Quần thể cây quý hiếm có tên trong Sách đỏ, được xem là 'hóa thạch sống' của rừng xanh

3 giờ trướcBài gốc

Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng nằm trong vùng sinh thái Bắc Trường Sơn với khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa. Đây là khu vực có tính đa dạng về hệ thống động, thực vật với nhiều loài quý hiếm và sự giàu có về các yếu tố đặc hữu.

"Hóa thạch sống" trong vùng lõi vườn quốc gia

Trong vùng lõi của Vườn có sự phân bố của quần thể bách xanh đá (Calocedrus rupestris) nguyên sinh. Bách xanh đá là một trong 7 loài cây lá kim, thuộc ngành hạt trần được phát hiện tại Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng. Loài này được xem là một "hóa thạch sống" cổ sơ của giới thực vật hạt trần, được xác định là loài đặc hữu của Việt Nam. Loài cổ thực vật này được cho là xuất hiện cách đây hàng triệu năm.

Trong vùng lõi của Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng có sự phân bố của quần thể bách xanh đá nguyên sinh với khu vực phân bố hơn 3.000 ha. (Ảnh: VQG PNKB).

Theo kết quả nghiên cứu của Ban Quản lý Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng cùng các chuyên gia, quần thể bách xanh đá phân bố trên các sườn, đỉnh núi đá vôi có độ cao từ 600 - 700m, nhiều cây có tuổi đời khoảng 500 năm.

Chúng mọc tập trung trong rừng nguyên sinh hỗn giao cây lá rộng và lá kim. Khu vực bách xanh đá sinh trưởng đều nằm sâu trong vùng lõi Vườn, đường tiếp cận bị chia cắt bởi địa hình núi đá vôi hiểm trở. Ước tính số cá thể bách xanh đá trưởng thành trong Vườn khoảng 592.543 cây.

Đây là quần thể bách xanh đá lớn nhất trong số các quần thể nhỏ lẻ còn sót lại trong tự nhiên. Khu vực phân bố của loài này có diện tích khoảng 3.018,1 ha (chiếm khoảng 2,45% diện tích của Vườn).

Quần thể bách xanh đá phân bổ trên các sườn, đỉnh núi đá vôi có độ cao từ 600 - 700m của Phong Nha - Kẻ Bàng, nhiều cây có tuổi đời khoảng 500 năm. (Ảnh: VQG PNKB).

Loài bách xanh đá được liệt vào nhóm IIA, Nghị định 06/2019/NĐ-CP (thực vật rừng nguy cấp, quý hiếm, hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại) và có tên trong phụ lục II công ước CITES, được Sách đỏ IUCN xếp tình trạng bảo tồn EN (nguy cấp).

Bách xanh đá trưởng thành có đường kính ngang ngực trung bình đạt 34,92cm, chiều cao đến ngọn trung bình đạt 8,52 m và đường kính tán trung bình 4,48 m. Loài này có hình thái thân không ổn định. Thân tương đối thẳng, tròn đều khi sống ở địa hình bằng phẳng. Thân u bướu, vặn vẹo khi cây sống ở địa hình vách đá cheo leo.

Bảo vệ "kho báu"

Với sự quý hiếm và quan trọng của loài này, Ban Quản lý Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng triển khai nhiều phương án bảo vệ. Khu vực phân bố quần thể bách xanh đá được giao cho Hạt Kiểm lâm của Vườn (nay là Trung tâm Bảo vệ rừng và Di sản thế giới) quản lý, bảo vệ.

Ban Quản lý Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng triển khai nhiều phương án bảo vệ quần thể bách xanh đá. (Ảnh: VQG PNKB).

Theo phương án được phê duyệt sẽ tăng cường tuần tra rừng, chốt chặn kiểm soát tại các cửa rừng để ngăn tiếp cận và khai thác trái phép. Phối hợp cùng người dân và các lực lượng để bảo vệ rừng, nắm bắt thông tin về nguy cơ phá rừng để ngăn chặn. Tiếp tục tuần tra để phát hiện các khu vực phân bố bách xanh đá tự nhiên chưa được ghi nhận.

Từ năm 2015, Trung tâm Cứu hộ, Bảo tồn và Phát triển sinh vật của Vườn thực hiện đề tài nghiên cứu nhân giống thử nghiệm bằng phương pháp giâm hom loài bách xanh đá. Mẫu được lấy từ các cành cây ngoài tự nhiên. Kết quả nhân giống vô tính, bách xanh đá sau 3 tháng giâm hom hình thành mô sẹo đạt trên 80 %, tuy nhiên tỷ lệ ra rễ còn thấp.

Hiện Ban quản lý Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng đang thực hiện đề án "Nghiên cứu, theo dõi sinh trưởng và phát triển loài bách xanh đá giai đoạn 2025 - 2027".

Quần thể bách xanh đá này là tài sản vô giá không chỉ của Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng mà còn của thế giới. Việc bảo tồn loài cây quý hiếm này là yêu cầu cấp thiết và ưu tiên hàng đầu.

Hùng Trần

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/quan-the-cay-quy-hiem-co-ten-trong-sach-do-duoc-xem-la-hoa-thach-song-cua-rung-xanh-169251016084637023.htm