Ban quản trị đã ghi nhận ý kiến và đề nghị Ban quản lý thống kê lên phương án xử lý hoặc trình hội nghị nhà chung cư tòa nhà vào tháng 8 sắp tới.

"Về bảo mật thông tin, chung cư đã có quy định chặt chẽ. Ngay từ khi mới đi vào hoạt động, nhiều hạng mục của chung cư như hồ bơi, phòng GYM, Sảnh lounge đã được quản lý bằng vân tay; đến nay không có cư dân nào phàn nàn về vấn đề lộ thông tin" - vị đại diện Ban quản trị thông tin thêm.

Phân định rõ giữa ứng dụng công nghệ và quyền riêng tư

Bình luận về câu chuyện này, luật sư Hoàng Kim Minh Châu (Đoàn LS TP.HCM) cho rằng các bên có liên quan cần phải phân biệt rõ giữa “chuyển đổi số” và “thu thập dữ liệu nhân thân”.

Chuyển đổi số có thể áp dụng cho một số hoạt động như trang bị camera an ninh, khởi tạo ứng dụng app quản lý vận hành, bảng tin điện tử, hệ thống kiểm soát ra vào bằng thẻ từ… vì đây là hướng đi tích cực, được khuyến khích để minh bạch, hiện đại hóa quản lý vận hành; hỗ trợ cơ quan chức năng khi xử lý các vấn đề về an ninh trật tự. Những tiện ích vừa nêu có thể được thực hiện thông qua cơ chế biểu quyết tại hội nghị nhà chung cư, phù hợp với các quy định pháp luật có liên quan.

Riêng việc xử lý dữ liệu cá nhân không thể đưa ra để biểu quyết đồng thuận chung theo nguyên tắc quá bán mà chỉ dựa vào cơ chế duy nhất là sự tự nguyện của từng cá nhân. Điều 38 Bộ luật Dân sự 2015 và khoản 1 Điều 21 Hiến pháp 2013 đã quy định về việc bảo vệ các quyền cơ bản của con người. Xét ở góc độ pháp lý và thực tiễn, chúng ta không đánh đổi quyền riêng tư để nhận lấy những tiện ích, trong khi có thể sử dụng bằng những biện pháp khác.

"Vì vậy, để việc áp dụng công nghệ số trong lĩnh vực quản lý vận hành nhà chung cư, Ban quản trị và Ban quản lý nhà chung cư cần thận trọng và kỹ lưỡng trong việc xây dựng nội quy, quy chế chung cư để tránh những tranh chấp hoặc vô tình gây hậu quả pháp lý đáng tiếc" - luật sư Hoàng Kim Minh Châu nói.

Phải căn cứ vào sự đồng ý của từng cá nhân

Trong bối cảnh chuyển đổi số, nhiều ban quản lý chung cư triển khai công nghệ như quét vân tay, nhận diện khuôn mặt (Face ID) để kiểm soát ra vào, vận hành thang máy, truy xuất lịch sử di chuyển… Tuy nhiên, việc thu thập và sử dụng dữ liệu (sinh trắc học) cá nhân cần được đặt trong khuôn khổ pháp lý chặt chẽ để tránh vi phạm quyền riêng tư của cư dân.

Luật sư Hoàng Kim Minh Châu

Theo Nghị định 13/2023 về bảo vệ dữ liệu cá nhân và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025 (sẽ có hiệu lực vào ngày 1-1-2026) thì dấu vân tay, hình ảnh khuôn mặt… được xếp vào nhóm “dữ liệu cá nhân nhạy cảm”. Theo đó, việc xử lý dữ liệu cá nhân nhạy cảm chỉ được thực hiện khi có sự đồng ý rõ ràng của chủ thể dữ liệu liệu cá nhân (khoản 2 Điều 9 Nghị định 13/2023). Mọi hành vi xử lý dữ liệu cá nhân khi chưa được sự đồng ý của chủ thể dữ liệu là vi phạm điều cấm của pháp luật (Điều 8 Nghị định 13/2023).

Việc áp dụng công nghệ số trong lĩnh vực quản lý vận hành chung cư là xu thế và được khuyến khích, ủng hộ bằng chủ trương của Nhà nước thông qua các quy định pháp luật cụ thể (khoản 7 Điều 189, khoản 13 Điều 191 Luật Nhà ở 2023 và khoản 7 Điều 4 Thông tư 05/2024/TT-BXD). Tuy nhiên, không có quy định nào bắt buộc cư dân phải cung cấp dữ liệu sinh trắc học để được sử dụng các tiện ích chung.

Như vậy, pháp luật không bắt buộc áp dụng vân tay hay Face ID. Mọi hình thức thu thập dữ liệu cư dân phải được sự đồng ý của từng chủ thể đơn lẻ chứ không thể áp dụng cơ chế biểu quyết, đồng thuận tập thể của hội nghị nhà chung cư.

Luật sư HOÀNG KIM MINH CHÂU, Đoàn LS TP.HCM

NGUYỄN CHÍNH

Nguồn PLO : https://plo.vn/quan-ly-van-hanh-nha-chung-cu-bang-face-idvan-tay-co-can-su-dong-y-cua-tung-cu-dan-post864043.html