Các trường đại học công khai đầy đủ chi phí đào tạo, mức học phí, phí tuyển sinh... Ảnh: Phương Lâm.
Sáng 10/12, Quốc hội thông qua Luật Giáo dục đại học. Luật này chính thức có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2026.
Đáng chú ý, luật này quy định chương trình đào tạo chuyên sâu sau đại học thuộc lĩnh vực sức khỏe cấp văn bằng bác sĩ nội trú, bác sĩ chuyên khoa sẽ do Bộ Y tế hướng dẫn, tổ chức thực hiện và quản lý.
Cũng liên quan lĩnh vực sức khỏe, luật này nêu rằng trong công tác tuyển sinh, Bộ GD&ĐT sẽ phụ trách quy định ngưỡng bảo đảm chất lượng đầu vào trên cơ sở phối hợp với Bộ Y tế.
Tương tự với việc phê duyệt chương trình đào tạo, Bộ GD&ĐT sẽ quy định việc phê duyệt các chương trình đào tạo trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ các ngành thuộc lĩnh vực sức khỏe trên cơ sở phối hợp với Bộ Y tế.
Phải công khai học phí
Ngoài quy định liên quan đào tạo lĩnh vực sức khỏe, Luật Giáo dục đại học cũng đưa ra một số nội dung liên quan học phí của người học tại bậc đại học.
Theo luật, các cơ sở đào tạo được quyền xác định mức học phí trên nguyên tắc bảo đảm bù đắp chi phí, có tích lũy hợp lý để nâng cao chất lượng đào tạo; riêng các cơ sở công lập phải tuân theo khung và quy định do Chính phủ ban hành.
Luật cũng yêu cầu các trường đại học công khai đầy đủ chi phí đào tạo, mức học phí, phí tuyển sinh và các khoản thu dịch vụ khác theo từng trình độ, năm học và toàn khóa học.
Đồng thời, cơ sở đào tạo phải trích một phần nguồn thu để miễn, giảm và hỗ trợ học phí cho người học có hoàn cảnh khó khăn hoặc thuộc diện chính sách, phù hợp quy định của Nhà nước và chính sách riêng của từng trường.
Mức thu dịch vụ tuyển sinh và các khoản dịch vụ hỗ trợ khác được xác định dựa trên nguyên tắc tính đủ chi phí hợp lý, thực tế phát sinh và phải bảo đảm minh bạch, sử dụng đúng mục đích. Chính phủ sẽ ban hành quy định chi tiết về học phí và các khoản thu dịch vụ trong giáo dục đại học nhằm tạo khung quản lý thống nhất trên toàn hệ thống.
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình Quốc hội 3 dự án luật sửa đổi liên quan giáo dục sáng 10/12. Ảnh: Quochoi.vn.
Thêm nhiều chính sách hỗ trợ người học
Cũng liên quan vấn đề học phí, Luật Giáo dục đại học thông tin Nhà nước sẽ thực hiện chính sách tài chính, học bổng, học phí, tín dụng ưu đãi và nhiều hình thức hỗ trợ khác cho người học, đặc biệt ưu tiên các đối tượng chính sách, người học ở vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, hải đảo, nhóm yếu thế và người học sau đại học.
Ngoài ra, Nhà nước xác định giáo dục đại học là nòng cốt trong phát triển nhân lực trình độ cao, bồi dưỡng nhân tài và thúc đẩy khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo. Hệ thống giáo dục đại học được định hướng phát triển theo hướng hiện đại, linh hoạt, liên thông, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh và hội nhập quốc tế.
Như vậy, Nhà nước sẽ giữ vai trò chủ đạo trong hỗ trợ các cơ sở giáo dục đại học công lập, bao gồm đầu tư cho một số ngành, lĩnh vực đạt tầm khu vực và quốc tế; hỗ trợ nâng chuẩn đối với các cơ sở công lập; đồng thời có chính sách hỗ trợ cơ sở giáo dục đại học tư thục phát triển bền vững.
Luật cũng tạo cơ chế để huy động nguồn lực xã hội và bảo đảm quyền tự chủ đầy đủ cho các cơ sở giáo dục đại học, không phụ thuộc vào mức độ tự chủ tài chính.
Luật đồng thời bổ sung chính sách đào tạo, bồi dưỡng giảng viên, hỗ trợ nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực số và ngoại ngữ; đồng thời trọng dụng và thu hút nhân tài, nhà khoa học trong và ngoài nước.
Ngoài ra, Nhà nước sẽ đầu tư hiện đại hóa hạ tầng kỹ thuật, phòng thí nghiệm, trung tâm đào tạo - nghiên cứu xuất sắc, cơ sở trọng điểm và các trường đào tạo giáo viên. Các ngành khoa học cơ bản, kỹ thuật then chốt và công nghệ chiến lược được ưu tiên đặt hàng đào tạo, đồng thời bảo đảm kinh phí cho nghiên cứu, chuyển giao tri thức, khởi nghiệp và đào tạo sau đại học.
Song song đó, Nhà nước thúc đẩy hợp tác công - tư, hỗ trợ mô hình hợp tác giữa Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp, mở rộng hợp tác quốc tế và thu hút nguồn lực nhằm nâng cao vị thế giáo dục đại học Việt Nam.
Thái An