Quản trị công ty: Cần bước tiến về chất

10 giờ trướcBài gốc

Quản trị công ty tốt là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp đi xa hơn, mạnh hơn và vững vàng hơn

Mục tiêu tăng điểm xếp hạng

Theo VIOD, đơn vị tham gia đánh giá Thẻ điểm Quản trị công ty ASEAN, Việt Nam đang đặt mục tiêu tăng điểm xếp hạng lên trên mức trung bình, nhằm cải thiện mặt bằng quản trị chung. Bên cạnh việc tiếp tục triển khai sâu sáng kiến Quản trị công ty VNCG50 - Top các doanh nghiệp tiên phong và cam kết nâng cao quản trị công ty tại Việt Nam, VIOD còn ra mắt sáng kiến Quản trị công ty bứt phá. Sáng kiến được triển khai đồng bộ rộng rãi cho các doanh nghiệp đang tăng trưởng mạnh, nhằm nâng cao quản trị công ty theo nguyên tắc “tuân thủ chủ động”, giúp doanh nghiệp chủ động nâng cấp quản trị để bắt nhịp với các yêu cầu mới từ thị trường và thể chế.

Trên thực tế, doanh nghiệp có thể tận dụng quản trị công ty như một “đường dẫn vốn” và “đòn bẩy chiến lược” trong giai đoạn phát triển mới.

Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Kinh tế - Tài chính Quốc hội nhấn mạnh rằng, điều tiên quyết với các doanh nghiệp trong thời đại mới là nâng cao năng lực quản trị. Quản trị công ty không phải là khái niệm xa vời, mà là một công cụ sống còn để doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, minh bạch và trường tồn trong môi trường cạnh tranh khốc liệt. Doanh nghiệp cần tái cấu trúc vận hành, tăng cường minh bạch tài chính, quản trị rủi ro và chuẩn hóa bộ máy theo chuẩn mực quốc tế. Quản trị công ty tốt là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp đi xa hơn, mạnh hơn và vững vàng hơn.

Năm 2024, Việt Nam có 69 doanh nghiệp được đánh giá Thẻ điểm Quản trị công ty ASEAN, tuy nhiên, mức điểm trung bình vẫn chưa thực sự cải thiện rõ rệt.

Bà Hà Thu Thanh, Chủ tịch VIOD cho biết, điểm thấp chủ yếu đến từ tư tưởng, cách thức và cam kết của hội đồng quản trị. Đơn cử, chưa có doanh nghiệp nào ở Việt Nam có tiêu chí thù lao, thưởng gắn với trách nhiệm giải trình để thể hiện tính phát triển bền vững của doanh nghiệp, hay nói cách khác là tích hợp các yêu cầu này vào lương thưởng của tổng giám đốc.

Vấn đề quản trị công ty tại Việt Nam vẫn cần cải thiện mức độ quan tâm của hội đồng quản trị và cổ đông lớn, đặc biệt là ở các doanh nghiệp gia đình. Ý chí của cổ đông lớn trong việc coi quản trị công ty là yếu tố gia tăng danh tiếng và mức độ hấp dẫn vẫn còn khá thấp, do bản thân các doanh nghiệp này còn yếu và mức độ đào tạo trên thị trường chưa cao. Hiện tại, chưa tới 10% doanh nghiệp xây dựng quy chế quản trị công ty và việc ứng dụng công nghệ trong tổ chức đại hội đồng cổ đông mới chỉ đạt 3%.

“Ở nhiều quốc gia ASEAN, người ta quy định bắt buộc thành viên hội đồng quản trị phải tham gia đào tạo 20 giờ, học và cập nhật các quy định mới, xu hướng mới hàng năm. Doanh nghiệp Việt Nam cũng cần như vậy, không thể chỉ sống bằng kinh nghiệm mà phải học hỏi xu hướng mới,” bà Hà Thu Thanh nhấn mạnh.

Những ưu tiên trong phòng họp của hội đồng quản trị

Quản trị công ty là công cụ sống còn để doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, minh bạch và trường tồn trong một môi trường cạnh tranh khốc liệt.

Trước làn sóng tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu, những biến động địa chính trị ngày càng gay gắt và cuộc khủng hoảng khí hậu đang leo thang, các hội đồng quản trị đang đối mặt với những thách thức phức tạp chưa từng có. Nhịp điệu quản trị vốn ổn định nay đã nhường chỗ cho sự linh hoạt và thích ứng, khi các thành viên hội đồng quản trị liên tục điều hướng giữa rủi ro và cơ hội trong một môi trường biến động nhanh chóng.

Năm 2025 chứng kiến sự thay đổi căn bản trong các ưu tiên của hội đồng quản trị, khi cả các thành viên kỳ cựu lẫn thành viên mới được bổ nhiệm đều mở rộng vai trò giám sát của mình, vượt ra khỏi các chỉ số tài chính truyền thống để bao quát các vấn đề như chuyển đổi công nghệ, tích hợp phát triển bền vững, chiến lược nhân tài và năng lực phục hồi tổ chức.

Thứ nhất, tư duy chiến lược vượt lên trên lợi nhuận ngắn hạn. Một trong những thay đổi rõ rệt nhất trong phòng họp hội đồng quản trị là sự chuyển dịch từ tư duy ngắn hạn sang việc kiến tạo giá trị bền vững. Mặc dù lợi ích cổ đông vẫn là ưu tiên hàng đầu, các thành viên hội đồng quản trị ngày càng xem xét các quyết định chiến lược theo nhiều mốc thời gian - từ quý hiện tại, đến các cột mốc 18 tháng và lộ trình 5 năm. Các nghiên cứu gần đây cho thấy, những hội đồng quản trị hoạt động hiệu quả trong năm 2025 dành khoảng 40% thời gian để thảo luận chiến lược dài hạn, so với chỉ 25% vào năm 2022. Sự thay đổi này phản ánh nhận thức rằng, những khoản đầu tư vào năng lực tổ chức hiện tại cần đủ khả năng chống chịu với các cú sốc của tương lai.

Như chủ tịch hội đồng quản trị một doanh nghiệp chia sẻ: “Chúng tôi không còn nhìn nhận mọi vấn đề chỉ qua lăng kính ngắn hạn mà đã đặt nó vào một bức tranh chiến lược rộng lớn hơn. Những cuộc thảo luận trong phòng họp hội đồng quản trị ngày nay đòi hỏi chúng tôi phải vừa ứng phó với các áp lực trước mắt, vừa đồng thời xây dựng nền tảng cho lợi thế cạnh tranh bền vững trong dài hạn”.

Thứ hai, chuyển đổi số - từ sáng kiến đến bắt buộc. Chuyển đổi công nghệ đã phát triển từ chuỗi các sáng kiến số riêng lẻ thành chiến lược chuyển đổi toàn diện mô hình kinh doanh. Việc quản trị trí tuệ nhân tạo (AI) trở nên đặc biệt quan trọng khi AI tạo sinh không ngừng tái định hình nhiều ngành công nghiệp. Hội đồng quản trị đang phải đối mặt với những vấn đề liên quan đến khung đạo đức, quyền sở hữu trí tuệ và tiềm năng nâng cao năng suất mà các công nghệ này mang lại.

Những thành viên hội đồng quản trị từng ủy quyền công việc giám sát công nghệ nay chuyển sang chủ động nâng cao trình độ công nghệ của bản thân. Một khảo sát gần đây đối với các thành viên hội đồng quản trị trên toàn cầu cho thấy, 77% thành viên đã tham gia các chương trình đào tạo công nghệ chính thức trong năm qua - tăng mạnh so với mức 32% vào năm 2023.

Thứ ba, tích hợp ESG - từ tuân thủ đến kiến tạo giá trị. Các yếu tố ESG đã vượt xa khuôn khổ tuân thủ đơn thuần, trở thành những thành phần cốt lõi trong chiến lược tạo dựng giá trị doanh nghiệp. Trong đó, việc lập kế hoạch chuyển đổi khí hậu đang trở thành ưu tiên hàng đầu.

Thứ tư, về nhân tài và văn hóa. Cuộc cạnh tranh thu hút nhân tài vẫn đang diễn ra gay gắt trong năm 2025, buộc các hội đồng quản trị phải nâng chiến lược phát triển nguồn nhân lực lên thành một ưu tiên trong quản trị. Các chỉ số về vốn con người, bao gồm tỷ lệ nghỉ việc, khoảng trống năng lực và các chỉ báo về “sức khỏe” văn hóa tổ chức, hiện nhận được mức độ quan tâm tương đương với các chỉ số tài chính trong các cuộc họp hội đồng quản trị.

Thứ năm, sự chuyển dịch trong cách thức làm việc - với mô hình làm việc kết hợp (hybrid) đã trở thành tiêu chuẩn trong nhiều ngành - đang đặt ra thách thức quản trị mới. Các hội đồng quản trị đang theo dõi sát sao tác động của môi trường làm việc phân tán đến đổi mới sáng tạo, chia sẻ tri thức và sự gắn kết trong tổ chức.

Khung lương thưởng cho ban điều hành cũng đang thay đổi, với các chỉ tiêu hiệu suất ngày càng gắn với mục tiêu phi tài chính như mục tiêu môi trường, đa dạng hóa nhân sự và các mốc đổi mới sáng tạo. Những hội đồng quản trị tiên phong đã mở rộng phạm vi giám sát nhân sự vượt ra ngoài ban điều hành (C-suite), bao gồm cả việc lập kế hoạch kế nhiệm cho các vị trí kỹ thuật và lãnh đạo then chốt trong toàn bộ tổ chức.

Thứ sáu, bền bỉ trước rủi ro - chuẩn bị sẵn sàng cho những điều không lường trước. Một trong những chuyển biến đáng kể nhất trong các ưu tiên của hội đồng quản trị là cách tiếp cận ngày càng toàn diện đối với giám sát rủi ro. Mặc dù các khung quản trị rủi ro doanh nghiệp truyền thống vẫn hữu ích, chúng đã bộc lộ hạn chế trong việc dự báo các tác động cộng hưởng của các gián đoạn diễn ra đồng thời - từ xung đột địa chính trị, sự kiện khí hậu cực đoan đến các sự cố công nghệ nghiêm trọng.

Việc xây dựng kịch bản ứng phó trở thành thực hành phổ biến của hội đồng quản trị; trong đó, thành viên định kỳ kiểm định các giả định chiến lược bằng cách mô phỏng hàng loạt kịch bản tương lai khác nhau. Những hoạt động này không còn chỉ tập trung vào các rủi ro có xác suất xảy ra cao, mà còn chủ động lồng ghép các tình huống hiếm gặp nhưng có thể gây ảnh hưởng sâu rộng, làm thay đổi căn bản mô hình kinh doanh hiện hữu. Tổn thương chuỗi cung ứng tiếp tục là một mối quan ngại cấp thiết. Sau nhiều năm bị gián đoạn do các biến động toàn cầu, các hội đồng quản trị đang ngày càng chú trọng rà soát lại thiết kế của toàn bộ mạng lưới chuỗi cung ứng - với trọng tâm chuyển từ “hiệu quả tối ưu” sang “khả năng chống chịu linh hoạt”.

Hà Chi

Nguồn ĐTCK : https://tinnhanhchungkhoan.vn/quan-tri-cong-ty-can-buoc-tien-ve-chat-post373771.html