Quảng Nam bỏ V-League 2025 - 2026: Hồi chuông cảnh tỉnh

11 giờ trướcBài gốc

Câu lạc bộ Quảng Nam trước một trận đấu tại V-League 2024 - 2025. Ảnh: VPF .

Câu lạc bộ Quảng Nam chính thức rút lui khỏi mùa giải 2025 - 2026 không chỉ là câu chuyện của bóng đá xứ Quảng “bay màu” khỏi bản đồ bóng đá Việt Nam, mà còn cho thấy những lỗ hổng về tài chính, quản trị và chiến lược phát triển bền vững trong môi trường bóng đá chuyên nghiệp.

Khủng hoảng tài chính

Ngày 1/8, đúng 17 giờ - hạn chót đăng ký danh sách cầu thủ và chứng minh năng lực tài chính cho mùa giải mới - Câu lạc bộ Quảng Nam vẫn im lặng. Không hồ sơ, thông cáo, hoặc một lời giải thích chính thức gửi người hâm mộ. Công ty Cổ phần Bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam (VPF) - đơn vị tổ chức giải buộc áp dụng điều lệ: đội bóng này chính thức bị coi là rút lui khỏi mùa giải 2025 - 2026.

Trên thực tế, khó khăn tài chính của Câu lạc bộ Quảng Nam không xảy ra trong một mùa giải mà là hệ quả của nhiều năm vận hành thiếu bền vững. Tính dự phòng tài chính yếu, phụ thuộc vào ngân sách tỉnh rồi nhà tài trợ, thiếu hạ tầng và quản trị chuyên nghiệp khiến đội không thể đứng vững.

Mùa Hè 2025 chỉ là thời điểm bùng nổ của một khủng hoảng tích tụ từ lâu. Và khi không còn khả năng điều hành cơ bản, đội buộc phải ra đi, để lại bài học đắt giá: Bóng đá chuyên nghiệp không thể sống bằng những lời hứa mơ hồ hay trở lại phút chót.

Điều này cũng phản ánh rõ vấn đề lớn của nhiều câu lạc bộ chuyên nghiệp Việt Nam: Mô hình phụ thuộc gần như hoàn toàn vào một nguồn tài trợ. Với trường hợp Quảng Nam, khi “dòng tiền” chính ngừng chảy, toàn bộ hệ thống không có quỹ dự phòng hay nguồn thu thay thế. Không doanh thu ổn định từ bán vé, không thương mại hóa thương hiệu, không hợp đồng bản quyền truyền hình trực tiếp riêng - tất yếu gần như không có khả năng tự nuôi sống mình.

Về quản trị, sự kiện này còn cho thấy việc thiếu một kế hoạch tài chính dài hạn. Trong bóng đá chuyên nghiệp, nhiều câu lạc bộ quốc tế luôn lập ngân sách ít nhất ba mùa giải, kèm kịch bản ứng phó rủi ro như mất nhà tài trợ hoặc xuống hạng.

Quảng Nam, cũng như nhiều câu lạc bộ khác ở Việt Nam, lại vận hành theo cách “mùa nào lo mùa đó”, khiến khi biến cố xảy ra, đội bóng không còn đường lui và giờ đây, người hâm mộ Tam Kỳ - từng chứng kiến đội nhà lên ngôi vô địch V League 2017 - giờ phải đối diện với thực tế khắc nghiệt đội bóng biến mất khỏi sân chơi số 1 quốc gia.

Trận SHB Đà Nẵng (bên trái) gặp Quảng Nam tại V-League 2024 - 2025. Ảnh: VPF.

Cơ hội tái thiết hay vòng xoáy bất định?

Quyết định rút khỏi V-League 2025 - 2026 của Câu lạc bộ Quảng Nam sẽ dẫn đến việc sáp nhập nhân sự và một phần cơ sở vật chất của đội bóng này vào Câu lạc bộ SHB Đà Nẵng. Nhưng đây không phải là toan tính chiến lược làm mới của bóng đá Đà Nẵng, mà là sự cố ngoài mong muốn. Từ đó đặt ra nhiều câu hỏi về khả năng dung hòa lợi ích, bản sắc và phát triển bền vững.

Về chuyên môn, SHB Đà Nẵng gần như ngay lập tức được tiếp sức bởi một lượng lớn cầu thủ từ Quảng Nam, bao gồm cả những gương mặt từng là trụ cột ở V-League. Trong bối cảnh đội bóng sông Hàn vẫn đang trong giai đoạn tái thiết sau khi trở lại từ giải hạng Nhất, việc bổ sung lực lượng này giúp huấn luyện viên trưởng Lê Đức Tuấn có thêm phương án lựa chọn, tăng chiều sâu đội hình và tạo ra sự cạnh tranh nội bộ - yếu tố cần thiết để nâng chất lượng thi đấu.

Ở mảng đào tạo trẻ, việc tiếp nhận các tuyến U của Quảng Nam có thể mở rộng “nguồn cung” nhân tài cho bóng đá Đà Nẵng. Trong nhiều năm qua, Quảng Nam vốn duy trì một hệ thống đào tạo trẻ khá ổn định, dù hạn chế về cơ sở vật chất. Ngoài ra, việc hợp nhất còn mở ra cơ hội mở rộng tệp khán giả.

Cộng đồng người hâm mộ Quảng Nam, vốn đã quen với không khí V-League, có thể trở thành một phần khán giả của Đà Nẵng. Trên lý thuyết, đây là cơ hội gia tăng doanh thu từ vé, bản quyền và tài trợ khi quy mô thương hiệu được mở rộng sang cả hai địa bàn.

Tuy nhiên, thuận lợi đi kèm thách thức lớn. Câu lạc bộ Quảng Nam và SHB Đà Nẵng vốn là hai thực thể độc lập, từng là đối thủ trên sân và sở hữu cộng đồng cổ động viên riêng. Việc sáp nhập tỉnh, thành từ 1/7 từng làm sống dậy kỳ vọng về trận derby thành Đà Nẵng.

Nhưng hiện nay một bộ phận người hâm mộ xứ Quảng cần có thời gian để làm quen với cảm giác mất mát cũng như có thể thích nghi với đội bóng mới. Nếu không có chiến lược giao tiếp cộng đồng hợp lý, SHB Đà Nẵng có thể đánh mất một phần nguồn khán giả này, thậm chí tạo ra khoảng cách giữa câu lạc bộ mới và cổ động viên cũ.

Hòa nhập nội bộ cũng là bài toán khó. Khi hai nhóm cầu thủ từ hai câu lạc bộ khác nhau nhập chung một phòng thay đồ, việc cạnh tranh vị trí trở nên gay gắt hơn, dễ dẫn tới mâu thuẫn ngầm. Ban huấn luyện sẽ phải xử lý khéo léo để vừa duy trì sự công bằng, vừa bảo đảm tinh thần đoàn kết.

Trường hợp các câu lạc bộ ở châu Âu sáp nhập thường cho thấy, nếu thiếu minh bạch trong việc phân vai trò và cơ hội thi đấu, nội bộ có thể rạn nứt chỉ sau vài vòng đấu. Vậy nên, sau sự kiện Quảng Nam không tham dự V-League 2025 - 2026 có thể giúp SHB Đà Nẵng giải quyết bài toán lực lượng ngắn hạn và mở rộng quy mô, nhưng thành công lâu dài lại phụ thuộc vào việc họ có giải quyết được những vấn đề nền tảng hay không?

Ở góc độ tích cực, nếu ban lãnh đạo SHB Đà Nẵng biến sự kiện này thành cơ hội cải tổ toàn diện - từ chiến lược phát triển cầu thủ trẻ, cơ sở vật chất, tới việc xây dựng mối quan hệ với cả cộng đồng cổ động viên Đà Nẵng và Quảng Nam - thì đây có thể trở thành bước ngoặt lịch sử, đưa đội bóng sông Hàn trở lại vị thế cạnh tranh hàng đầu ở V-League. Nhưng nếu chỉ dừng ở việc “gom lực lượng” để giải quyết trước mắt, sáp nhập sẽ chỉ là một liều thuốc giảm đau tạm thời cho căn bệnh mang tính hệ thống.

Cầu thủ đội PVF CAND trong một trận đấu ở hạng Nhất 2024 - 2025. Ảnh: VPF.

Bài học không thể bỏ qua

Quảng Nam bỏ V League 2025 - 2026 không chỉ là bi kịch của một đội bóng từng vô địch quốc gia, mà còn khiến lịch thi đấu đảo lộn, chất lượng chuyên môn bị ảnh hưởng. Giải đấu vốn được lên khung lịch từ nhiều tháng trước với 14 câu lạc bộ tham dự.

Khi Quảng Nam rút lui vào phút chót, ban tổ chức phải lập tức tìm đội thay thế để tránh kịch bản giải chỉ còn 13 đội - điều sẽ khiến cấu trúc thi đấu, bản quyền truyền hình, hợp đồng tài trợ và cân đối lịch trở nên hỗn loạn. Quyết định trao suất đặc cách cho PVF CAND, đội đứng hạng ba giải hạng Nhất 2024 - 2025, chỉ là giải pháp “chữa cháy” của “chữa cháy”.

Ban đầu, Ban tổ chức giải muốn trao suất của Quảng Nam cho Trường Tươi Bình Phước, đội bóng về nhì hạng Nhất mùa trước và thua SHB Đà Nẵng ở trận play-off thăng hạng. Nhưng Trường Tươi Bình Phước từ chối và chọn ở lại hạng Nhất để tự giành quyền lên hạng bằng chính thực lực của mình.

Vậy nên, PVF CAND chỉ có chưa đầy hai tuần chuẩn bị cho mùa giải đỉnh cao, từ việc tuyển ngoại binh, kế hoạch huấn luyện và nhiều đòi hỏi khác dẫn đến nguy cơ chênh lệch chất lượng giữa các câu lạc bộ, giảm tính cạnh tranh chung.

Bóng đá chuyên nghiệp không chỉ là chuyện trên sân cỏ, mà còn là một sản phẩm giải trí - thể thao được đầu tư bởi nhiều bên: nhà tài trợ, đối tác truyền thông, người hâm mộ. Khi một câu lạc bộ bỏ giải ngay trước giờ bóng lăn, thông điệp gửi ra thị trường là sự thiếu ổn định, thiếu tính cam kết của các thành viên giải đấu.

Các doanh nghiệp tài trợ cần một sân chơi ổn định để hoạch định chiến dịch marketing, trong khi khán giả mong đợi một giải đấu không bị “vỡ trận” phút chót. Một trường hợp bỏ giải như Quảng Nam có thể khiến nhà tài trợ do dự khi ký hợp đồng dài hạn, đồng thời tạo cảm giác bất an trong cộng đồng cổ động viên - những người vốn cần niềm tin để duy trì sự gắn bó.

Trường hợp Quảng Nam còn cho thấy cơ chế cấp phép câu lạc bộ tại Việt Nam vẫn chưa đủ chặt chẽ. Dù quy định yêu cầu câu lạc bộ phải chứng minh năng lực tài chính trước mùa giải, nhưng thực tế, việc giám sát và đánh giá vẫn chủ yếu dựa trên cam kết, không kèm theo quỹ bảo đảm tài chính bắt buộc.

Điều này dẫn đến tình trạng câu lạc bộ vẫn có thể rút lui phút chót khi không xoay kịp nguồn lực. Do vậy, đơn vị tổ chức giải cần xem xét áp dụng cơ chế ký quỹ bắt buộc, đồng thời yêu cầu câu lạc bộ trình kế hoạch ngân sách ít nhất ba mùa, kèm kịch bản ứng phó khi mất nhà tài trợ hoặc doanh thu giảm mạnh. Việc này không chỉ bảo vệ câu lạc bộ, mà còn bảo vệ sự ổn định của giải đấu.

Ở K League (Hàn Quốc), trước khi mùa giải khởi tranh, mỗi câu lạc bộ phải nộp hồ sơ tài chính được kiểm toán độc lập, kèm một khoản ký quỹ tối thiểu đủ để duy trì chi phí vận hành đội một trong cả mùa, bao gồm lương cầu thủ, chi phí di chuyển, ăn ở, bảo hiểm và phí tổ chức trận đấu.

Khoản ký quỹ này được liên đoàn quản lý, chỉ giải ngân nếu câu lạc bộ gặp khủng hoảng bất khả kháng. Tương tự, J League (Nhật Bản) yêu cầu câu lạc bộ chứng minh năng lực tài chính trong 3 năm liên tiếp, có hợp đồng bảo trợ hoặc kế hoạch doanh thu ổn định, và phải nộp quỹ đảm bảo.

Đặc biệt, K-League và J-League đều có bộ phận giám sát câu lạc bộ hoạt động quanh năm, không chỉ trước mùa giải. Khi thấy đội bóng có dấu hiệu khó khăn tài chính (nợ lương, chậm trả phí…), liên đoàn sẽ yêu cầu nộp kế hoạch khắc phục, đồng thời đưa ra gói hỗ trợ hoặc tái cơ cấu nếu cần.

Nhờ vậy, họ phát hiện sớm và can thiệp trước khi đội phải bỏ giải. Ở Việt Nam, cơ chế giám sát này gần như chưa tồn tại. Đơn vị tổ chức chỉ kiểm tra hồ sơ đầu mùa, còn trong mùa giải, nếu câu lạc bộ gặp vấn đề thì chỉ khi sự việc “vỡ” mới được biết.

Ở Nhật Bản và Hàn Quốc, việc bỏ giải không chỉ bị phạt tiền hay xuống hạng, mà còn gây hậu quả nghiêm trọng về uy tín doanh nghiệp chủ quản. Trong xã hội coi trọng danh dự và tính cam kết, đây là áp lực đủ lớn để các câu lạc bộ bằng mọi giá duy trì đội bóng đến hết mùa, dù phải giảm lương, bán cầu thủ hay tìm nguồn tiền khẩn cấp.

Tại V-League, do nhiều câu lạc bộ vẫn vận hành theo tư duy “bao cấp” hoặc phụ thuộc mạnh vào nhà tài trợ, áp lực trách nhiệm này chưa đủ lớn, dẫn đến quyết định bỏ giải có thể được đưa ra dễ dàng hơn.

Việc Quảng Nam bỏ V League 2025 - 2026 là lời cảnh tỉnh đắt giá cho bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam. Tác động của nó không chỉ nằm ở một mùa giải bị xáo trộn, mà còn ở niềm tin bị tổn thương, ở những lỗ hổng quản trị lộ rõ, và ở sự cấp thiết phải thay đổi tư duy vận hành. Nếu không biến cú sốc này thành động lực cải tổ toàn diện, bóng đá Việt Nam hoàn toàn có thể phải đối mặt với những “Quảng Nam thứ hai” trong tương lai.

Quảng Nam không phải là trường hợp đầu tiên bỏ giải ở bóng đá Việt Nam. Trước đó, Sài Gòn Xuân Thành (2013) rút lui giữa mùa vì bất đồng với Liên đoàn Bóng đá Việt Nam. Kiên Giang FC (2013) rút lui khỏi bóng đá chuyên nghiệp vì thiếu tài chính và sau đó bị giải thể. Ninh Bình (2014) giải thể sau vụ án cá độ đình đám. Gần đây hơn, Than Quảng Ninh (2021) bị giải thể vì nợ lương kéo dài. Saigon FC (2023) sau khi xuống hạng mùa 2022 và gặp vấn đề về quyền sở hữu, câu lạc bộ đã chính thức giải thể vào tháng 2/2023… Mẫu số chung: Hầu hết các vụ việc đều bắt nguồn từ khủng hoảng tài chính và quản trị yếu kém.

Hà Phương

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/quang-nam-bo-v-league-2025-2026-hoi-chuong-canh-tinh-post744201.html