Các già làng, người có uy tín còn tích cực vận động nhân dân bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa. Ảnh: Tân An
Sức mạnh bền vững trong công tác dân vận
Vùng núi, biên giới của tỉnh Quảng Ngãi là nơi sinh sống của 43 dân tộc anh em, với bề dày truyền thống và đời sống văn hóa phong phú. Ở đó, tiếng nói của các già làng, trưởng bản, người có uy tín luôn có sức nặng đặc biệt. Họ là những người hiểu phong tục, nắm lòng dân, biết ai nghèo vì thiếu đất, ai khó vì thiếu vốn, ai vướng tập tục lạc hậu... và quan trọng hơn, họ được cộng đồng gửi trọn niềm tin nên chỉ cần một lời nhắc nhở, một cuộc gặp gỡ nhẹ nhàng là có thể hóa giải nhiều nguy cơ tiềm ẩn.
Trong những năm qua, các cấp ủy, chính quyền tỉnh Quảng Ngãi đã xác định rõ: Muốn phát huy được sức mạnh nội sinh của đồng bào, phải dựa vào đội ngũ già làng, trưởng bản và người có uy tín. Bởi họ là những "kênh tuyên truyền" gần dân nhất, thuyết phục nhất, lan tỏa nhất. Thực tế cho thấy, khi một chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước được người uy tín giải thích bằng lời nói giản dị, mộc mạc, bà con tiếp nhận nhanh hơn, làm theo tích cực hơn, hiệu quả hiện rõ trong đời sống cộng đồng.
Ông A Hùng, Trưởng thôn Roóc Nầm, xã biên giới Đăk Plô chia sẻ: “Với đồng bào, lời nói của già làng, trưởng bản không phải là mệnh lệnh, mà là sự gửi gắm của cộng đồng, là đạo lý sống bao đời nay”. Nhờ sự chung sức ấy, các xã vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới của tỉnh Quảng Ngãi giữ vững an ninh trật tự, không để bị kích động, lôi kéo; các tổ tự quản đường biên, mốc giới duy trì hoạt động đều đặn; phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc được củng cố từ cơ sở.
Ngọn lửa truyền cảm hứng
Trong những năm qua, triển khai Cuộc vận động “Làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm của đồng bào dân tộc thiểu số, làm cho đồng bào vươn lên thoát nghèo bền vững” và phong trào xây dựng nông thôn mới, các già làng và người có uy tín trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi đã nêu cao tinh thần tiên phong, luôn đi trước, làm trước, để bà con tin và làm theo.
Không ít già làng đã gương mẫu hiến đất của gia đình để làm đường; tự nguyện phá bỏ hàng rào, di dời chuồng trại ra xa nhà ở để giữ vệ sinh; hay mạnh dạn chuyển đổi mô hình sản xuất, đưa giống mới, kỹ thuật mới vào canh tác. Hình ảnh những mái nhà sàn nép mình bên tuyến đường bê tông mới mở, những nương rẫy xanh sắc lúa mới, hay những hàng rào hoa rực rỡ dưới chân núi Trường Sơn... đều có bóng dáng của sự vận động kiên trì, bền bỉ ấy. Chính sự gương mẫu của họ đã góp phần hình thành nhiều mô hình kinh tế tiêu biểu: trồng rừng nguyên liệu, phát triển chăn nuôi, liên kết sản xuất theo hướng hàng hóa... Đồng bào các dân tộc ở vùng sâu, vùng xa tự tin hơn trong phát triển kinh tế gia đình; nhiều xã phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới, đời sống vật chất và tinh thần được cải thiện rõ rệt.
Tại các buổi họp của dân làng, tiếng nói của các già làng, trưởng bản luôn được bà con tin tưởng, nghe theo. Ảnh: Tân An
Các già làng, người có uy tín còn là lực lượng nòng cốt trong công tác vận động nhân dân giữ gìn an ninh, trật tự xã hội. Ở những địa bàn phức tạp, họ sẵn sàng đứng ra hòa giải mâu thuẫn, vận động con em không nghe theo kẻ xấu lôi kéo, phối hợp với Bộ đội Biên phòng và Công an cơ sở giữ vững bình yên từng thôn, từng bản.
Ông A Hiền, một trong những người có uy tín trong cộng đồng người Hà Lăng ở thôn Rờ Kơi, xã Rờ Kơi cho biết, trong những năm qua, tuy tuổi cao, sức đã yếu, nhưng các già làng trong thôn, trong xã Rờ Kơi đã luôn gương mẫu, đi đầu trong các hoạt động của chính quyền địa phương, tích cực vận động nhân dân nâng cao ý thức, phòng chống tội phạm, giáo dục con em, người thân trong gia đình, tộc họ mình không phạm tội, chăm lo lao động sản xuất, giữ gìn phong tục tập quán, bản sắc dân tộc, không nghe, không tin theo luận điệu tuyên truyền của kẻ xấu, thực hiện tốt quy ước, hương ước của thôn xóm, làng bản. Đồng thời, vận động bà con hưởng ứng các hoạt động “Ngày Biên phòng toàn dân”, “Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc”; xây dựng và thực hiện các mô hình “Tổ tự quản đường biên, mốc giới”, “Tổ tự quản an ninh, trật tự thôn, bản”, “Dòng họ gương mẫu”... Qua đó, góp phần xây dựng biên giới ổn định, hòa bình, hữu nghị, phát triển.
Gìn giữ văn hóa để bảo vệ cội nguồn, xây nền tảng phát triển
Một trong những điểm sáng của tỉnh Quảng Ngãi là sự tham gia tích cực của các nghệ nhân, già làng trong việc giữ gìn, khôi phục và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Trước nguy cơ mai một văn hóa bản địa, nhiều nơi đã chủ động mời các nghệ nhân truyền dạy cho thế hệ trẻ nghề dệt thổ cẩm, nhạc cụ dân tộc, các lễ hội truyền thống, phong tục đẹp của dân tộc mình.
Song song với việc gìn giữ cái đẹp, các già làng còn tích cực vận động bà con từ bỏ những hủ tục như: tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Nhiều giá trị văn hóa truyền thống được thổi luồng sinh khí mới, tiếp tục sống động trong đời sống cộng đồng, đóng góp vào phong trào xây dựng đời sống văn hóa, xây dựng nông thôn mới.
Bà Xiêng Thị Túy, trú tại thôn Dục Nhầy 1, xã Dục Nông cho biết: "Ngày trước, bà con mình còn nhiều điều kiêng lắm. Hễ trong nhà có người đau ốm là đi cúng ma, con gà, con lợn mà lăn ra chết thì cũng làm lễ khấn thần rừng, thần núi. Nhưng từ khi có các già làng, trưởng bản và các chú Bộ đội Biên phòng mọi thứ đổi thay dần dần. Họ không chỉ nói bằng lời đâu, họ chỉ cách gieo lúa cho hạt chắc bông dài, hướng dẫn nuôi con gà, con trâu cho khỏi bệnh. Rồi những hộ nghèo thì được dựng cho căn nhà mới, ấm lửa bếp, ấm cả lòng người. Nghe theo lời của già làng, trưởng bản, giờ ai cũng hiểu: người đau thì phải uống thuốc của thầy thuốc, vật nuôi muốn không chết thì phải phòng bệnh cho tốt. Cái bụng của bà con cứ sáng dần ra...".
Quảng Ngãi hôm nay đang đi trên chặng đường phát triển mới, nhưng nền tảng vững chắc nhất vẫn là lòng dân. Muốn vận động dân, phải dựa vào những người có uy tín; muốn phát huy sức mạnh cộng đồng, phải bồi đắp và củng cố niềm tin. Và không ai khác, chính đội ngũ già làng, trưởng bản, người có uy tín là cầu nối không thể thay thế. Họ góp tiếng nói giữ bình yên bản làng, thắp lên hy vọng về cuộc sống mới.
Tân An