Singapore tính 'nước cờ' BRICS: Chọn bước đi thực dụng trong cuộc chơi chiến lược

21 giờ trướcBài gốc

Singapore đang cân nhắc nên làm sâu sắc thêm mối quan hệ với BRICS theo cách nào. (Nguồn: kaohooninternational)

Quốc gia Đông Nam Á này hiện đang cân nhắc một bước đi chiến lược - nên làm sâu sắc thêm mối quan hệ với BRICS, có thể không phải tư cách thành viên chính thức, nhưng là một đối tác chiến lược.

Singapore được biết đến là một trung tâm tài chính toàn cầu, nổi bật nhờ sự ổn định, lập trường trung lập và tuân thủ luật lệ. Chuyên trang của châu Âu về các vấn đề quốc tế Modern Diplomacy vừa có bài phân tích về việc Singapore đang cân nhắc hợp tác với Nhóm các nền kinh tế mới nổi hàng đầu thế giới (BRICS) dưới hình thức "đối tác" để tận dụng cơ hội kinh tế, đồng thời vẫn duy trì lập trường trung lập và uy tín trên trường quốc tế.

Đối tác - mối quan hệ “vừa đủ”

Trong bối cảnh thế giới bước vào thời kỳ đa cực, trật tự kinh tế toàn cầu tái định hình nhanh chóng, những khuôn khổ hợp tác truyền thống đang đối mặt với sức ép đổi mới, trong khi các mô hình liên kết mới nổi như BRICS ngày càng thu hút sự chú ý.

Với việc nhiều quốc gia Đông Nam Á như Indonesia, Malaysia và Thái Lan đã gia nhập BRICS với tư cách đối tác, Singapore đang cân nhắc tham gia BRICS không với tư cách thành viên đầy đủ, mà là đối tác linh hoạt. Bước đi này đánh dấu một sự điều chỉnh tinh tế nhưng có tính toán cao trong chính sách đối ngoại kinh tế của đảo quốc sư tử – không đoạn tuyệt với phương Tây, nhưng cũng không đứng ngoài cuộc chơi mới của thế giới đang dịch chuyển.

Ra đời từ đầu thế kỷ 21, đến cuối năm 2024, sau đợt mở rộng thành viên, BRICS hiện chiếm khoảng 45% dân số toàn cầu và đóng góp hơn 37% GDP toàn cầu tính theo sức mua tương đương (PPP) – vượt cả Mỹ hay EU.

Cốt lõi tăng trưởng của BRICS nằm ở hai động cơ lớn là Trung Quốc (19,05% GDP toàn cầu theo PPP) và Ấn Độ (8,23%), tạo nên một động lực kinh tế đang vươn lên mạnh mẽ, song song và độc lập với trục tài chính New York – London truyền thống. Trong bối cảnh thế giới tìm kiếm các cấu trúc kinh tế ít phụ thuộc hơn vào các thể chế phương Tây, BRICS đang trở thành lực hút mới với những quốc gia muốn đa dạng hóa quan hệ và tận dụng các xu hướng tài chính – công nghệ – tiêu dùng mới nổi từ châu Á, châu Phi và châu Mỹ Latinh.

Không giống như các tổ chức quốc tế truyền thống, BRICS phát triển theo mô hình hai tầng: thành viên đầy đủ và đối tác linh hoạt. Nếu như thành viên phải đáp ứng các điều kiện nghiêm ngặt về kinh tế – địa chính trị, đồng thời gánh vác nghĩa vụ tài chính và tham gia vào các quyết sách chiến lược, thì đối tác chỉ cần tham gia theo lĩnh vực cụ thể, hoàn toàn tự chọn và không ràng buộc.

Điều này tạo ra một hình thức hợp tác “vừa đủ” - đủ để tiếp cận thị trường, công nghệ, tài chính và sáng kiến đổi mới của BRICS; nhưng cũng đủ linh hoạt để không bị cuốn vào những cam kết dài hạn hay phải đánh đổi lập trường trung lập của mình.

Với một quốc gia như Singapore, vốn nổi tiếng với chính sách đối ngoại thực dụng và duy trì cân bằng giữa các cực quyền lực, vai trò đối tác linh hoạt là lựa chọn phù hợp hơn so với tư cách thành viên đầy đủ.

Lý do khiến Singapore cân nhắc chọn vai trò đối tác BRICS không chỉ nằm ở quy mô kinh tế của nhóm này, mà còn vì sự phù hợp với chiến lược lâu dài của đảo quốc. Trong nhiều thập kỷ qua, Singapore đã phát triển thịnh vượng nhờ ba yếu tố: hội nhập sâu với các thị trường phương Tây, vị trí chiến lược trong chuỗi cung ứng châu Á và chính sách trung lập – cởi mở với mọi đối tác.

Tuy nhiên, những nền tảng đó đang đối mặt với hàng loạt thách thức. Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung Quốc, chủ nghĩa bảo hộ trỗi dậy, sự phân mảnh của chuỗi cung ứng và quá trình số hóa tài chính toàn cầu... khiến các nền kinh tế nhỏ và mở như Singapore buộc phải tìm lối đi mới. Việc trở thành đối tác BRICS cho phép Singapore mở rộng mạng lưới hợp tác sang các nền kinh tế đang lên, từ đó giảm phụ thuộc vào một vài trung tâm tài chính truyền thống.

Đặc biệt, các chương trình như Ngân hàng Phát triển mới (NDB) của BRICS – đang đầu tư mạnh vào hạ tầng bền vững, chuyển đổi số và tài chính khí hậu... Đây là những lĩnh vực mà Singapore có năng lực và kinh nghiệm, đồng thời cũng phù hợp với tầm nhìn phát triển dài hạn của quốc gia này.

Một động lực khác khiến BRICS ngày càng hấp dẫn là làn sóng tài chính số, với nỗ lực xây dựng hệ sinh thái thanh toán xuyên biên giới phi USD. Dự án BRICS Pay, các sáng kiến sử dụng đồng tiền quốc gia và hướng đi dần thoát khỏi SWIFT đang mở ra cơ hội cho những trung tâm tài chính muốn thử nghiệm mô hình mới.

Singapore hiện đã hợp tác với Ấn Độ và các quốc gia ASEAN trong Dự án Nexus – một hạ tầng thanh toán kỹ thuật số xuyên biên giới. Việc trở thành đối tác BRICS sẽ cho phép đảo quốc mở rộng sáng kiến này ở quy mô lớn hơn, đồng thời củng cố vai trò trung tâm tài chính minh bạch, tiên tiến và kết nối khu vực.

Quan trọng hơn, với tư cách đối tác, Singapore không cần thay đổi hệ thống tài chính nội địa hay chịu áp lực điều chỉnh theo tiêu chuẩn chính trị – tài chính của nhóm, từ đó bảo toàn các nguyên tắc quản trị hiệu quả vốn làm nên uy tín của đảo quốc sư tử.

Thực dụng, không thụ động

Sự linh hoạt trong mô hình đối tác BRICS phản ánh xu hướng chung của hợp tác quốc tế hiện nay: thay vì gia nhập khối như một “câu lạc bộ kín”, các quốc gia lựa chọn tham gia theo “modul” – tức là theo từng lĩnh vực cụ thể, có thể chọn lọc và điều chỉnh theo từng thời điểm.

Đây là cách tiếp cận mà Singapore đã quen thuộc thông qua các hiệp định như CPTPP hay RCEP và cả trong vai trò chủ động tại các tổ chức như ASEAN, APEC hay G20. Việc tham gia BRICS theo hướng đối tác sẽ không làm lu mờ vai trò trong các cấu trúc đa phương truyền thống, mà ngược lại, giúp Singapore mở rộng ảnh hưởng trong các không gian hợp tác mới.

Chẳng hạn, trong các nhóm làm việc của BRICS về chuỗi cung ứng bền vững, thương mại số, tài chính xanh hay an ninh lương thực, Singapore có thể đóng góp kinh nghiệm quản lý, chuẩn mực minh bạch và năng lực triển khai – những yếu tố rất được các nền kinh tế đang phát triển đánh giá cao.

Tuy nhiên, dù BRICS không phải là một khối chính trị, việc hợp tác sâu rộng với nhóm này vẫn tiềm ẩn những rủi ro về mặt hình ảnh quốc tế, đặc biệt nếu bị hiểu nhầm là "chọn phe nào đó". Tuy nhiên, với mô hình đối tác không ràng buộc, Singapore có thể vừa tham gia tích cực vào các sáng kiến kinh tế mới, vừa duy trì vị thế trung lập – điều đã tạo nên bản sắc và sức hút đặc biệt của quốc gia này trong mắt các nhà đầu tư toàn cầu.

Các định chế tài chính phương Tây, từ ngân hàng đến quỹ đầu tư, vẫn nhìn nhận Singapore như một điểm đến an toàn, có tính ổn định cao, chính sách minh bạch và quản trị hiệu quả. Việc mở rộng hợp tác về phía BRICS, nếu được triển khai khéo léo và có chọn lọc, sẽ không làm ảnh hưởng đến hình ảnh này – ngược lại, còn thể hiện năng lực “bắt nhịp” với những chuyển động của thế giới.

Trong thời đại mà những mô hình kinh tế – tài chính truyền thống đang bị chất vấn và trật tự đa cực dần trở thành thực tế, nền kinh tế Đông Nam Á này không chịu đứng ngoài cuộc. Việc lựa chọn tham gia BRICS với tư cách đối tác là một bước đi thực dụng, linh hoạt và phù hợp với triết lý “không đặt tất cả trứng vào một giỏ” vốn đã gắn liền với tư duy chiến lược của đảo quốc này.

Bằng cách tiếp cận theo từng lĩnh vực, tận dụng các cơ hội về tài chính, công nghệ, hạ tầng và thị trường tiêu dùng mới nổi, Singapore vừa có thể củng cố năng lực cạnh tranh dài hạn, vừa không đánh mất những giá trị cốt lõi đã làm nên vị thế đặc biệt của mình trong hệ sinh thái kinh tế toàn cầu.

Như kết luận của các nhà phân tích của Modern Diplomacy, trong một thế giới đầy biến động, nơi không còn chỗ cho sự thụ động hay cố thủ, bước đi này của Singapore có thể là hình mẫu cho những quốc gia nhỏ nhưng có tầm nhìn, chủ động định hình vai trò của mình trong trật tự kinh tế đang thay đổi từng ngày.

Minh Anh

Nguồn TG&VN : https://baoquocte.vn/quoc-gia-dong-nam-a-tinh-toi-nuoc-co-brics-chon-buoc-di-thuc-dung-trong-cuoc-choi-chien-luoc-316542.html