Đối với các nhà đầu tư nước ngoài, thông điệp từ Hội nghị Thượng đỉnh châu Á của Viện Milken tại Singapore tuần này rất rõ ràng: Trung Quốc vẫn quá lớn để bỏ qua, nhưng lại quá bị kiểm soát và thiếu minh bạch để có thể hoàn toàn tin tưởng.
“Đây là một thị trường kiểm soát vốn”, Charles Li, nhà sáng lập kiêm Chủ tịch của Micro Connect - công ty dịch vụ tài chính tại Hồng Kông, đồng thời là cựu giám đốc điều hành của Sở Giao dịch Chứng khoán Hồng Kông (Trung Quốc) nhận định.
Sự tháo chạy của dòng vốn
Trung Quốc đã chứng kiến dòng vốn tháo chạy kỷ lục trong hai năm qua, khi các nhà đầu tư nước ngoài rút khỏi Trung Quốc với tốc độ chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ. Nền kinh tế nước này hiện đang cố gắng thoát khỏi áp lực giảm phát trong bối cảnh thị trường nhà ở suy thoái kéo dài, nhu cầu nội địa trì trệ và căng thẳng âm ỉ với Mỹ.
Trung Quốc đã tìm cách đảo ngược xu hướng này trong năm nay bằng cách cam kết mở cửa nền kinh tế hơn nữa cho đầu tư nước ngoài, với các quan chức cấp cao đã tổ chức các cuộc họp bàn tròn để giải quyết các mối quan ngại của doanh nghiệp nước ngoài và thúc đẩy môi trường vốn thuận lợi.
“Rủi ro lớn nhất ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư là sự thiếu rõ ràng về chính sách”, Song Ma, giáo sư tài chính tại Đại học Yale cho biết.
Các nhà đầu tư nước ngoài vẫn phải điều hướng một hệ thống chịu sự giám sát chặt chẽ của cơ quan quản lý và sự can thiệp của chính phủ, trong đó có các quy định không rõ ràng về tiếp cận thị trường của một số lĩnh vực quan trọng và thoái vốn. "Các quỹ do nhà nước hậu thuẫn vẫn kiểm soát một lượng lớn tài sản chất lượng liên quan đến công nghệ và an ninh quốc phòng", giáo sư Song Ma cho biết.
Sự bất ổn đó không phù hợp với các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài, những người theo đuổi các chiến lược đầu tư dài hạn.
“Khi bảo lãnh cho các khoản đầu tư tư nhân mới, chúng ta cần phải có nhận thức rõ ràng về môi trường đó sẽ như thế nào trong 10 năm tới”, Adam Watson, đối tác tại Partners Capital, một công ty quản lý tài sản trị giá 60 tỷ USD cho biết.
“Các lựa chọn thoái vốn hiện bị hạn chế hơn một chút do việc niêm yết tại Mỹ đã trở nên phức tạp hơn”, ông cho biết.
Theo dữ liệu cán cân thanh toán của Trung Quốc, đầu tư trực tiếp nước ngoài ròng đã giảm mạnh từ mức đỉnh 334 tỷ USD vào năm 2021 xuống còn gần 154 tỷ USD vào năm 2024. Đây là mức thấp nhất trong hơn hai thập kỷ, cho thấy dòng tiền nước ngoài đã được đầu tư vào nơi khác.
Nguồn vốn bằng đô la từ các nhà đầu tư toàn cầu vào ngành đầu tư mạo hiểm và vốn cổ phần tư nhân của Trung Quốc cũng đang sụt giảm. Một thước đo về dòng vốn FDI mới được sử dụng do Bộ Thương mại Trung Quốc công bố cho thấy mức giảm 12,7% trong 8 tháng đầu năm nay so với cùng kỳ năm trước.
Xây dựng lại niềm tin
Guo Kai, Chủ tịch điều hành kiêm nghiên cứu viên cao cấp tại Viện nghiên cứu kinh tế Trung Quốc CF40 cho biết rằng, đang có nguồn vốn chảy trở lại Trung Quốc sau một thời gian "ngủ đông" do đại dịch và căng thẳng địa chính trị.
Cổ phiếu Trung Quốc đã thu hút một số nhà đầu tư nước ngoài trở lại, nhờ sự trỗi dậy của công ty khởi nghiệp công nghệ DeepSeek và một loạt đột phá đáng ngạc nhiên trong các ngành công nghệ cao.
Dữ liệu từ Morgan Stanley cho thấy tháng 8 vừa qua đã ghi nhận mức mua cổ phiếu Trung Quốc lớn nhất của các quỹ phòng hộ toàn cầu trong vòng sáu tháng.
Trong khi đó, chỉ số Hang Seng đã tăng hơn 35% từ đầu năm đến nay, hướng tới mức tăng trưởng hàng năm lớn nhất kể từ năm 2017, khi chỉ số này tăng vọt gần 36%. Chỉ số công nghệ Hang Seng đã tăng 48% trong năm nay. Chỉ số CSI 300 cũng đã tăng hơn 21% trong năm nay và đang dao động gần mức cao nhất trong hơn ba năm.
Điều này diễn ra khi các nhà đầu tư đang dần thoát khỏi bức tranh kinh tế ảm đạm và đặt niềm tin vào mục tiêu của các nhà chức trách trong việc tiếp tục hỗ trợ thị trường chứng khoán và định giá cổ phiếu Trung Quốc.
Năm nay, Trung Quốc đã tăng cường kêu gọi các nhà đầu tư nước ngoài tái đầu tư lợi nhuận tại Trung Quốc, đồng thời đưa ra các ưu đãi thuế để khuyến khích điều này.
Theo giáo sư Song Ma, khi ngày càng nhiều nhà đầu tư nước ngoài cân nhắc việc quay trở lại Trung Quốc, chính phủ có cơ hội thực hiện các cam kết chính sách và xây dựng lại niềm tin.
"Những gì Trung Quốc sẽ làm tiếp theo để mở rộng hơn nữa khả năng tiếp cận thị trường và cải thiện môi trường đầu tư sẽ rất quan trọng để giữ chân các nhà đầu tư nước ngoài ở lại nước này trong dài hạn", ông cho biết thêm.
Hạc Hiên / Theo báo chí nước ngoài