Quốc hội xem xét hàng loạt cơ chế, chính sách đặc thù về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo

4 giờ trướcBài gốc

Thiếu hụt nghiêm trọng giáo viên mầm non và phổ thông với quy mô hơn 100.000 người

Nghị quyết 71-NQ/TW là văn kiện có ý nghĩa chiến lược, không chỉ đối với ngành giáo dục, mà còn đối với sự phát triển con người, nguồn nhân lực và tương lai đất nước trong giai đoạn mới.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày tờ trình của Chính phủ. Ảnh: TRỌNG HẢI

Tờ trình của Chính phủ nêu rõ, sau hơn 10 năm thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, giáo dục Việt Nam đạt nhiều thành tựu quan trọng, song đang đối mặt với khủng hoảng mang tính hệ thống. Các “điểm nghẽn” về thể chế, nhân lực, tài chính và hội nhập quốc tế đang cản trở sự phát triển đột phá, bộc lộ sự bất tương thích giữa tầm quan trọng chiến lược của giáo dục với cơ chế quản lý hành chính hiện nay.

Một là, bất cập, chồng chéo về thể chế, chính sách: Quyền tự chủ của các cơ sở giáo dục, đặc biệt là đại học, vẫn mang tính hình thức do bị ràng buộc bởi quy định của các luật liên quan như Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Ngân sách nhà nước. Cơ chế quản lý nhà nước phân tán, nhiều đầu mối khiến trách nhiệm và quyền hạn không tương xứng, làm giảm tính chủ động của ngành.

Hai là, thực trạng đáng báo động về đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý: Thiếu hụt nghiêm trọng giáo viên mầm non và phổ thông với quy mô trên 100.000 người, trong khi chính sách đãi ngộ, tiền lương, phụ cấp chưa đủ hấp dẫn, dẫn tới tình trạng giáo viên nghỉ việc, chuyển việc, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dạy học và triển khai chương trình mới.

Ba là, hạn chế về nguồn lực tài chính và đầu tư: Chi ngân sách nhà nước cho giáo dục chưa đạt mức tối thiểu 20% tổng chi theo chủ trương; đầu tư cho giáo dục đại học giảm mạnh, suất đầu tư bình quân chỉ khoảng 1.100 USD/sinh viên/năm, thuộc nhóm thấp nhất khu vực, chưa tương xứng với mục tiêu hội nhập và nâng tầm đại học Việt Nam.

Bốn là, rào cản về hội nhập quốc tế và xã hội hóa giáo dục: Thủ tục hành chính về thị thực, giấy phép lao động, cùng chính sách ưu đãi về đất đai, thuế và tín dụng còn thiếu đồng bộ, chưa đủ hấp dẫn để thu hút chuyên gia quốc tế và huy động nguồn lực xã hội.

Những hạn chế có tính hệ thống này đòi hỏi một công cụ pháp lý đặc thù, thống nhất và có hiệu lực cao. Việc ban hành Nghị quyết đặc thù của Quốc hội là yêu cầu cấp thiết nhằm khai thông điểm nghẽn, tạo hành lang pháp lý mới, đủ mạnh để chấn hưng và phát triển đột phá giáo dục Việt Nam trong giai đoạn tới.

Bảo đảm tỷ lệ tối thiểu 20% tổng chi ngân sách Nhà nước cho giáo dục và đào tạo

Nội dung đột phá của dự thảo Nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù để triển khai Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22-8-2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo gồm: Nhóm chính sách về phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý và nhân lực giáo dục; Nhóm chính sách về đổi mới cơ chế, chương trình và hệ thống giáo dục; Nhóm chính sách về khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trong giáo dục; Nhóm chính sách về hợp tác và hội nhập quốc tế trong giáo dục và đào tạo; Nhóm chính sách về tài chính, đầu tư và ưu đãi nguồn lực cho giáo dục; Nhóm chính sách về tổ chức và quản trị hệ thống giáo dục…

Trong đó, nhóm chính sách về tổ chức và quản trị hệ thống giáo dục nêu rõ: Thể chế hóa phần III Nghị quyết 71-NQ/TW, quy định điều khoản chuyển tiếp về sắp xếp tổ chức hệ thống giáo dục; áp dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất; chấm dứt hoạt động Hội đồng trường trong cơ sở giáo dục công lập (trừ trường có thỏa thuận quốc tế); thực hiện mô hình Bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục, bảo đảm thống nhất lãnh đạo, quản trị và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo thẩm tra về dự thảo Nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù để triển khai Nghị quyết số 71-NQ/TW . Ảnh: TRỌNG HẢI

Chính phủ đề xuất việc xây dựng Nghị quyết thực hiện theo trình tự, thủ tục rút gọn theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, không yêu cầu lập Báo cáo đánh giá tác động chi tiết về nguồn lực.

Tuy nhiên, để bảo đảm khả thi khi triển khai, Chính phủ dự kiến các điều kiện bảo đảm như sau: Về nguồn lực tài chính: Nguồn lực thực hiện được bảo đảm từ ngân sách nhà nước, với tỷ lệ tối thiểu 20% tổng chi ngân sách Nhà nước cho giáo dục và đào tạo, ưu tiên tăng chi đầu tư phát triển, cơ cấu lại chi thường xuyên theo hướng hiệu quả, bền vững...

Về nguồn nhân lực, nguồn nhân lực thực hiện được bảo đảm thông qua việc triển khai chính sách đãi ngộ, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực cán bộ, công chức, viên chức ngành giáo dục, đồng thời đẩy mạnh phân cấp, tăng cường tự chủ trong tuyển dụng, sử dụng và phát triển nhân lực theo các quy định của Nghị quyết.

Về tổ chức thực hiện, Nghị quyết giao Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, các bộ, ngành và UBND cấp tỉnh ban hành quy định chi tiết và tổ chức thực hiện; Bộ Tài chính hướng dẫn cân đối, bố trí nguồn vốn từ ngân sách; đồng thời, tăng cường giám sát của Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội, bảo đảm triển khai đồng bộ, hiệu quả.

Về thời gian trình, ban hành: Chính phủ trình Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp thứ mười, Quốc hội khóa XV bảo đảm tiến độ thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW theo chỉ đạo của Bộ Chính trị.

Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội nhận thấy, hồ sơ dự thảo Nghị quyết được chuẩn bị khẩn trương, bảo đảm đầy đủ các văn bản và đúng trình tự, thủ tục theo quy định tại của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Ủy ban ghi nhận sự chủ động, tích cực và phối hợp chặt chẽ của cơ quan chủ trì soạn thảo đã kịp thời tiếp thu, giải trình, chỉnh lý, cập nhật dự thảo Nghị quyết. Tuy nhiên, nhiều cơ chế, chính sách đặc thù cần nguồn lực lớn để triển khai, đề nghị đánh giá kỹ tác động, nhất là về nguồn lực tài chính để bảo đảm tính khả thi.

VŨ DUNG

Nguồn QĐND : https://www.qdnd.vn/chinh-tri/tin-tuc/quoc-hoi-xem-xet-hang-loat-co-che-chinh-sach-dac-thu-ve-dot-pha-phat-trien-giao-duc-va-dao-tao-1012309