Quốc hội Iran phê chuẩn việc xóa 4 số 0 khỏi đồng nội tệ

3 giờ trướcBài gốc

Iran International đưa tin, ngày 5/10 (giờ địa phương), Quốc hội Iran đã thông qua kế hoạch cải cách tiền tệ, theo đó sẽ xóa bỏ 4 số 0 khỏi đồng nội tệ Rial, với 144 phiếu thuận, 108 phiếu chống và 3 phiếu trắng, trong tổng số 262 đại biểu có mặt.

Kế hoạch cải cách sẽ sửa đổi Luật Tiền tệ và Ngân hàng, trong đó định nghĩa lại 1 đồng Rial mới sẽ tương đương với 10.000 Rial hiện hành; đồng thời giới thiệu một đơn vị tiền tệ nhỏ có tên gọi là “Qiran” (hoặc “Gheran”), bằng 1/100 của một Rial mới.

Người dân đi ngang qua bức tranh tường tại quảng trường Enqelab ở thủ đô Tehran, cho thấy tờ tiền 10.000 Rial của Iran. Ảnh: Iran International

Theo luật mới, đồng Rial cũ và mới sẽ được lưu hành song song trong tối đa 3 năm trong giai đoạn chuyển tiếp. Ngân hàng Trung ương Iran (CBI) phải ban hành các quy trình vận hành và pháp lý trong thời hạn 2 năm kể từ ngày ban hành và công bố chính thức việc chuyển đổi thông qua các phương tiện truyền thông chính thức.

Sau giai đoạn chuyển tiếp, tất cả các nghĩa vụ tài chính tính theo đồng Rial hiện tại sẽ được quy đổi sang đơn vị mới theo tỷ lệ quy định. CBI sẽ chịu trách nhiệm quản lý việc thu hồi tiền giấy và tiền xu cũ, cũng như điều hành tỷ giá hối đoái theo cơ chế hiện hành của đất nước.

Cuộc cải cách tiền tệ khi đồng Rial mất giá

Cuộc cải cách tiền tệ diễn ra trong bối cảnh Iran tiếp tục đối mặt với lạm phát dai dẳng ở mức 40%, đồng Rial mất hơn 90% giá trị kể từ khi Mỹ tái áp đặt các lệnh trừng phạt vào năm 2018 và khó khăn kinh tế lan rộng.

Vấn đề cải cách tiền tệ đã được đưa ra thảo luận ở Iran từ hơn 2 thập kỷ trước, dưới thời các Tổng thống Hashemi Rafsanjani, Mahmoud Ahmadinejad, cho tới Hassan Rouhani. Bản kế hoạch mới được thông qua xuất phát từ bản thảo cải cách tiền tệ được Chính phủ đề xuất lần đầu tiên vào năm 2019 và trải qua 3 nhiệm kỳ Quốc hội.

Theo phiên bản mới nhất, Quốc hội Iran thống nhất giữ nguyên tên gọi “Rial” cho đơn vị tiền tệ chính thức của nước này, bác bỏ đề xuất đổi tên thành “Toman” để tránh các rắc rối về hành chính, pháp lý và kỹ thuật trong hệ thống tài chính quốc tế.

Chủ tịch Ủy ban Kinh tế Quốc hội Iran, ông Shamseddin Hosseini, cho biết mục tiêu chính của cải cách là “giúp tiền giấy trở nên tiện dụng hơn và tạo thuận lợi cho các giao dịch tài chính”. Ông chỉ ra rằng việc quá nhiều chữ số 0 trong đồng tiền quốc gia đã gây ra khó khăn trong kế toán và vận hành, đồng thời dẫn chứng các trường hợp các quốc gia đã thực hiện đổi tiền tương tự như Thổ Nhĩ Kỳ vào năm 2005.

Mặc dù thừa nhận rằng việc xóa số 0 sẽ không trực tiếp làm giảm lạm phát hay giải quyết các thách thức kinh tế của Iran, song ông Hosseini coi đây là “một sự điều chỉnh không thể tránh khỏi” trong bối cảnh lạm phát cao và sức mua suy giảm trong nhiều năm qua.

Hồi tháng 5/2025, ông Mohammad Reza Farzin, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Iran, từng tuyên bố rằng việc đổi mệnh giá đồng tiền sẽ được thực hiện trong năm nay như một phần trong chương trình cải cách hệ thống ngân hàng. Ông Farzin cũng cho biết sự thay đổi này phản ánh đúng thực tế, vì người dân Iran từ lâu đã quen tính toán và giao dịch bằng “Toman” – đơn vị tương đương với 10.000 Rial.

Trong khi đó, các nhà kinh tế cho rằng, mặc dù động thái này có thể mang lại một số tác động tâm lý tích cực trong ngắn hạn, nhưng khó có khả năng giải quyết các vấn đề mang tính cơ cấu sâu xa như mất cân đối tài khóa, bất ổn tiền tệ và tính độc lập hạn chế của Ngân hàng Trung ương.

“Chính sách này chủ yếu mang tính hình thức. Nếu không giải quyết tận gốc lạm phát - từ tăng trưởng cung tiền đến các bất cập trong hệ thống - thì việc xóa số 0 cũng không thể khôi phục giá trị của đồng Rial,” nhà kinh tế Ahmad Alavi nhận định với Iran International hồi tháng 8.

Đỗ Thảo

Nguồn Mekong Asean : https://mekongasean.vn/quoc-hoi-iran-phe-chuan-viec-xoa-4-so-0-khoi-dong-noi-te-47061.html