Tổng thống Nga Vladimir Putin (phải) và Quốc vương Malaysia Sultan Ibrahim hội đàm tại Điện Kremlin, ngày 6/8. (Ảnh: KREMLIN.RU)
Định hình hợp tác tương lai
Chuyến thăm của Quốc vương Ibrahim diễn ra trong thời điểm Malaysia đang chủ động thúc đẩy vị thế và vai trò quốc tế của mình, đặc biệt khi nước này đảm nhiệm vai trò Chủ tịch luân phiên ASEAN năm 2025. Trước đó, vào tháng Năm, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim cũng đã đến Moscow để hội đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin, đặt nền móng cho một loạt sáng kiến hợp tác chiến lược. Do đó, chuyến công du lần này của Quốc vương không chỉ mang tính lễ nghi, mà còn phản ánh bước đi ngoại giao chiến lược, với mục tiêu củng cố đối thoại cấp cao và mở rộng hợp tác song phương trong những lĩnh vực mới.
Một trong những trọng tâm của chuyến thăm lần này là thúc đẩy hợp tác kinh tế song phương, hướng tới các ngành công nghiệp có tiềm năng cao, như năng lượng tái tạo, hàng không vũ trụ, nông nghiệp công nghệ cao, công nghệ số và ngành công nghiệp halal. Đây đều là những lĩnh vực Malaysia có nhu cầu phát triển và Nga có năng lực cung ứng.
Với những mục tiêu đó, cuộc hội đàm giữa Quốc vương Sultan Ibrahim và Tổng thống Vladimir Putin tập trung vào việc tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp Malaysia tiếp cận thị trường Nga và ngược lại; đồng thời, mở rộng các kênh đầu tư của Nga vào các dự án cơ sở hạ tầng và nền kinh tế xanh tại Malaysia. Ngoài ra, khả năng thiết lập các dự án hợp tác trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân dân sự, bao gồm đào tạo nguồn nhân lực và hiện đại hóa hạ tầng kỹ thuật, cũng được đưa vào chương trình nghị sự.
Trong cuộc hội đàm với Tổng thống Putin, Quốc vương Malaysia Sultan Ibrahim khẳng định coi Nga là đối tác tin cậy và quan trọng. Theo Quốc vương, chuyến thăm lần này của ông phản ánh mong muốn chân thành của Malaysia nhằm củng cố, tăng cường quan hệ và hợp tác giữa hai nước.
Về phần mình, Tổng thống Vladimir Putin nhấn mạnh, Moscow coi trọng quan hệ hữu nghị với Kuala Lumpur. Ông Putin cho rằng, hai nước có quan hệ đối thoại chính trị tin cậy. Các kênh tiếp xúc ở cấp chính phủ và nghị viện được duy trì thường xuyên.
Rõ ràng, triển vọng hợp tác Nga - Malaysia ngày càng toàn diện, đa dạng, vượt ra ngoài các lĩnh vực truyền thống. Trong đó, động lực thúc đẩy quan hệ hợp tác song phương là phát triển bền vững, chuyển đổi năng lượng và số hóa.
Malaysia đang nổi lên như một trung tâm số của Đông Nam Á, với chiến lược đầu tư mạnh mẽ vào fintech, thành phố thông minh và trí tuệ nhân tạo (AI); trong khi đó, Nga là quốc gia sở hữu nền tảng công nghệ thông tin vững chắc, với thế mạnh về an ninh mạng, AI và phân tích dữ liệu lớn. Việc thúc đẩy hợp tác giữa các công viên công nghệ, trường đại học và doanh nghiệp khởi nghiệp của hai nước là một hướng đi khả thi và phù hợp với xu thế toàn cầu hóa công nghệ.
Một trong những điểm đáng chú ý và giàu ý nghĩa biểu tượng trong lịch trình chuyến thăm Nga của Quốc vương Sultan Ibrahim là chặng dừng tại thành phố Kazan, thủ phủ Cộng hòa Tatarstan, một trong những trung tâm Hồi giáo lớn nhất tại Liên bang Nga.
Với hơn 50% dân số theo đạo Hồi và chính quyền địa phương có chính sách cởi mở trong thúc đẩy bản sắc Hồi giáo, Tatarstan đã và đang nổi lên như một trung tâm kết nối giữa Nga và thế giới Hồi giáo. Kazan, với Đại học Hồi giáo Nga, các trung tâm nghiên cứu về Hồi giáo và lễ hội halal quốc tế thường niên, là nơi lý tưởng để thắt chặt quan hệ giữa Nga và các quốc gia Hồi giáo như Malaysia.
Cuộc hội kiến giữa Quốc vương Sultan Ibrahim và Chủ tịch Tatarstan Rustam Minnikhanov, một chính trị gia kỳ cựu có nhiều sáng kiến trong thúc đẩy “ngoại giao Hồi giáo”, được kỳ vọng sẽ mở ra các kênh hợp tác mới, không chỉ về mặt thương mại, mà còn về đối thoại văn hóa - tôn giáo và giao lưu cộng đồng.
Nga - Malaysia trong các cơ chế đa phương
Không thể tách rời chuyến thăm lần này khỏi tiến trình hội nhập sâu hơn của Malaysia vào các cơ chế hợp tác đa phương như Nhóm các nền kinh tế mới nổi hàng đầu thế giới (BRICS). Từ tháng 1/2025, Malaysia đã trở thành đối tác chính thức của nhóm BRICS, cùng với các quốc gia khác như Việt Nam, Cuba, Kazakhstan và Nigeria. Thời gian gần đây, BRICS đang dần trở thành một động lực quan trọng định hình lại trật tự toàn cầu. Qua việc thúc đẩy hợp tác đa phương và phát triển bền vững, BRICS góp phần tạo ra một mô hình quản trị thế giới mới, công bằng và bao trùm hơn, phản ánh sự đa dạng và cân bằng trong thế kỷ 21. Trong bối cảnh này, chuyến thăm Nga của Quốc vương Sultan Ibrahim không chỉ có ý nghĩa song phương, mà còn góp phần thúc đẩy sự gắn kết của Malaysia với các cơ chế hợp tác đa phương, tạo điều kiện để quốc gia Đông Nam Á này gia tăng ảnh hưởng trong cấu trúc hợp tác toàn cầu mới.
Ở chiều ngược lại, Malaysia hiện giữ vai trò Chủ tịch luân phiên ASEAN năm 2025, một vị thế được kỳ vọng sẽ là “cầu nối” giúp Nga thúc đẩy hợp tác chiến lược với các nước Đông Nam Á. Đây là động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Nga, nhất là trong bối cảnh nước này chịu nhiều sức ép từ các lệnh trừng phạt của phương Tây. Theo Bộ Phát triển Kinh tế Liên bang Nga, kim ngạch thương mại giữa Nga và các nước ASEAN duy trì đà tăng trưởng ổn định trong những năm gần đây. Tính đến cuối năm 2024, kim ngạch xuất khẩu của Nga sang khu vực này đã vượt 11 tỷ USD, tăng 5,8% so với năm trước.
Có thể khẳng định, chuyến thăm của Quốc vương Sultan Ibrahim tới Nga là một cột mốc đáng chú ý trong lịch sử ngoại giao Malaysia - Nga, không chỉ bởi tính biểu tượng, mà còn bởi tiềm năng thực chất trong việc mở rộng hợp tác đa lĩnh vực. Từ đối thoại chính trị cấp cao, thương mại - đầu tư cho đến đổi mới công nghệ và văn hóa, giáo dục, hai nước đang có cơ hội lớn để tái định hình quan hệ trên nền tảng cùng có lợi và thích ứng với những chuyển động toàn cầu mới.
TS. Phạm Ngọc Hùng