Quê tôi đã có tên đường

5 giờ trướcBài gốc

Khởi thủy, thị trấn Kép được hình thành từ năm 1959, trên cơ sở xóm Phố Kép, tách ra từ xã Tân Thịnh, huyện Lạng Giang. Trải hơn nửa thế kỷ, năm 2018 lại hợp nhất cùng toàn bộ xã Tân Thịnh thành thị trấn Kép hiện tại. Chỉ nguyên sự tách, nhập này cũng cho thấy sự đa dạng về nếp sống, văn hóa… của phố Kép xưa và nay.

Người thân bên tấm biển đường mang tên họa sĩ Tạ Thúc Bình tại thị trấn Kép (Lạng Giang).

Cũng hiếm có một thị trấn miền trung du nào, với một diện tích không quá rộng (chưa đầy chục cây số vuông) mà lại hội tụ những đặc điểm nổi trội như thị trấn Kép quê tôi. Đây là nơi gặp nhau của nhiều tuyến giao thông quan trọng của khu vực Đông Bắc Bộ như tuyến Kép - Bố Hạ (Yên Thế), Kép - Quảng Ninh, Hà Nội - Lạng Sơn. Đây cũng là nơi giao nhau của 3 tuyến đường sắt: Đường sắt Hà Nội - Đồng Đăng, đường sắt Kép - Cái Lân và đường sắt Kép - Lưu Xá. Trên địa bàn thị trấn còn có ga Kép, một ga xép từ thế kỷ trước, giờ là nhà ga trung chuyển hàng hóa của tuyến đường sắt liên vận quốc tế Hà Nội - Đồng Đăng. Một sân bay quân sự, dù ở ranh giới giữa xã Hương Lạc và thị trấn Kép, nhưng cũng có tên sân bay Kép.

Cũng bởi vị trí trọng yếu đó mà trong cả hai đợt chiến tranh phá hoại của không quân Mỹ ra miền Bắc, năm 1965-1968 và cuối năm 1972, thị trấn quê tôi và các xã lân cận như Hương Sơn, Tân Thịnh… trở thành trọng điểm đánh phá của máy bay Mỹ. Chứng tích còn lại của giai đoạn khốc liệt mà hào hùng đó là Tượng đài chiến thắng B52 được dựng lên tại trung tâm thị trấn cùng danh hiệu cao quý Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân do Đảng và Nhà nước trao tặng vì những đóng góp của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân thị trấn trong hai cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc. Mỗi lần về quê, khi gặp tấm biển vinh danh đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân trang trọng đứng bên cầu Kép, rồi ngắm Tượng đài Chiến thắng B52 ở điểm giao nhau của 3-4 tuyến đường tôi lại nghĩ đến những đóng góp cùng hy sinh, mất mát của người dân thị trấn trong hai cuộc chiến đấu giành độc lập, tự do và thống nhất đất nước.

Không chỉ là niềm vui, niềm tự hào của chung cộng đồng, mà sự kiện những đường phố được đặt tên còn góp phần thay đổi nét văn hóa, nếp sống của người thị trấn.

Chính thức thành lập từ năm 1959, nhưng có lẽ thời gian để người dân thị trấn miền trung du quê tôi thực sự yên ổn làm ăn, xây dựng quê hương chỉ tính từ sau tháng Tư năm 1975, ngày đất nước hoàn toàn thống nhất, khi những người lính từ chiến trận trở về bắt tay xây dựng cuộc sống gia đình, quê hương. Đó là chưa kể nỗi lo giặc giã từ biên giới phía Bắc đận tháng 3/1979. Mặc dù vậy, thời gian nửa thế kỷ ấy cũng đã đủ để Phố Kép khiêm tốn ngày nào mở rộng, phát triển thành thị trấn Kép với đầy đủ các thiết chế kinh tế - xã hội, từ điểm giao dịch ngân hàng, nhà xưởng, phòng khám bệnh cùng trường học mẫu giáo, tiểu học, trung học cơ sở đến trung học phổ thông.

Từ một xóm nhỏ nằm ven đường thiên lý năm nào đã mở ra những đường ngang, ngõ dọc với những cửa hàng đầy ắp hàng hóa, những phòng tập gym, quán ăn, cà phê… những dịch vụ mà phải có mức sống đủ đầy người dân mới nghĩ tới. Lại nhớ, khi xưa, dân quê tôi muốn về Hà Nội, có khi mất cả ngày tàu xe. Giờ thì chưa đầy 2 tiếng, mà xe đón tận ngõ… Trong những thành tựu của cuộc sống mới hôm nay, chắc chắn có sự chung tay của những người lính trở về, sau Đại thắng mùa xuân năm 1975, dù họ ở bất cứ cương vị nào.

Nói vậy để thấy việc HĐND tỉnh Bắc Giang ra Nghị quyết ngày 13/12/2023 đặt tên cho 48 con phố, trục đường thuộc địa bàn thị trấn Kép cũng là đáp ứng một nhu cầu tất yếu, cũng là chỉ dấu của một sự phát triển vượt bậc. Thật sự phải là người gắn bó với quê hương mới hiểu và có được cái cảm giác sung sướng pha chút tự hào khi dạo bước trên những con phố quen thuộc của thị trấn Kép nay được mang tên những danh nhân của đất nước, những người con có đóng góp cho quê hương Bắc Giang, Lạng Giang và Kép.

Chỉ tính riêng trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật đã có những con phố như Nguyên Hồng, Văn Cao, Hoàng Cầm, Tạ Thúc Bình, Bùi Huy Phồn, Anh Thơ, Bàng Bá Lân… Sâu xa hơn, đây không chỉ là sự tôn vinh đóng góp của những người nổi tiếng, mà nó cũng nâng những con đường, đoạn phố lên tầm văn hóa mới, gắn với truyền thống quê hương. Điều đó cũng khiến người dân gắn bó với những con đường đó thêm tự hào, có trách nhiệm hơn với nơi mình được sinh ra, trưởng thành dù làm công việc gì, gia cảnh ra sao…

Không phải ngẫu nhiên mà khi gia đình, dòng họ các trí thức, văn nghệ sĩ, nhà khoa học… tổ chức giao lưu, gặp gỡ nhân sự kiện những người con của gia tộc mình vinh dự được được đặt tên phố, tên đường tại thị trấn Kép quê hương, đại diện cấp ủy, chính quyền cùng đông đảo người dân địa phương đều hồ hởi tới chia vui, chúc mừng. Không hẹn mà nên đã hình thành những buổi “sinh hoạt truyền thống” ấm áp, đầy tình làng nghĩa phố, cùng nhau nhắc lại kỷ niệm về những người con đã có những đóng góp, tạo dựng, vun đắp truyền thống tốt đẹp của quê hương, đất nước.

Không chỉ là niềm vui, niềm tự hào của chung cộng đồng, mà sự kiện những đường phố được đặt tên còn góp phần thay đổi nét văn hóa, nếp sống của người thị trấn. Tỷ như việc chỉ đường cho khách ở xa về. Hôm Chủ nhật cuối tháng Ba vừa rồi, gia tộc họ Tạ ở Kép tổ chức buổi gặp mặt nhân họa sĩ Tạ Thúc Bình được đặt tên đường ở cả thành phố Bắc Giang và thị trấn quê nhà. Mấy bạn đồng nghiệp đã tìm được trụ đèn có biển tên phố mang tên ông và ông Đào Tùng, nhưng chưa biết đường vào nhà thờ chi họ Tạ, nơi tổ chức sự kiện. Thay vì cách chỉ đường truyền thống là rẽ trái, quẹo phải… hoặc ra đón, gia đình chỉ cần hướng dẫn đi theo đường Đào Tùng, gặp barie đường sắt, rẽ trái là tới nơi. Một cách chỉ đường văn minh, tiện lợi hơn hẳn.

Lại nói, câu chuyện được quan tâm, chia sẻ nhiều bên chén rượu mừng hôm đó giữa chúng tôi - những người xa quê và các đồng chí lãnh đạo thị trấn là tương lai của thị trấn Kép quê tôi khi thực hiện đề án sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện, sắp xếp xã theo kết luận 127 của Bộ Chính trị. Không thể không có những suy nghĩ, tâm tư khi thực hiện cả một cuộc cách mạng như thế. Cả những băn khoăn cho việc thu xếp cuộc sống riêng tư lẫn những mối quan tâm về mọi lĩnh vực đời sống kinh tế - xã hội trong tương lai của địa phương.

Duy có điều dễ nhận thấy và cũng dễ thống nhất, đó là dù ở trong một khuôn khổ, quy mô hành chính nào, với tên gọi ra sao thì phố Kép cách nay cả thế kỷ hay thị trấn Kép mới có tên gần 6 thập kỷ nay vẫn cứ sẽ phát triển, như đã từng phát triển trong mọi hoàn cảnh, dù khó khăn, gian khổ thời chiến tranh, bao cấp… hay trong đà đi lên của thời kỳ đổi mới. Cái nội lực mạnh mẽ được hun đúc ấy, gặp vận hội khi đất nước bước vào kỷ nguyên mới, ắt sẽ được tiếp thêm niềm tin, sức mạnh. Và hơn nữa, những nét đẹp truyền thống mà bao người con hôm nay được đặt tên phố, tên đường đã góp phần tạo dựng, bồi đắp sẽ mãi được phát huy, trường tồn…

Câu chuyện cũng hướng đến những dịp kỷ niệm lớn của đất nước, như 100 năm Ngày thành lập Đảng (năm 2030), 100 năm lập quốc (năm 2045)… với niềm tin và hy vọng người dân quê tôi sẽ nhìn lại mà tự hào về những chặng đường đã qua, với những gì đã có được khi đồng hành cùng đất nước trong Kỷ nguyên vươn mình đang được khởi động. Và những bậc tiền nhân mà những con phố vinh dự được mang tên hôm nay, hẳn sẽ ấm lòng khi nhìn lại cuộc sống hạnh phúc, đủ đầy của lớp lớp con cháu quê tôi…

Tùy bút của Việt Anh

Nguồn Bắc Giang : http://baobacgiang.vn/que-toi-da-co-ten-duong-postid418386.bbg