Thu hoạch hồ tiêu. (Ảnh: Hoài Thu/TTXVN)
Vào thời điểm đang chuẩn bị bước vào vụ thu hoạch tiêu năm 2025, nhiều hộ dân tại các vùng trồng tiêu lớn của tỉnh Quảng Trị đang phải đối mặt với vụ mùa "thất bát" nhất trong những năm trở lại đây.
Tại thôn Bình Sơn, xã Gio An, huyện Gio Linh, địa phương có truyền thống trồng tiêu theo hướng hữu cơ, đến thăm vườn tiêu của gia đình ông Lâm Quang Thiện mới thấy những vất vả, thất thu của mùa tiêu năm nay.
Gia đình ông trồng khoảng hơn 200 gốc tiêu, nhưng sau những trận mưa lớn năm 2024 thì có nhiều cây bị thối rễ chết do mạch nước ngầm. Bên cạnh đó, cả vườn tiêu đang đến kỳ ra trái chuẩn bị thu hoạch nhưng chỉ giơ cọng, tỷ lệ đậu quả rất ít.
Ông Thiện chia sẻ năm ngoái vườn tiêu của gia đình thu được 200–300 kg tiêu khô. Thế nhưng, năm nay hồ tiêu mất mùa nặng, theo dự kiến sau khi thu hoạch xong chỉ được khoảng hơn 20 kg. Sau các đợt mưa lớn, vườn tiêu có hơn 20 gốc bị chết vì úng nước, hiện gia đình đang trồng dặm lại…
Nhiều hộ dân khác trong thôn cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự. Bà Hoàng Thị Hồng, thôn Bình Sơn, xã Gio An có vườn tiêu với khoảng hơn 200 gốc cho hay, gia đình mất khoảng 2/3 sản lượng so với năm ngoái. Cây bị thối rễ chết dần, chết mòn.
Có những cây bị vàng lá chưa chết ngay, cây ra hoa nhưng không đậu quả, hoặc tỷ lệ có quả rất ít. Mặc dù đã triển khai nhiều giải pháp kỹ thuật để cứu cây hồ tiêu nhưng năng suất sụt giảm nghiêm trọng.
Cả năm công chăm sóc, đầu tư phân bón nhưng đến lúc thu hoạch thì sản lượng thấp, coi như chẳng còn gì…
Theo ông Hoàng Đình Thăng, cán bộ phụ trách nông nghiệp xã Gio An cho biết, tổng diện tích tiêu trên địa bàn khoảng 77 ha, trong đó có 57,47 ha được chứng nhận Hồ tiêu đạt tiêu chuẩn hữu cơ theo tiêu chuẩn Mỹ, châu Âu và Nhật Bản, 100% sản lượng được liên kết với doanh nghiệp để xuất khẩu. Vào năm 2024, năng suất tiêu toàn xã đạt khoảng 1,3–1,5 tấn/ha.
Tuy nhiên, năm nay, do ảnh hưởng của thời tiết, sản lượng ước giảm đến 2/3, thậm chí nhiều diện tích không thể thu hoạch. Sau khi trừ chi phí như phân bón, nhân công, làm cỏ... hầu hết các hộ đều rơi vào cảnh thiệt hại.
Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên do năm 2024 mưa nhiều, nước ngầm dâng cao khiến mạch nước ngầm dâng cao, gây thối rễ, chết cây, làm giảm mạnh tỷ lệ đậu quả.
Trong chiến lược phát triển nông nghiệp bền vững, hồ tiêu vẫn được xác định là cây trồng chủ lực ở khu vực gò đồi Quảng Trị, đặc biệt tại các địa bàn như Gio Linh, Cam Lộ, Vĩnh Linh và Hướng Hóa. Với lợi thế về khí hậu, đất đai phù hợp cho loại cây này, những năm gần đây tỉnh đã định hướng mở rộng diện tích trồng hồ tiêu theo hướng sản xuất hữu cơ, an toàn sinh học và liên kết chuỗi giá trị.
Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Quảng Trị cho biết, trên địa bàn hiện có khoảng 1.900 ha tiêu, tập trung ở các huyện Gio Linh, Cam Lộ, Vĩnh Linh, Hướng Hóa…
Trong đó, nhiều hộ đã và đang chuyển sang mô hình trồng tiêu hữu cơ, hạn chế phân hóa học, tăng độ bền vững. Tuy nhiên, tác động của biến đổi khí hậu đang khiến các mô hình canh tác này gặp khó khăn.
Để hồ tiêu tiếp tục là cây kinh tế mũi nhọn vùng gò đồi, người dân cần chủ động phòng chống rủi ro do thời tiết, dịch bệnh. Chi cục cũng đang phối hợp với các địa phương rà soát diện tích tiêu bị thiệt hại, hướng dẫn bà con trồng mới, dặm lại, đồng thời đẩy mạnh nghiên cứu chuyển đổi giống tiêu chống chịu tốt với điều kiện ẩm ướt.
Ông Bùi Phước Trang, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Quảng Trị cho biết, do ảnh hưởng của các đợt áp thấp nhiệt đới, cơn bão và gió mùa của năm 2024 nên vụ tiêu năm nay mất mùa so với những năm trước.
Sau khi thu hoạch xong vụ tiêu, đơn vị sẽ có văn bản cụ thể hướng dẫn người dân triển khai các biện pháp kỹ thuật chăm sóc, vệ sinh vườn, cải tạo đất, bón phân cũng như xây dựng hệ thống tưới tiêu nước hợp lý để bảo vệ diện tích tiêu cũng như nâng cao năng suất, chất lượng hồ tiêu.../.
(TTXVN/Vietnam+)