Viện có, viện không
Tại Bệnh viện E (Hà Nội), chị Nguyễn Hồng Nhung đưa mẹ từ Vĩnh Phúc lên khám xương khớp. Điều khiến chị phấn khởi là toàn bộ kết quả xét nghiệm máu, chụp X-quang của mẹ thực hiện ở bệnh viện tuyến dưới được Bệnh viện E sử dụng lại. "Không phải xét nghiệm và chụp chiếu lại cũng tiết kiệm khoản tiền kha khá", chị cho hay.
Bệnh viện Bạch Mai triển khai hồ sơ bệnh án điện tử, liên thông kết quả xét nghiệm.
Tương tự tại Bệnh viện Bạch Mai, nhiều bệnh nhân được chuyển từ các bệnh viện tuyến Trung ương khác và bệnh viện tuyến tỉnh đến, khi đi cầm theo các kết quả xét nghiệm, chụp chiếu cũng được bệnh viện tiếp nhận sử dụng.
Theo PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, trừ khi các kết quả này hết thời hạn lâm sàng hoặc cần phải làm thêm xét nghiệm, chụp chiếu chuyên sâu hơn thì các bác sĩ mới chỉ định. Đây là mục tiêu của kết nối chuyển đổi số y tế, sử dụng và chia sẻ dữ liệu giữa các cơ sở y tế.
Tuy nhiên, tại nhiều cơ sở y tế hiện chưa liên thông khiến người bệnh vất vả, tốn kém khi mỗi lần chuyển sang cơ sở y tế mới.
Chỉ 2 ngày sau khám và phát hiện tràn dịch màng phổi ở Bệnh viện Đa khoa Quảng Ninh, ông Nguyễn Thành Nguyên (Quảng Ninh) được người nhà đưa tới Bệnh viện Phổi Quảng Ninh. Tại đây, ông được chỉ định chụp Xquang phổi mà không dùng kết quả vừa chụp ở bệnh viện trước đó.
Có dấu hiệu nghi ngờ ung thư phổi, ông Nguyên tiếp tục chuyển lên tuyến Trung ương. Và thêm một lần các bản phim chụp phổi và kết quả xét nghiệm trước đó vứt xó, ông Nguyên được chỉ định làm lại… để nhập viện điều trị.
Giảm thời gian, chi phí cho người bệnh
Theo nhận định một chuyên gia y tế, nếu việc liên thông kết quả cận lâm sàng được triển khai đồng bộ tại các cơ sở y tế, bệnh nhân đỡ một lần xét nghiệm, đỡ tốn tiền, giảm bớt công đoạn lấy mẫu bệnh phẩm, đỡ hao tổn sức khỏe, đỡ mất thời gian chờ đợi. Tuy nhiên, muốn liên thông phải chuẩn hóa tốt, quản lý chất lượng tốt.
Theo Quyết định số 316/QĐ-TTg, từ năm 2018 liên thông kết quả xét nghiệm giữa các bệnh viện hạng đặc biệt và hạng I, đến năm 2020 thực hiện liên thông với các bệnh viện trong cùng địa bàn tỉnh, thành phố và đến năm 2025 liên thông xét nghiệm ở tất cả các cơ sở khám chữa bệnh trên toàn quốc.
Cũng tại Chỉ thị số 07 về đẩy mạnh triển khai đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030, Thủ tướng giao Bộ Y tế chỉ đạo, đôn đốc 100% các bệnh viện trên toàn quốc phải triển khai bệnh án điện tử; liên thông dữ liệu giữa các bệnh viện tuyến huyện, tuyến tỉnh của địa phương với các bệnh viện thuộc Bộ Y tế, cắt giảm xét nghiệm cho người dân, hoàn thành trong tháng 9/2025.
Để thực hiện mục tiêu trên, Bộ Y tế yêu cầu các đơn vị gấp rút hoàn thiện thể chế, cụ thể chuẩn hóa bộ chỉ số cận lâm sàng, hoàn thiện bộ danh mục về chuyên môn, thuật ngữ lâm sàng; tính kết cấu chi phí ứng dụng công nghệ thông tin trong giá dịch vụ khám chữa bệnh; xây dựng định mức kinh tế kỹ thuật đối với các dịch vụ chẩn đoán hình ảnh y tế...
Khó thực hiện trong năm 2025
Ông Nguyễn Ngô Quang, Cục trưởng Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo (Bộ Y tế) cho biết, hiện cả nước có khoảng 3.000 phòng xét nghiệm, nhưng mới chỉ hơn 10% được chuẩn hóa.
Để liên thông kết quả xét nghiệm giữa các bệnh viện, Bộ Y tế sẽ đẩy nhanh tiến độ chuẩn hóa các phòng xét nghiệm trong thời gian tới. Bên cạnh đó, việc liên thông dữ liệu y tế sẽ thuận lợi khi 100% cơ sở y tế đồng bộ hóa hồ sơ bệnh án điện tử.
Theo thống kê của Bộ Y tế, hiện mới có 2 địa phương hoàn thành 100% bệnh viện công triển khai hồ sơ bệnh án điện tử là Phú Thọ, Bắc Ninh. Nhiều địa phương đã có kế hoạch chi tiết triển khai đến 30/9/2025 theo Chỉ thị của Thủ tướng như Thái Nguyên, Hà Nội, Thanh Hóa, Quảng Ninh, Nghệ An…
Đến thời điểm hiện tại, có 165 cơ sở khám, chữa bệnh sử dụng bệnh án điện tử không sử dụng bệnh án giấy, nhiều nhất tại Quảng Ninh 22 cơ sở; Hà Nội 21 cơ sở; Phú Thọ 19 cơ sở; TP.HCM và Nghệ An đều 13 cơ sở. Đáng nói, có 33 địa phương chưa có cơ sở y tế nào triển khai bệnh án điện tử.
Theo ông Quang, khó khăn, vướng mắc chính khi triển khai hồ sơ bệnh án điện tử là do phức tạp về quy trình chuyển đổi số tại mỗi đơn vị; hành lang pháp lý để đầu tư, thuê ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số chưa đầy đủ; cơ chế tài chính chưa hoàn thiện; nhân lực công nghệ thông tin còn thiếu và yếu…
Theo PGS.TS Phạm Quý Tường, Chủ tịch Hội Tin học Y tế Việt Nam, việc áp dụng bệnh án điện tử tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều rào cản lớn, từ hạ tầng số, nhận thức của lãnh đạo bệnh viện đến cơ chế tài chính và trình độ công nghệ thông tin của nhân viên y tế.
Một số lãnh đạo bệnh viện thừa nhận, với tình hình đơn vị tự chủ tài chính như hiện nay, việc đầu tư một khoản lớn vào hạ tầng, trang thiết bị công nghệ thông tin, phần mềm xây dựng bệnh án điện tử rất nan giải… nên rất cần cơ chế hỗ trợ từ Nhà nước.
Theo ước tính của Bộ Y tế, chỉ cần giảm được 1% số xét nghiệm thì mỗi năm chỉ tính riêng số xét nghiệm không phải thực hiện tại các bệnh viện khoảng 4,75 triệu lượt. Tính trung bình mỗi xét nghiệm có giá 50.000 đồng thì việc liên thông kết quả xét nghiệm giúp tiết kiệm hơn 237 tỷ đồng.
An Vũ